VU medisch centrum
Reumatoloog Ben Dijkmans: `Reumatoïde artritis is een onzichtbare ziekte
geworden'
7 oktober 2010
Op 23 september hield Ben Dijkmans de prestigieuze Jan van
Breemenoratie. Aansluitend ontving hij de bijbehorende penning voor
zijn wetenschappelijke bijdrage aan de Nederlandse reumatologie en
reumabestrijding.
Ben Dijkmans (Haarlem, 1946) studeerde geneeskunde aan de VU. Na zijn
militaire dienst specialiseerde hij zich in het LUMC tot
internist-infectioloog, waar hij in 1984 promoveerde. Dijkmans werd in
1986 ingeschreven in het specialistenregister als reumatoloog en in
1995 benoemd tot hoogleraar reumatologie in VUmc. Naast zijn leerstoel
heeft Dijkmans een aanstelling bij het Jan van Breemen Instituut en is
hij voorzitter van de NVR. Eer
"De Jan van Breemenoratie is de meest eervolle lezing die een
reumatoloog, in binnen- of buitenland, mag houden voor de Nederlandse
Vereniging voor Reumatologie (NVR). Ik ben voorzitter van de NVR en
druk over het algemeen toch wel een stempel op de besluiten die
passeren, maar dit is volledig achter mijn rug om geregeld. Ik moet
zeggen dat ik blij verrast was, ik had dit helemaal niet verwacht."
Succes
"In mijn rede heb ik een parallel getrokken met het sterfjaar van Jan
van Breemen (1874-1961), de grondlegger van de Nederlandse reumatologie
en reumabestrijding. Wat opvalt is dat antireumatica die we nu nog
steeds gebruiken, zoals sulfasalazine, prednison en ons beste middel,
methotrexaat, destijds ook al werden gebruikt. Tot in de jaren '80
hadden patiënten met reumatoïde artritis (RA) ernstige vervormingen en
functiebeperkingen, ze leden veel pijn en waren aan bed of rolstoel
gekluisterd.
Tegenwoordig is dat wezenlijk anders. De ontdekking van
TNF-alfablokkers in de jaren '90, betekende een essentiële doorbraak in
de behandeling van RA en aanverwante ziekten. Bovendien worden
huisartsen tegenwoordig goed geïnstrueerd om de ziekte in een vroeg
stadium te herkennen, zodat patiënten snel worden doorverwezen en de
ziekte bijtijds tot stilstand kan worden gebracht. Het is een mooie
gedachte dat ik daar een bijdrage aan heb kunnen leveren."
Bloei
"Toen ik hier in 1995 hoogleraar werd, was er vrijwel niets, nu zijn we
een bloeiende afdeling. Dat is mede te danken aan een aantal
onderzoeken dat we, in samenwerking met het Jan van Breemen Instituut
en andere partijen, hebben uitgevoerd. Aanvankelijk richtten we ons op
het zoeken naar de juiste behandelmethode, om de functiebeperking en de
schade aan kraakbeen en bot zo veel mogelijk te beperken. In het
verlengde daarvan hebben we onderzocht of er indicatoren zijn, waardoor
het mogelijk wordt de ziekte te voorspellen. Anti-CCP is een
belangrijke marker voor RA; daarnaast spelen tal van genetische en
omgevingsfactoren een rol. Op dit moment proberen we het risicoprofiel
aan te scherpen en onderzoeken we of het mogelijk is om patiënten die
anti-CCP positief zijn, immuun te maken voor deze antistof. Maar dat
maak ik voor mijn pensioen niet meer mee."
Ultieme droom
"De ultieme droom is natuurlijk het uitroeien van reumatoïde artritis,
maar dat zal niet meer gebeuren. Het aantal reumapatiënten neemt in de
toekomst alleen maar toe. De succesvolle behandeling heeft in dit
opzicht ook een keerzijde: de ziekte is feitelijk onzichtbaar geworden
en niet meer in the picture. TNF-blokkers zijn duur. Uit
bezuinigingsoverwegingen wilde minister Klink deze medicijnen
onderbrengen in het ziekenhuisbudget, maar dat zou leiden tot een
onderlinge strijd tussen specialisten over de besteding van het geld.
Voor je het weet belanden reumapatiënten weer in de rolstoel. Ik heb
druk gelobbyd. Onder politieke en publicitaire druk is het voorstel
ingetrokken."
Ursula Wopereis
bron: Tracer