Vrije Universiteit Amsterdam
Geschiedenis van het doopsgezinde kerklied (1793-1973)
* Startdatum: 15-10-2010
* Tijd: 13.45
* Locatie: Aula
* Titel: Geschiedenis van het doopsgezinde kerklied (1793-1973). Van
particularisme naar oecomeniciteit
* Spreker: P. Post
* Promotor: prof.dr. P. Visser
* Onderdeel: Faculteit der Godgeleerdheid
* Wetenschapsgebied: Theologie en wijsbegeerte
* Evenementtype: Promotie
In zijn studie naar de geschiedenis van het doopsgezinde kerklied
(1793-1973) stelt Pieter Post vast dat de invloed van hervormde en
lutherse liedboeken op de doopsgezinde groter is geweest dan andersom.
Op basis van selectie van liederen en het gebruik van liedboeken zongen
de doopsgezinden tot 1895 overwegend `doopsgezind'. Daarna genoten de
vrijzinnige Godsdienstige Liederen (1882) en de `Vervolgbundel' (1920)
van de Nederlandse Protestantenbond de meeste voorkeur met daarin voor
het merendeel protestantse liederen. Het gevolg hiervan was dat de
doopsgezinden vanaf de jaren 1920 meer algemeen protestants zijn gaan
zingen dan doopsgezind. Die trend zette door toen het doopsgezinde
suffix met 50 liederen in de Liederenbundel van de Protestantenbond
(1944) zo'n 66% gezangen uit de orthodoxe hervormde Psalmen en Gezangen
(1938) selecteerde en eveneens het gebruik van die bundel onder hen
toenam. Na een lange, pluriforme liedboekgeschiedenis (165 liedboeken
vanaf de reformatietijd) zongen de doopsgezinden toen voor het eerst
uit één liedboek.
Hymnologisch bezien verschoof het doperse particularisme in de richting
van doperse oecumeniciteit. Hun participatie in het interconfessionele
Liedboek voor de Kerken (1973) moet dan ook vanuit dat perspectief
worden bezien. Posts uitkomsten zijn gebaseerd op zijn studie naar
dertien doopsgezinde liedboeken, waaronder de doopsgezinde liederen in
het Liedboek. Hij vergeleek ze met andere protestantse gezangboeken
tegen de achtergrond van een steeds veranderende maatschappij, kerk,
liturgische praktijk en theologie. Zo maakt hij inzichtelijk hoe en
waarom de geheel eigen, historisch en kerkelijk getoonzette liedcultuur
van dopers Nederland uiteindelijk een zeer oecumenisch algemeen
protestants karakter zou verkrijgen. Dit boek verschijnt in 2012 bij de
protestantse kerken die samenwerken aan een nieuw `liedboek voor de
kerken'.
© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam