Gemeente Hilversum

Wethouder Financiën Frans van Osch over effecten van begroting 2011

publicatiedatum: donderdag 14 oktober 2010

"Slim en zorgvuldig bezuinigen, maar pijn zal het doen"

Frans van Osch laat geen ruimte voor misverstanden. "We zijn ongenadig getroffen door de kortingen van het Rijk op de uitkeringen aan de gemeenten. Dus gaan we bezuinigen. Daar krijgt iedereen mee te maken; ambtenaren, burgers en instellingen. We hebben ons als college veel moeite getroost om onze voornemens in ons beleidsprogramma overeind te houden. We willen slim en zorgvuldig bezuinigen, maar pijn zal het doen. Onze speerpunten, het onderhoud van de stad, de onderwijshuisvesting en het uit de wind houden van de zwakkeren blijven intact. Wat gaat er wél gebeuren? "Wat betreft 2011 hebben we vooral te maken met ingrepen binnen de Wmo en gekeken naar posten die snel effect sorteren. Bezuinigingen en verhogingen van de inkomsten die snel kunnen worden doorgevoerd. Voorbeeld qua inkomsten: een aantal gemeentelijke diensten worden meer kostendekkend gemaakt en de woonlasten gaan een beetje omhoog. Vanaf 2012 gaan we bezuinigen op alle gemeentelijke subsidies en zullen we door taakreductie ook minder gemeenteambtenaren nodig hebben".

De begroting 2011 is sluitend? "Dat woord gebruik ik liever niet", aldus Frans. "Ik geef er de voorkeur aan om te zeggen dat we voor 2011 vrijwel alle rijksbezuinigingen waarmee we geconfronteerd worden opgevangen hebben. Per saldo komen we na het treffen van alle maatregelen 1,5 miljoen euro tekort en die halen we uit onze reserves; zeg maar: ons spaargeld. Dat kan je natuurlijk niet te vaak doen, dus dat gaan we de komende jaren weer inhalen opdat we op termijn weer financieel gezond zijn. Als we niet nog meer worden gekort door de Rijksoverheid gaat ons dat lukken".

Uitdaging
Traditiegetrouw is de wethouder van Financiën bij de presentatie van de nieuwe begroting de woordvoerder van het college van burgemeester en wethouders. De begroting 2011 is de eerste die hij presenteert. "Inderdaad, de positie van wethouder Financiën is in deze crisistijd niet benijdenswaardig. Ik speel geen Sinterklaas, maar wel de rol van een wat nare Zwarte Piet. We nemen tal van besluiten die niet leuk zijn, maar het moet wel gebeuren. Die verantwoordelijkheid gaan wij als college niet uit de weg. Vaktechnisch gezien (Frans is registeraccountant, red.) is het natuurlijk een uitdaging".

Financiële positie
Desgevraagd geeft hij een schets van de financiële positie van Hilversum aan de vooravond van de presentatie van de gemeentebegroting. "Onze totale begroting beloopt zo'n 240 miljoen euro. Pakweg 1/6 daarvan, zo'n 40 miljoen innen wij met onze gemeentelijke belastingen zoals onroerende zaak belasting, riool- en afvalstoffenheffing, parkeergelden en leges, bijvoorbeeld voor bouwvergunningen en rijbewijzen. Voor het leeuwendeel van onze inkomsten zijn we dus, net zoals andere gemeenten, afhankelijk van het Rijk. De grote bulk daarvan is de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Die uitkering gaat ook voor ons flink omlaag. We weten dat we ook minder geld krijgen voor de Wmo, de maatschappelijke opvang en uitvoering van de Wet werk en bijstand. Daarnaast krijgen we geld van het Rijk en de provincie uit allerlei potjes, maar dat zijn vooral zoals dat heet `geoormerkte subsidies'. Dat is geld dat je uitsluitend mag besteden aan waarvoor het bedoeld is .Voorbeeld daarvan is het geld dat we kregen voor het Integraal Bereikbaarheidsplan. Daarvoor moeten we die klus klaren. Komen we tekort, dan mogen we zelf bijleggen en houden we over, dan moeten we het teruggeven".

