ChristenUnie


Debat regeringsverklaring: ChristenUnie vraagt om beleid voor gezin

Debat regeringsverklaring: ChristenUnie vraagt om beleid voor gezin

dinsdag 26 oktober 2010 23:04 Fractievoorzitter André Rouvoet heeft bij zijn eerste debat sinds zijn terugkeer in de Tweede Kamer, de vinger op de gevoelige plek gelegd in het regeer- en gedoogakkoord: het ontbreken van gezinsbeleid. Rouvoet riep het nieuwe kabinet op toch met gezinsbeleid te komen. Hij sprak ook uit dat de ChristenUnie niet per definitie tegen het gedogen van minderheidskabinetten is, mits zij met goede plannen komen. "Dit kabinetsbeleid kan echter wel wat ChristenUnie gebruiken."

Hieronder de integrale bijdrage van ChristenUnie-fractievoorzitter André Rouvoet (gesproken tekst geldt)

MdV, het voelt goed om hier weer voor de volle 100% als lid van deze Kamer te mogen staan en - eindelijk dan - het debat met het nieuwe kabinet te kunnen aangaan. Namens de ChristenUnie-fractie heet ik de ploeg van premier Rutte welkom!

De afgelopen jaren heeft mijn partij zich in Kamer én kabinet ingezet om ons land en onze samenleving verder te helpen, met als speerpunten een goed gezinsbeleid, zorg voor kwetsbare groepen, het kansen bieden aan iedereen, ook - en juist - in tijden van crisis.

Wij streven een politiek van hoop en christelijk-sociaal perspectief na. En daar willen we ons ook de komende jaren vanuit onze positie in de Kamer voor inzetten, met alles wat in ons is.

De uitdagingen waar we als land voor staan zijn niet mals. Er moet een financiële crisis overwonnen worden. De overheidsfinanciën moeten op orde worden gebracht. De economie moet sterker worden en vooral ook duurzamer. De klimaat- en energiecrisis maken het urgent dat we zuiniger en schoner worden, en verantwoord leren omgaan met water en grondstoffen.

Nog een uitdaging: We moeten - opnieuw - leren omgaan met vrijheden en grenzen. In ons land moeten we - opnieuw - leren om op een zorgvuldige manier omgaan met spanningen en tegenstellingen. Mensen met verschillende religies en levensovertuigingen. Tussen Nederlanders van geboorte en migranten.

Het aangaan van al deze uitdagingen vraagt om visie, stabiliteit en daadkracht. Alleen dan zal het beleid kunnen rekenen op draagvlak bij de mensen voor wie we hier bij elkaar zijn en zal het vertrouwen in de politiek weer toenemen.

De ChristenUnie staat voor een samenleving waarin sprake is van verbondenheid, met ruimte voor verschillen. Een land waarin we in vrede met elkaar samenleven. Dat vraagt om gedeelde waarden en normen, maar vooral om een normale manier van met elkaar omgaan. Het komt erop aan tegenstellingen te overbruggen, wat niet deugt te benoemen en reële, werkbare oplossingen te bieden. Oplossingen die kunnen rekenen op draagvlak. Oplossingen die mensen aanspreken op eigen verantwoordelijkheden, maar hen dan ook kansen bieden. Dat zal voor mijn fractie dan ook een belangrijke maatstaf zijn voor de kabinetsmaatregelen: zijn ze insluitend of uitsluitend? Verbindend of splijtend? Polariserend of tegenstellingen overbruggend? Kortom, bevorderen zij het samen-leven?

Dat uitgangspunt werkt door in de manier waarop je bezuinigingen vorm geeft. De overheid is er niet voor al uw zorgen. En ja: er kunnen en moeten taken teruggelegd worden in de samenleving. Dit bespaart geld, maar - belangrijker - biedt ook kansen. De ChristenUnie is ervan overtuigd dat de overheid een stapje terug kan doen en mensen en maatschappelijke verbanden veel zaken prima zelf kunnen organiseren. Maar daar moet je als overheid wél de kaders en ruimte voor bieden. Geef mensen de mogelijkheid om zorg voor naasten zélf te regelen. Dan verdienen mantelzorg en vrijwilligerswerk het grootse respect. En dwing je als overheid niet iedereen naar de arbeidsmarkt. Bij een terugtredende overheid horen ook sterke maatschappelijke organisaties, verenigingen, kerken. Ruimte dus voor organisaties die vanuit hun eigen overtuiging een bijdrage leveren aan de samenleving.

