Wageningen Universiteit en Researchcentrum
Zorg en winkel op boerderij in de lift
14 okt 2010
Nummer: R3
Boeren verdienen steeds meer geld met zorg, kinderopvang, natuurbeheer, recreatie en winkelverkoop op de boerderij. De omzet daarvan is tussen 2007 en 2009 met 28 procent gestegen. 'De tijd dat multifunctionele landbouw een escape was, is echt voorbij.'
De omzet van nevenactiviteiten op de boerderij steeg in twee jaar tijd van 322 tot 411 miljoen euro. Er kwamen ruim honderd zorgboerderijen bij, goed voor een omzetstijging van 45 naar 63 miljoen euro. Het aantal boerderijwinkels groeide van 1.100 naar 1.400, de omzet steeg van 70 naar 93 miljoen. Sterk in opkomst en lucratief is kinderopvang op de boerderij, met een omzetstijging van 4 naar 14 miljoen. Alleen de omzet voor natuurbeheer daalde van 90 naar 79 miljoen. Recreatievoorzieningen leverden boeren het meeste geld op: 92 miljoen in 2007, 120 miljoen in 2009.
Terwijl deze verbrede landbouw groeide, daalde de omzet van de totale agrarische sector in deze jaren met 3,4 procent. Ondanks dat blijft de bijdrage van de multifunctionele landbouw zeer bescheiden: slechts 1,8 procent van de totale landbouwomzet.
Half miljoen
Toch tikt de multifunctionele landbouw op bedrijfsniveau aan, zegt onderzoeker Aïde Roest van het LEI, onderdeel van Wageningen UR, en mede-opsteller van het rapport 'Kijk op multifunctionele landbouw'. 'Een achtste deel ofwel 9.300 bedrijven doen aan multifunctionele landbouw. Op bedrijfsniveau kan het een heel belangrijke inkomstenbron zijn. Zo maken de 65 bedrijven met kinderopvang een hoge omzet en ook sommige boerderijwinkels lopen geweldig. Er zijn multifunctionele bedrijven met een omzet van een half miljoen euro per jaar.'
Ook is duidelijk dat de boerderijwinkel en bed & breakfast geen uitvlucht is voor bedrijven die het niet redden op de wereldmarkt. 'Grote levensvatbare bedrijven investeren juist in multifunctionele activiteiten', zegt Roest. Zo vindt de groei in de zorg plaats op bedrijven met meer dan honderd melkkoeien, noemt ze als voorbeeld. 'Het zijn de echte ondernemers die het geld maken, door bijvoorbeeld een beter afzetkanaal voor hun producten te vinden en de productieketen te verkorten. De tijd dat multifunctionele landbouw een escape was, is echt voorbij.'
Drie activiteiten combineren
De leerstoelgroep Rurale sociologie van Wageningen University heeft een steekproef gedaan onder multifunctionele boeren. 'Ze hebben gemiddeld drie activiteiten naast de landbouw en blijven in alle activiteiten investeren', zegt socioloog Henk Oostindie. 'Ze combineren bijvoorbeeld natuurbeheer met zorg en boerderijverkoop.' Die verbreding is goed voor veertig procent van het inkomen per bedrijf, blijkt uit de steekproef. Roest en Oostindie deden hun onderzoek in opdracht van de Taskforce Multifunctionele Landbouw, ingesteld door het ministerie van LNV. | Albert Sikkema
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het blad voor Wageningen UR (University & Research centre).
Wageningen Universiteit en Researchcentrum