Uitgerekend ten tijde van het maken van deze begroting zijn het ook in het Haagse woelige tijden. Er is een demissionair kabinet dat nu al meer dan drie miljard aan bezuinigen afkondigde, terwijl het regeerakkoord voor het komende kabinet rept over 18 miljard bezuinigingen. Dat zullen met name de Nederlandse gemeenten gaan voelen. Hoe ga je daarmee om? Regeren is weliswaar vooruitzien, maar exacte cijfers van het nieuwe kabinet ontbreken nog bij het ter perse gaan van deze pagina's.

Zoekrichtingen
Van Osch: "We hebben een redelijke inschatting gemaakt van het bedrag dat we minder gaan krijgen van het Rijk. Dat beloopt de komende jaren zo'n 13,5 miljoen euro. Daarvan kunnen we er 3,9 miljoen op korte termijn realiseren. Ze zijn verwerkt in de gemeentebegroting 2011 en ze lopen uit naar 5,4 miljoen in 2015. Dat is de eerste bezuinigingsronde. We kijken ook vooruit, daarom geeft het college de raad ook zoekrichtingen om de rest van de bezuinigingen in 2015 gerealiseerd te hebben. Dat traject heet de tweede bezuinigingsronde. Die begint in 2012 met 4,9 miljoen euro en eindigt in 2015 met structureel 7,8 miljoen euro".

"Zoals gezegd keken we voor de begroting van 2011 naar de posten die snel effect sorteren. Snel bezuinigen of snel de inkomsten verhogen. Zo verwerkten we de kwijtscheldingen voor de riool- en afvalstoffenheffing in het tarief. Voorheen legden we dat bij uit de algemene middelen".

Dieper
"De tweede bezuinigingsronde start in 2012 en dan moeten we meer ingrijpende maatregelen treffen. Maar", stelt de wethouder Financiën voorop, "we willen de dingen niet kapot bezuinigen. We gaan allereerst uit van ons de wettelijke taken en bij de overige taken kijken we hoe we ons geld zo effectief mogelijk kunnen inzetten. We willen zo min mogelijk bestaande structuren afbreken. Als college hebben we de financiële toekomst van Hilversum scherp op het netvlies. We hebben zoekrichtingen geformuleerd. Alle gemeentelijke programma's komen aan bod. Dat doen we zorgvuldig en secuur. Voorbeeld van een belangrijke zoekrichting is het korten op gemeentelijke subsidies. We hebben de instellingen al geïnformeerd: houd je vast vanaf 2012! Op 20 oktober spreken we met de raad, burgers en instellingen over onze zoekrichtingen. We hebben op programmaniveau aangeduid hoeveel we daarvan willen bezuinigen. We gaan praten met het maatschappelijk veld. Met name over hun producten want we willen eerst concrete prestatieafspraken met ze maken en vervolgens daarop baseren hoeveel subsidie ze krijgen . We gaan elke subsidie kritisch bekijken. Dus: iedereen is gewaarschuwd en niemand kan zeggen dat hij hierdoor verrast wordt. De kranten staan al maanden bol van overheidsbezuinigingen als gevolg van de financiële crisis. Het komend voorjaar willen we het proces van die tweede ronde goed op de rails hebben. Als de wereldeconomie stabiel blijft, dan hebben we op dát moment een plaatje van hoe het verder moet".

Takenreducties
"In die tweede ronde ligt het accent ook op takenreducties; het verminderen van taken van onze organisatie. Een voorbeeld zijn de grondexploitaties (nieuwbouwprojecten, red.). Er zijn er minder, dus zijn er ook minder ambtenaren nodig. Ik heb er vertrouwen in dat we gedwongen ontslagen zoveel mogelijk kunnen beperken. Wat dat betreft hebben we het voordeel dat we van alle gemeenten in ons land op twee na het meest vergrijsde personeelbestand hebben. De reductie kan zo ook via natuurlijk verloop worden gerealiseerd".

Tot slot nog een vermaning: "De primaire doelstelling is dat we onze meerjarenraming op orde krijgen. Want één ding is helder: als die meerjarenraming niet degelijk is, staan ons nog veel grotere en onaangenamere verrassingen te wachten, die we misschien dan niet meer in de hand hebben".