verslag MDG top 20-22 september jl. in New York alsmede opening van de
Algemene Vergadering van de Verenigde Naties 2010
Kambrief inzake verslag MDG top 20-22 september jl. in New York alsmede
opening van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties 2010
Kamerbrief | 27 oktober 2010
Geachte Voorzitter,
Hierbij bieden wij u, mede namens de minister-president, het verslag
aan van de MDG top, die plaatsvond van 20 tot en met 22 september jl.
in New York. De MDG top ging vooraf aan de opening van de 65^e AVVN.
Over het verloop van de AVVN zult u na afloop ervan meer in detail dan
in deze brief mogelijk is, worden geïnformeerd. In deze brief wordt wel
alvast ingegaan op de toespraak van minister-president Balkenende tot
de AVVN en op enige side events die in dat verband plaatsvonden.
Nederland werd op de MDG-top vertegenwoordigd door minister-president
Balkenende, die de Top op 22 september bijwoonde en de Nederlandse
toespraak hield, en door de minister-president van de Nederlandse
Antillen, mevrouw De Jong-Elhage, die op 20 en 21 september waarnemend
delegatieleider was. Minister-president Balkenende woonde ook de
opening van de AVVN bij.
De MDG top vond plaats exact tien jaar nadat de afspraken over de MDG's
gemaakt zijn en vijf jaar voordat de termijn afloopt waarin deze
behaald moeten zijn. De Top had tot doel om op het hoogste politieke
niveau vast te stellen op welke millenniumdoelen de achterstand het
grootst is, welke successen zijn geboekt en te bepalen welke concrete
acties nodig zijn om de doelen in 2015 te bereiken. De MDG top is in
die opzet redelijk geslaagd; de millenniumdoelen blijven hoog op de
politieke agenda, financiële toezeggingen zijn herbevestigd, ondanks de
financiële en economische crisis, en de urgentie om te werken aan het
behalen van de millenniumdoelen is erkend. Tegelijkertijd had het
Koninkrijk graag gezien dat er meer concrete acties zouden zijn
afgesproken.
Nederlandse inzet
In de aanloop naar en tijdens de Top heeft Nederland in het bijzonder
aandacht gevraagd voor de achterlopende MDG's 3 (gelijke rechten voor
mannen en vrouwen) en 5 (moedersterfte). Daarnaast heeft Nederland de
urgentie onderstreept van de situatie in fragiele staten en
conflictgebieden, waar de millenniumdoelen het meest achterlopen.
Nederland heeft zich ook ingezet voor doelen en thema's waar het een
meerwaarde heeft, zoals schoon drinkwater en sanitatie, de ontwikkeling
van de financiële sector, landbouw en voedselzekerheid. Tenslotte is op
diverse manieren het belang benadrukt van publiek-private
partnerschappen als instrument om de MDG's te bereiken. Om
internationaal aandacht te genereren voor de ervaringen die Nederland
reeds heeft opgedaan met publiek-private partnerschappen heeft
voormalig minister van Buitenlandse Zaken Verhagen in juni, samen met
16 prominente Nederlandse bedrijven, een brief naar de
Secretaris-Generaal van de VN (SGVN) Ban Ki-moon, gestuurd om aandacht
voor dit onderwerp te vragen. In de aanloop naar de Top hebben
verscheidene consultaties plaats gevonden bij het ministerie van
Buitenlandse Zaken met zowel vertegenwoordigers van het bedrijfsleven
als vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld. Hun inbreng
was waardevol en is meegenomen in de Nederlandse inzet voor het
slotdocument.
Slotdocument
Het slotdocument was voor de aanvang van de MDG top uitonderhandeld en
omvat een overzicht van alle afspraken, geleerde lessen en een actie
agenda voor de komende vijf jaar. De onderhandelingen voorafgaand aan
de MDG top verliepen moeizaam. De klassieke tegenstelling tussen
ontwikkelingslanden (verenigd in de G77) en donoren speelde een
dominante rol. Ontwikkelingslanden benadrukten de verplichtingen die
donoren na moeten komen en ontwikkelde landen wezen op de
verantwoordelijkheid die ontwikkelingslanden zelf hebben.
