Jaap de Hoop Scheffer voorziet leidende rol van G20
Prof. Jaap de Hoop Scheffer, voorspelt in de oratie die hij op 8
oktober uitsprak bij de aanvaarding van zijn hoogleraarschap een
leidende rol voor de G20. De Verenigde Naties en de Europese Unie
zullen zich hierop moeten aanpassen. De Hoop Scheffer bekleedt sinds 1
september 2009 de Kooijmans-leerstoel voor vrede, recht en veiligheid
Grootste economieën
De G20 (âGroup of Twentyâ), bestaande uit de negentien grootste
economieën ter wereld en de Europese Unie, werd in 1999 opgericht.
Voorloper was de G7, bestaande uit een aantal westerse economieën en
Japan. In 1999 werd feitelijk de G7 sterk uitgebreid met onder meer
ânieuwe machtspolenâ (De Hoop Scheffer) als China, India, Brazilië en
Zuid Afrika.
Uitbreiding van het domein
De Hoop Scheffer verwacht dat de samenwerking binnen de informele,
niet-geïnstitutionaliseerde G20, die geen vestigingsplaats en geen
eigen apparaat heeft, zich niet zal blijven beperken tot economische
kwesties en zijn domein verder zal uitbreiden: âLaat in ieder geval
gezegd zijn dat met het ontstaan van de G20 de traditionele Westerse
dominantie van de naoorlogse internationale orde voorbij is, inclusief
het waardenpatroon waarop deze is gebaseerd.â
Geen onderscheid
âDe groeiende nieuwe ordeâ, aldus De Hoop Scheffer, âdwingt democraten,
autocraten en theocraten tot een gang naar dezelfde tafel alwaar de
transnationale bedreigingen en uitdagingen van de 21ste eeuw geen
onderscheid maken tussen naties, culturen of godsdiensten.â De Hoop
Scheffer meent echter dat het westen zich desondanks niet zou mogen
overgeven aan waardenrelativisme; behoud van eigen elementaire waarden
is een belangrijk principe.
Macht van de onderhandelingstafel
De hoogleraar beschouwt het groeiende belang van de rol van G20 ook in
licht van de âop het wereldtoneel steeds dominanter wordende positie
van staatshoofden en regeringsleidersâ die zich in wisselende
samenstelling steeds vaker verzamelen rond onderhandelingstafels. Deze
trend merkt hij ook op in Europa: âDe Europese Raad heeft zich immers,
ten koste van andere EU-instituties in het hart van de Unie genesteld.â
VN verzwakken
De Verenigde Naties, inclusief de Veiligheidsraad, raken steeds verder
verzwakt naarmate de noodzakelijke interne hervorming uitblijft. Het
geëigende moment daarvoor, na de beëindiging van de Koude Oorlog, is
niet benut, en ook daarna is het bij goede voornemens gebleven.
Niet negatief
Toch ziet De Hoop Scheffer de groeiende machtspositie van de G20 niet
als een per definitie negatieve ontwikkeling. Ondanks het feit dat het
democratisch deficit van de G20 niet zo snel zal zijn opgelost, zijn er
voor de bestaande, gelegitimeerde instituties voldoende mogelijkheden
hun inbreng in de G20 te hebben. Mits ze bereid zijn zich aan te
passen, zoals het IMF en de Wereldbank al hebben gedaan.
De volledige tekst van de oratie kan worden opgevraagd bij
Nieuwsbrief@leidenuniv.nl.
(8 oktober 2010/Corine Hendriks)
Universiteit Leiden