Samen-leven leert vrijwel iedereen in het kleinste samenlevingsverband: het gezin. Een sterk gezinsbeleid dient de hele maatschappij. Onderken dat als overheid. Het gezin is toch wel wat meer dan een hinderlijke sta-in-de-weg voor arbeidsparticipatie of een kostenpost waar dus geld te halen valt.

De ChristenUnie ziet samen-leven niet alleen als een opdracht die zich uitstrekt tot onze landsgrenzen. Wij zijn verbonden met deze wereld. En dragen daar mee verantwoordelijkheid voor. Niet alleen om hulp te bieden bij hongersnood en natuurrampen, maar ook om onze aarde leefbaar te houden. Duurzaamheid is dan geen modewoord of hobby, maar dringende noodzaak.

De kernvraag vandaag is natuurlijk of dit kabinet met zijn plannen onze steun verdient, ons vertrouwen krijgt. Laat ik eerst zeggen dat elk kabinet, van welke samenstelling ook - ook als mijn eigen partij er deel van zou uitmaken - voor een bijna onmogelijke opgave zou staan. En ja: er staat genoeg in het Regeerakkoord wat ons aanspreekt. Als Nederland veiliger wordt, is dat goed. Als voor de ouderen meer zorg wordt geleverd en meer handen aan het bed, is dat uistekend. Over een flink deel van de bezuinigingen valt met ons best te praten. Wij zijn blij met zaken als de wettelijke verankering van het persoonsgebonden budget, de aanscherpingen op het gebied van drugs en prostitutie, de aandacht voor zelfstandigen zonder personeel, met de passage over Israël, voortzetting actieplan Leraren, om een aantal zaken te noemen.

MdV, ik neem direct aan dat dit kabinet het beste voor heeft met ons land. Maar - en ik zeg dat niet lichtvaardig of om goedkope oppositionele kritiek te leveren - tegen de achtergrond van de geschetste uitdagingen zijn de ambities uit het Regeerakkoord onvoldoende. En waar ze wel worden geformuleerd, ontbreken de maatregelen of de financiën om ze te waar te maken. Blok: ,,papier Regeerakkoord is geduldig'. Daarmee mist het stuk urgentie en dat is meer dan ernstig.

"Wacht op onze daden", zei de minister-president vanmorgen. Dat gaan we doen! Ik ben benieuwd. Maar in de plannen mis ik de urgentie om deze kans aan te grijpen. Niet alleen om de overheidsfinanciën aan te pakken, maar ook om de goede maatregelen te nemen om onze economie sterk en solide te maken. De kredietcrisis heeft ons geleerd dat de vrije markt ook excessen met zich meebrengt. Ik lees nergens dat dit kabinet daar wat aan gaat doen. De enige keer dat het woord `bonussen' valt gaat het over de apothekers. De klimaat- en de energiecrisis worden compleet over het hoofd gezien. Over de economische crisis wordt alleen gezegd dat die hervormingen en bezuinigingen noodzakelijk maakt (p.43). Maar de hervormingen die ons land écht sterker uit de crisis kunnen laten komen ontbreken. Geen analyse en geen deugdelijke recepten. `Teleurstellend sprokkelwerk', zoals een krantenkop het samenvatte. Zelfs Wiegel noemt het "een jutezak vol klein grut, net de zak van Sinterklaas."

Ik herinner me nog dat dhr. Rutte, als fractievoorzitter, dat gevoel voor urgentie bleef benadrukken. Hoe hij hamerde op bezuinigen (en snel een beetje) en op hervormingen. Welnu: bezuinigen gaat gebeuren, maar wel met de kaasschaaf. En geen 18 miljard, maar een kleine 12 miljard. En eigenlijk pas écht na het verkiezingsjaar 2011. Ik vraag de premier: wat is de visie achter zijn bezuinigingen? Ik zie `m namelijk niet. Sterker nog: sommige bezuinigingen schaden de economie zelfs meer dan dat ze wat opleveren. Om een voorbeeld te noemen: het schrappen van het fiscaal aantrekkelijk investeren in groen en cultuur levert zo'n 100 miljoen op. Maar het zorgt ervoor dat veel innovatieve projecten nu stoppen die miljarden kunnen opleveren. De kaasschaaf neemt zo de hele kaas mee.

"Het kabinet streeft ernaar in 2015 uitzicht op begrotingsevenwicht te hebben", lees ik. Dat is andere taal dan in de campagne! Ik moet ineens denken aan die klok waarmee fractievoorzitter Rutte voor het Kamergebouw stond om de urgentie van bezuinigingen aan te tonen: zo'n 100 mln per dag kwam er volgens hem bij aan staatsschuld. Ik constateer dat de formatieperiode van 126 dagen ons dus meer dan 12,5 miljard heeft gekost. En dat dit in 2011 niet veel verbetert. Waar is de urgentie gebleven?

Ik vraag de minister-president naar zijn reactie nu uit de CPB-doorrekening blijkt dat de langetermijn-houdbaarheid door dit Regeerakkoord verbetert met niet meer dan 20 mld (= 3,1% BBP). Anders gezegd: de verbetering van de overheidsfinanciën zou groter zijn als het programma van welke partij ook, de SP en de PVV uitgezonderd, zou worden uitgevoerd.

Het CPB is helder in zijn conclusies: Het economisch beleid van dit kabinet remt de economische groei (met 0,4%), bevordert de inflatie en vergroot het aantal werklozen met ca 25% (van 5 ¼ % naar 6 3/4 %). .... Dat zijn ruim 120.000 mensen! Blok noemt dit een uitverdieneffect... tja!

MdV, u begrijpt dat ik goed oplette toen dhr. Rutte het bij de presentatie van het regeerakkoord begon over de hervormingen die dit kabinet wil realiseren. Ik had eerlijk gezegd de indruk dat hij zelf ook een beetje moest lachen toen hij aan die passage in zijn tekst toekwam. Je zag hem denken: hè, daar moet toch staan: arbeidsmarkt, AOW, WW, ontslagrecht..., al die hervormingen die volgens de VVD de afgelopen jaren al hadden moeten plaatsvinden. En ik voeg daar de woningmarkt met stip aan toe. Maar in plaats daarvan mocht hij alleen de nationale politie en prestatiebeloning van leraren noemen. Tel uit je winst! En in de Regeringsverklaring zei de minister-president over hervormingen vooral: "we moeten snoeien om te groeien". Daarmee is hervormen teruggebracht tot bezuinigen. Krantenkoppen: `Saneren zonder te hervormen!' En zo is het.

Doordat die echte versterkingen van de structuur van onze economie nu niet of nauwelijks worden opgepakt, schuiven we het probleem door naar de jongere generatie en wordt de klok van Rutte een tikkende tijdbom. De jongeren betalen in alle opzichten de rekening. Wat is de boodschap van de premier aan de jongeren op het punt van de solidariteit tussen generaties?

De solidariteit mis ik ook met de kwetsbare groepen in onze samenleving. Welk perspectief biedt het kabinet een chronisch zieke of gehandicapte of de Wajonger, die straks geen baan meer kan krijgen in een beschutte werkplaats en ook nog gekort wordt op zijn uitkering? Ik vraag dit in alle oprechtheid. Want ik kan het niet aangeven. Het aantal WSW-ers neemt op termijn met twee derden af, maar het CPB concludeert dat een groot deel daarvan voortaan buiten de arbeidsmarkt valt.

Ook waar het gaat om duurzaamheid en milieu mist de urgentie. Welgeteld 7 regels en 6 obligate actiepunten worden er aan milieubeleid gewijd. De passage over dubbele nationaliteit en denaturalisatie is notabene langer! En dan is het permanent maken van de Crisis- en herstelwet kennelijk ook een milieumaatregel... Veel van wat in de afgelopen jaren is opgebouwd wordt radicaal afgebroken of in elk geval stopgezet. In het natuurbeleid wordt flink het mes gezet, recent ingestelde fiscale milieuvrijstellingen worden weer teruggedraaid, het openbaar-vervoerbeleid gaat in de nachtstand en de Europese milieudoelstellingen worden lang niet gehaald. En als het niet zo treurig was, zou ik het hilarisch noemen als ik in de paragraaf Infrastructuur lees: "De files worden aangepakt en de mobiliteit wordt verbeterd ter versterking van de economische groei en een schoner milieu", gevolgd door het eerste actiepunt: "er komt geen kilometerheffing". Terwijl u en ik weten dat bij het niet doorgaan van de kilometerheffing een investering van ca 7 mld nodig is om het zelfde effect op de files te bereiken. Het Regeerakkoord trekt 0,5 mld uit voor wegen én spoor.... Oftewel: in de file staan wordt knap duurder!

Ik lees iets over een voornemen voor een Green Deal en ik vraag deze minister-president wat hij zich daarbij concreet voorstelt. Kunnen we afspreken dat hij daar binnen 100 dagen met een concreet voorstel komt? Premier Cameron van het Verenigd Koninkrijk heeft laten zien dat het kan, een rechts-conservatief kabinet met een bezuinigingspakket waar je `u' tegen zegt, maar wel een ambitieus milieu- en klimaatbeleid.

Grote moeite heeft mijn fractie met de afwenteling van de prijs voor de financiële crisis op de allerarmsten van deze wereld. `We beginnen bij onszelf', zei bijna-premier Rutte bij de presentatie van het akkoord. En als voorbeeld noemde hij de inkrimping van de Eerste en Tweede Kamer. MdV, dat levert pas ergens ver ná 2015 10 mln op... Maar al volgend jaar wordt er fors gekort op de ontwikkelingssamenwerking: 400 mln, en een jaar later 900 mln! En dat niet alleen: vredesmissies of delen daarvan worden "waar mogelijk" uit dat budget gefinancierd én het kabinet gaat zich beijveren om de internationale criteria voor echte ontwikkelingshulp (ODA) zodanig te verruimen om dat nog verder mogelijk te maken. En ook de kosten van de Wereldomroep en het beleid ten aanzien van alleenstaande minderjarige vreemdelingen worden voortaan uit het budget ontwikkelingssamenwerking betaald. Niet alleen bezuinigen dus, maar ook vervuilen. En dat alles als een nevenfunctie van de staatssecretaris EU-zaken.... Kwestie van prioriteiten!

Dus hoezo `we beginnen bij onszelf'? "Iedereen zal iets van de bezuinigingen merken", was de boodschap, maar in één adem door werd erbij gezegd: "maar we gaan niet tornen aan de hypotheekrenteaftrek." Aan het begrip solidariteit - voor de ChristenUnie een leidend principe - wordt al met al slechts lippendienst bewezen.

MdV, op het punt van immigratie en integratie wordt er onder invloed van de PVV vooral ingezet op weren, buitensluiten, bemoeilijken en afstraffen. Nu is het natuurlijk wel een geruststelling dat veel van die voorstellen op het terrein van immigratie en asiel binnen het geldende EU-beleid niet realiseerbaar zijn. Het is mij opgevallen dat nou juist in het Gedoogakkoord voortdurend staat dat " het kabinet zich zal inzetten om de betreffende EU-richtlijnen te wijzigen". Als dat niet lukt - en die kans is groot - dan zijn dit dus - ik zeg het collega Koppejan na - even zovele dode mussen. En om een aantal van die dode mussen zullen wij niet rouwen. En natuurlijk heb ik goed genoteerd dat de gehele CDA-fractie een voorbehoud heeft gemaakt bij deze paragrafen uit het Gedoogakkoord, die voor de PVV nu juist cruciaal waren. Dat beschouw ik dan maar als een versterking van het dualisme en van de positie van de Kamer én als een kans om deze paragraaf op een paar punten stevig te amenderen. Zullen we dan om te beginnen eens naar die maatregelen kijken, die eigenlijk nutteloos zijn en alleen maar bedoeld om mensen dwars te zitten? Zoals het schrappen van de asielstatus voor nareizende gezinsleden. Of het mensen verplichten naar het buitenland te reizen voordat ze een aanvraag voor een verblijfvergunning kunnen indienen. Of: de invoering van een toets voor de band met Nederland.

Is het toevallig dat de woorden verbinden, sociale samenhang, gemeenschapszin, bruggen bouwen - allemaal begrippen waar, zoals we weten, dhr. Wilders niets mee heeft - in het hele stuk niet voorkomen? Dit kabinet en dit akkoord markeren daarmee heel duidelijk óók het einde van het tijdperk-Balkenende: begrippen als vertrouwen, respect, waarden en normen, sociale samenhang, komen in het woordenboek van het kabinet-Rutte niet voor.... Nauwelijks aandacht ook voor maatschappelijke participatie, preventie, vrijwilligerswerk, mantelzorg; kortom: voor wat we noemen het sociale weefsel van de samenleving.

Onbegrijpelijk is het dat het CDA heeft ingestemd met de afschaffing van het gezinsbeleid, zoals dat sinds 2007 werd gevoerd. Toen was notabene de kritiek van de CDA-fractie nog dat men - in de geest van Enneüs Heerma - een nóg ambitieuzer gezinsbeleid wilde dan uit het regeerakkoord bleek. En nu ontbreekt het gezin niet alleen in het Regeerakkoord (alleen in het kader van de gezinshereniging wordt het nog genoemd), maar is ook nog eens ingestemd met forse verlagingen van het kindgebonden budget, het afschaffen van de ahk voor jonge moeders, geheel conform de verkiezingsprogramma's van VVD en D66. Dat scheelt voor een gezin met 3 kinderen honderden euro's per jaar! Het kabinet heeft zelfs besloten om de meer dan 100.000 gezinnen die kindgebonden budget ontvangen, de verhoging van de bedragen per kind voor het jaar 2011, waartoe het vorige kabinet op Prinsjesdag nog heeft besloten, in 2012 weer af te pakken. Hoe is het mogelijk?! (denk ook aan de beperking de sollicitatievrijstelling voor bijstandsmoeders met kinderen beneden de 5 jaar).

MdV, ik heb geen woord in het Regeerakkoord aangetroffen over thema's van leven en dood, medische ethiek. Wat betekent dit? Als er op medisch-ethisch terrein zaken gaan spelen - ik denk aan het burgerinitiatief `Uit vrije wil' en de voorstellen van het Wetenschappelijk Bureau van de VVD inzake de embryoselectie - zijn dit dan vrije kwesties?

Een zelfde vraag heb ik over het op zichzelf uitstekende uitgangspunt dat aan de vrijheid van onderwijs niet wordt getornd. Dat is mooi! Maar dan krijg ik wel graag bevestigd dat de VVD-fractie haar steun intrekt voor twee wetsvoorstellen die wel degelijk een aantasting van de onderwijsvrijheid betekenen (nl. init-vd.Ham + init.-Hamer c.s.). Zo niet, dan is dit een loze bezweringsformule. Graag een heldere reactie.

Dat brengt me bij een meer algemeen oordeel over de plannen. Dit regeerakkoord ademt sterk de geest van het VVD-programma: hogere inkomens worden veelal ontzien, lagere en middeninkomens en zeker ook gezinnen met kinderen worden flink geraakt. En zoals beloofd wordt er flink gesneden in `linkse hobby's'; kennelijk vallen daar tegenwoordig ook zaken onder als defensie, jeugdzorg, passend onderwijs, publieke omroep, kindgebonden budget..

Wat zei de CDA-top ook alweer om het congres te overtuigen vóór dit akkoord te stemmen? `Dit akkoord is in allerlei opzichten nog beter dan het CDA-programma.' I rest my case...

MdV, nog enkele opmerkingen.

Sinds 10-10-10 is er sprake van een groter Nederland. Drie overzeese `gemeenten', Saba, St. Eustatius en Bonaire zijn nu volop onze verantwoordelijkheid. Dat veronderstelt een eerlijke behandeling bij de invoering van Nederlandse wetgeving. En die verbondenheid strekt zich wat ons betreft ook uit tot de landen die samen met ons het Koninkrijk der Nederlanden vormen: Sint Maarten, Aruba en Curaçao. Binnen dat Koninkrijk kennen we geen eerste en tweederangsburgers en dat moeten we ook niet willen. De passage uit het regeerakkoord over de rijkswet personenverkeer is dus een volkomen verkeerd signaal.

Over de voornemens op het gebied van veiligheid valt veel te zeggen, maar dat zal zeker uitgebreid gebeuren als we volgende week met minister Opstelten spreken over zijn begroting. In dit debat wil ik wel opgemerkt hebben dat ik het veelzeggend vind én betreur dat in de naamgeving van het ministerie - en dus van het beleidsterrein - de justitie ondergeschikt lijkt te zijn gemaakt aan de veiligheid. Het gaat in het overheidsbeleid uiteindelijk altijd om recht en gerechtigheid. De openbare veiligheid is daar een verschijningsvorm van. En niet andersom. Augustinus zei het al: "als de gerechtigheid verdwijnt, wat zijn staten anders dan roversbenden?" Nog een symptoom daarvan: het curieuze zinnetje in de paragraaf immigratie: "Rechtvaardig omdat mensen rechten hebben en het kabinet dit als uitgangspunt neemt." Wat staat daar nou precies, vraag ik de minister-president.

Het valt verder op dat de netto-investering in veiligheid afgerond nul euro bedraagt. Tegenover 500 mln intensivering staat `gewoon' 500 mln bezuiniging. Dat geldt overigens ook voor onderwijs: geen euro erbij, zelfs een netto-bezuiniging van ca. 100 mln. (1,3 mld erbij, maar 1,4 mld er af). Dat is dan wel weer een succesje voor het CDA, want die had dat als enige in het verkiezingsprogramma staan. Intussen heeft het wel als consequentie dat de ambitie om bij top 5 te horen niet wordt gehaald.

Een verduidelijking krijg ik graag over de passage over de koopzondagen: betekent de zinsnede dat "de huidige situatie wordt gehandhaafd" nu wel of niet dat het oneigenlijk gebruik van de toerismebepaling in de Winkeltijdenwet wordt beëindigd?

Hoewel Rutte voor de verkiezingen het CDA nog kapittelde om het ontbreken van voldoende aandacht voor het platteland (met name krimpregio's) is het regeerakkoord zeldzaam vaag als het om maatregelen gaat die nodig zijn om de problemen in zgn. krimpregio's aan te pakken. Er staat iets over een intentie om samen met krimpregio's mogelijke nieuwe impulsen te bekijken. Maar intenties redden geen werkgelegenheid of voorzieningen als scholen (in provincie Friesland gaat het al om bijna 80 scholen). Het gaat erom de regionale woningmarkt en economie te stimuleren! Opnieuw zeg ik: visie en daadkracht zijn nodig!

MdV, wij hebben nooit onder stoelen of banken gestoken dat wij de grote moeite hebben met deze constructie van een minderheidskabinet dat zich afhankelijk maakt van de gedoogsteun van een populistische partij als de PVV. Premier Rutte liet al weten dat er een regulier gedoogoverleg moet komen om de zaak op de rails te houden. Het zou bepaald niet mijn keuze zijn. Dat gevoelen werd versterkt door de opstelling van dhr. Wilders rond de presentatie van het conceptakkoord. Sommigen noemden het rancuneus, anderen revanchistisch. Ik noem het gewoon een politiek van ´lekker puh´, die meer past bij Sjors en de rebellenclub dan bij een politieke partij die op het punt staat mee verantwoordelijkheid te dragen voor het bestuur van ons land in een moeilijke periode. Maar ik heb te aanvaarden dat dit is waar VVD en CDA willens en wetens voor gekozen hebben. Voor ons geen reden om toe te geven aan de verleiding waar o.a. de huidige minister-president de afgelopen jaren als fractievoorzitter van de VVD voor bezweken is, nl. om oppositie te voeren vanuit beelden en karikaturen. Niets deugde, omdát het werd voorgesteld door het kabinet van CDA, PvdA en ChristenUnie. Van ons zult u niet horen dat "de vijand in het Torentje zit." Wij zullen ons de komende periode opstellen zoals u van ons gewend bent: geloofwaardige, inhoudelijke oppositie, constructief waar het kan, kritisch waar het moet, en steeds met alternatieven waar het beleid socialer, duurzamer en rechtvaardiger van wordt.

MdV, de ChristenUnie is niet tegen het gedogen van minderheidskabinetten. Sterker nog: de afgelopen acht maanden maakten we deel uit van een kabinet dat steunde op slechts 26 zetels en dat het dus bij uitstek moest hebben van gedoogsteun. Maar - zo zijn we dan ook wel weer - dat geldt dus ook de andere kant op. Wij gedogen, ja steunen zelfs kabinetten met goede plannen. Een kabinet dat z'n werk goed doet en de uitdagingen waar het zich voor gesteld ziet aanpakt. Uit mijn bijdrage mag duidelijk zijn dat we nog niet de overtuiging hebben dat dit kabinet dat echt doet. En mijn conclusie is dan ook dat dit kabinetsbeleid wel wat ChristenUnie kan gebruiken. Maar ik zeg erbij dat dit minderheidskabinet het echt hier, in deze Kamer, zal moeten verdienen. Zoals gezegd gaat het ons om de inhoud. Maar als dit kabinet voor de steun van de PVV bereid is een gedoogakkoord te sluiten, dan kan ze er niet op rekenen dat de steun van mijn fractie gratis is. We zijn wel gouvernementeel, maar niet gek...

Ik zie uit naar de debatten met de bewindslieden van deze ploeg en wens hen individueel en gezamenlijk als kabinet van harte Gods zegen toe op hun moeilijke, maar o zo belangrijke werk. Opdat dit land tot bloei kan komen.

André Rouvoet