Oplossing voor segregatie moet gezocht worden in de voorkeuren en keuzes van autochtonen
Etnische concentratie doet er toe, maar is vooral het gevolg van de voorkeuren van autochtonen.
Dit concludeert Wenda Doff in haar proefschrift "Puzzling neighbourhood effects".
Angst voor "zwarte" wijken en de negatieve gevolgen daarvan voeren de boventoon in het debat over de ruimtelijke scheiding van allochtonen. Doff heeft niet alleen de gevolgen van zogenoemde concentratiewijken onderzocht, maar ook hoe en waarom mensen in bepaalde buurten terechtkomen. Het resultaat is een holistische kijk op segregatie en de gevolgen daarvan voor de kansen en keuzes in het leven van mensen.
Etnische concentratie is vooral gevolg van keuze autochtoon
"Het idee dat etnische concentratie het gevolg is van de voorkeuren van allochtonen, is gezien de resultaten van het onderzoek niet staande te houden", aldus Doff. Slechts een klein deel van de allochtonen heeft een voorkeur voor buren met eenzelfde etnische achtergrond. Het 'soort zoekt soort' principe gaat wel op voor autochtonen. Bovendien mijden zowel allochtone en autochtone huishoudens concentratiewijken als ze in de positie zijn om een bewuste keuze te maken.
Ongelijke positie op de woningmarkt
Er moet dus iets anders aan de hand zijn. Doff maakt zich hier zorgen over. "De algemene gedachte is dat discriminatie in Nederland niet bestaat of inmiddels is uitgebannen. De woningmarkt is echter gewoon een van de domeinen in de samenleving waar in- en exclusieprocessen plaatsvinden, die vervolgens sociale ongelijkheid in stand houden of voortbrengen."
Dit is vooral zorgelijk omdat het onderzoek van Doff laat zien dat ruimtelijke isolatie daadwerkelijk leidt tot minder contacten tussen allochtonen en autochtonen, en de kans op werk negatief beïnvloedt.
Allochtonen profiteren minder van herstructurering
Sloop en nieuwbouw van woningen in achterstandswijken leiden er niet toe dat allochtonen meer verspreid komen te wonen. Uit Doffs onderzoek blijkt eerder het tegendeel. Uit haar onderzoek naar herstructurering in Den Haag blijkt dat autochtonen vaker aangeven dat zij er qua buurt op vooruit zijn gegaan en vaker komen te wonen in minder etnisch geconcentreerde buurten. Allochtonen wonen vaker opnieuw in een concentratiewijk. Dat allochtonen vaker opnieuw komen te wonen in dezelfde of een aangrenzende wijk komt niet doordat ze dat zelf graag zouden willen. Ook verschillen in huishoudengrootte of woonduur zijn niet de oorzaak.
Meer betaalbare woningen in randgemeenten gewenst
Doff wijst op het dilemma waar beleidmakers mee te maken hebben. De sloop van woningen leidt wellicht tot een lagere concentratie van huishoudens met lage inkomens, maar niet tot een lagere concentratie van allochtone huishoudens. Als dat laatste het doel is, zal daar op een andere manier steviger op ingezet moeten worden, bijvoorbeeld door een groter aanbod van betaalbare woningen te bewerkstelligen in de randgemeenten rond de grote steden.
Wenda Doff, "Puzzling neighbourhood effects", ISBN 978-1-60750-648-5. Dit proefschrift is een publicatie in de SUA reeks
---
Noot aan de redactie/
Technische Universiteit Delft