Vrije Universiteit Amsterdam

Geschiedenis van het doopsgezinde kerklied (1793-1973)


* Startdatum: 15-10-2010


* Tijd: 13.45


* Locatie: Aula


* Titel: Geschiedenis van het doopsgezinde kerklied (1793-1973). Van particularisme naar oecomeniciteit


* Spreker: P. Post


* Promotor: prof.dr. P. Visser


* Onderdeel: Faculteit der Godgeleerdheid


* Wetenschapsgebied: Theologie en wijsbegeerte


* Evenementtype: Promotie

In zijn studie naar de geschiedenis van het doopsgezinde kerklied (1793-1973) stelt Pieter Post vast dat de invloed van hervormde en lutherse liedboeken op de doopsgezinde groter is geweest dan andersom.

Op basis van selectie van liederen en het gebruik van liedboeken zongen de doopsgezinden tot 1895 overwegend `doopsgezind'. Daarna genoten de vrijzinnige Godsdienstige Liederen (1882) en de `Vervolgbundel' (1920) van de Nederlandse Protestantenbond de meeste voorkeur met daarin voor het merendeel protestantse liederen. Het gevolg hiervan was dat de doopsgezinden vanaf de jaren 1920 meer algemeen protestants zijn gaan zingen dan doopsgezind. Die trend zette door toen het doopsgezinde suffix met 50 liederen in de Liederenbundel van de Protestantenbond (1944) zo'n 66% gezangen uit de orthodoxe hervormde Psalmen en Gezangen (1938) selecteerde en eveneens het gebruik van die bundel onder hen toenam. Na een lange, pluriforme liedboekgeschiedenis (165 liedboeken vanaf de reformatietijd) zongen de doopsgezinden toen voor het eerst uit één liedboek.
Hymnologisch bezien verschoof het doperse particularisme in de richting van doperse oecumeniciteit. Hun participatie in het interconfessionele Liedboek voor de Kerken (1973) moet dan ook vanuit dat perspectief worden bezien. Posts uitkomsten zijn gebaseerd op zijn studie naar dertien doopsgezinde liedboeken, waaronder de doopsgezinde liederen in het Liedboek. Hij vergeleek ze met andere protestantse gezangboeken tegen de achtergrond van een steeds veranderende maatschappij, kerk, liturgische praktijk en theologie. Zo maakt hij inzichtelijk hoe en waarom de geheel eigen, historisch en kerkelijk getoonzette liedcultuur van dopers Nederland uiteindelijk een zeer oecumenisch algemeen protestants karakter zou verkrijgen. Dit boek verschijnt in 2012 bij de protestantse kerken die samenwerken aan een nieuw `liedboek voor de kerken'.

© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam