Ingezonden persbericht


PERSBERICHT

Nieuwe tentoonstelling in het muZEEum

GEHEIME KAARTEN, in Zeeland getekend voor de VOC

Op 8 oktober opent drs H. van Waveren, gedeputeerde van de Provincie Zeeland van onder andere cultuur, in het Zeeuws maritiem muZEEum in Vlissingen de tentoonstelling 'GEHEIME KAARTEN, in Zeeland getekend voor de VOC'. In deze tentoonstelling zijn unieke handgetekende zeekaarten te zien. Wereldwijd zijn er maar enkele honderden van dergelijke kaarten bewaard gebleven, in Nederland slechts enkele tientallen. Tijdens de opening wordt ook het eerste exemplaar van het boek 'Zeeuwse kaarten voor de VOC, het kaartenmakersbedrijf van de Kamer Zeeland in de 17de en 18de eeuw' uitgereikt aan maritiem historicus Doeke Roos. De uitgave is geschreven door maritiem historicus Ruud Paesie en hij is als gastconservator betrokken bij de tentoonstelling. De tentoonstelling is tot en met 6 februari 2011 te zien.

Zeeuwse kaartenmakers
In de 17de en 18de eeuw had de VOC kaartenmakers in dienst om haar zeelieden van nautische kaarten te voorzien. Over de beroemde Amsterdamse kaartenmakers Blaeu en De Graaf is zoveel geschreven dat haast de indruk zou ontstaan dat VOC-kaarten uitsluitend in Amsterdam werden vervaardigd. Ook de Zeeuwse Kamer had eigen cartografen in dienst, maar daarover is tot nog toe vrijwel niets gepubliceerd. Ruud Paesie verrichtte geruime tijd onderzoek naar de

kaartenmakers van de Kamer Zeeland. Ruim honderd jaar onbekende Zeeuwse cartografie wordt hiermee aan de vergetelheid onttrokken.

Familie Roggeveen
Rond 1670 verzochten Zeeuwse VOC-bestuurders landmeter Arent Roggeveen om geheime zeekaarten voor hen te gaan tekenen. Hij was een begaafd en veelzijdig man: cartograaf, wiskundige én astroloog. Hij onderrichtte zeevaartkunde en was VOC-examinator van stuurlieden. Bekendheid kreeg hij vooral door zijn expeditieplannen naar het 'Onbekende Zuidland', het huidige Australië. Het was uiteindelijk zijn jongste zoon Jacob Roggeveen die deze plannen ten uitvoer bracht en tijdens die expeditie Paaseiland ontdekte. Na het overlijden van Arent Roggeveen nam oudste zoon Johan zijn vaders cartografische werkzaamheden over. Johan werkte ruim 40 jaar als kaartenmaker en werd op zijn beurt opgevolgd door Abraham Anias, van wie Paesie aantoont dat hij Johan Roggeveens stiefzoon was. Drie generaties Zeeuwse kaartenmakers hebben de Compagnie tot in de tweede helft van de 18de eeuw van zeekaarten voorzien. Net als bij de Amsterdamse familie Blaeu was er dus ook in Zeeland sprake van een familiebedrijf.

Unieke collectie in muZEEum
De geheime zeekaarten van de VOC waren tot op heden verstopt in een aantal vooraanstaande archieven. Uit onderzoek van Ruud Paesie blijkt dat er tussen 1602 en 1753 70.000 handgetekende kaarten werden gemaakt op perkament. Van deze manuscriptkaarten zijn er wereldwijd nog maar enkele honderden bewaard gebleven. Hiervan zijn er enkele tientallen te vinden in Nederland. Vanaf 9 oktober zijn deze zeekaarten voor het eerst weer te zien in de provincie waar ze gemaakt

werden. Hoe werd een VOC kaart eigenlijk gemaakt? Waar werden ze gemaakt en wie behoorde er nu precies tot de familie Roggeveen? Hoe ziet een originele navigatiekaart met uitgezet bestek eruit? Waarom moest je Australië mijden als je naar Azië zeilde? Waarom waren de kaarten eigenlijk geheim en hoe bleven ze geheim? Nieuwsgierige mensen krijgen op al deze vragen antwoord in het muZEEum.

Boek Ruud Paesie
Maritiem historicus dr. Ruud Paesie (1956) ontdekte in 1997 het wrak van het Zeeuwse VOC-schip Ravesteyn (Malediven). Hij publiceerde diverse boeken en artikelen over VOC en WIC-gerelateerde onderwerpen. De uitgave die binnenkort van zijn hand verschijnt heet 'Zeeuwse kaarten voor de VOC, Het kaartenmakersbedrijf van de Kamer Zeeland in de 17de en 18de eeuw'. Het is een uitgave van Walburg Pers en is rijk geïllustreerd in kleur, genaaid gebrocheerd, ISBN 978.90.5730.678.5, prijs ¤ 19,95 - 104 pagina's.

Symposium
Zaterdag 20 november 2010 wordt er een symposium over Zeeuwse kaartenmakers in het Arsenaaltheater te Vlissingen georganiseerd door de Werkgroep Cultuurhistorie van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen in samenwerking met de Vereniging voor Zeegeschiedenis. Hierbij wordt tevens de mogelijkheid wordt geboden de tentoonstelling in het muZEEum te bezoeken. Meer informatie is te verkrijgen via de werkgroep Cultuurhistorie: wchzeeland@gmail.com.

Sponsors
De tentoonstelling 'GEHEIME KAARTEN, in Zeeland getekend voor de VOC' is in het muZEEum te zien van 9 oktober tot en met 6 februari 2011. Deze tentoonstelling was niet mogelijk geweest zonder bijdrages van de Gemeente Vlissingen, Stichting Maritieme Activiteiten De Ruyter, Provincie Zeeland, SHJ, Stichting Moerman Promotie Vlissingen, Hubo de Bezige Hand en Conversions Reclameproducten.

Openingstijden
Het muZEEum is het hele jaar geopend van:
Maandag t/m vrijdag 10.00-17.00 uur Zaterdag, zondag en feestdagen 13.00-17.00 uur
U vindt het muZEEum aan de Nieuwendijk in Vlissingen, telefoon 0118-412498. Wilt u meer informatie? Kijk dan op www.muzeeum.nl.

Mocht u geen informatie meer willen ontvangen van het muZEEum, dan kunt u dat kenbaar maken aan j.vader@muzeeum.nl.

September 2010



Ingezonden persbericht