Het slotdocument telt 31 pagina's en is opgedeeld in een algemeen deel
en een deel waarin per millenniumdoel wordt aangegeven hoe verdere
voortgang moet worden gemaakt om de MDG's in 2015 te halen (action
agenda).
Nederland is redelijk tevreden over het document. Alle Nederlandse
prioriteiten, zoals moedersterfte, mensenrechten, fragiele staten en
samenwerking met de private sector, zijn in de slotverklaring
opgenomen. Daar tegenover staat dat het slotdocument onvoldoende
actiegericht is. Dit is teleurstellend, want nu ontbreekt een concreet
kader om landen, zowel donoren, als ontvangende landen, ook
daadwerkelijk aan hun committeringen te houden. Toch kan het
eindresultaat, gezien de moeizame onderhandelingen vooraf, als zeer
redelijk beschouwd worden.Ten slotte is van belang dat de SGVN in het
slotdocument wordt verzocht in zijn jaarlijkse rapporten (as
appropriate) aanbevelingen te doen voor vervolgstappen om de
VN-ontwikkelingsagenda te bevorderen na 2015.
Verslag van de MDG top
De Top was opgedeeld in een plenair gedeelte, zogenoemde `ronde
tafels', waar behalve staatshoofden en regeringsleiders ook CEO's uit
het bedrijfsleven en directeuren van maatschappelijke organisaties als
sprekers optraden. Daarnaast werden er diverse side events
georganiseerd, door regeringen, VN en andere internationale
organisaties en NGO's.
Toespraken
MDG speech
Minister-president Balkenende sprak op woensdag 22 september de
plenaire MDG top toe. Daarin richtte de minister-president zich op de
MDG's voor moedersterfte (MDG 5) en gelijke rechten voor mannen en
vrouwen (MDG 3), omdat daar vooruitgang langzamer verloopt dan
voorzien. In zijn toespraak noemde minister-president Balkenende het
van groot belang om het bedrijfsleven te betrekken bij het behalen van
de MDG's bijvoorbeeld via innovatieve publiek-private partnerschappen.
Ronde tafel 5
Minister-president Balkenende sprak samen met vertegenwoordigers van de
private sector, maatschappelijke en internationale organisaties in een
van de ronde tafels over de positie van de meest kwetsbaren. De
Nederlandse interventie bepleitte meer urgente aandacht voor de
kwetsbare groep van jongeren, zowel vanuit het belang van seksuele en
reproductieve gezondheidsrechten als het belang van decent work. Bij
dat laatste is ook gewezen op het belang van het koopgedrag van
consumenten in ontwikkelde landen. Ook bracht Nederland de
achterstandspositie van inheemse jongeren op.
Toespraak tot de AVVN
Op 25 september jl. sprak minister-president Balkenende de Algemene
Vergadering van de Verenigde Naties (AVVN) toe. In zijn speech stond
hij stil bij de noodzaak van hervormingen van de Verenigde Naties. De
VN is in deze globaliserende wereld zijn vanzelfsprekendheid als
verzamelpunt (convening power) en wereldwijd podium voor discussie en
besluitvorming aan het kwijtraken. Om dit tegen te gaan, wil Nederland
zich inzetten voor een besluitvaardigere en daadkrachtige VN, die
daarmee aan draagvlak en legitimiteit kan winnen.
Ook pleitte de minister-president voor versterking van de slagkracht
van het mensenrechteninstrumentarium. Hij noemde in dit verband de rol
van de Mensenrechtenraad. Voorts benadrukte hij het belang van een
sterke internationale rechtsorde. Dit kan bereikt worden door betere
internationale samenwerking op het gebeid van opsporing en vervolging,
maar ook door betere naleving van relevante resoluties van de
Veiligheidsraad. De minister-president haalde daarbij aan dat het niet
acceptabel is dat personen zoals president Bashir van Soedan, tegen wie
een arrestatiebevel loopt, zich vrijelijk in een ICC-verdragsland
kunnen bewegen.
Tot slot, heeft hij gepleit voor hervorming van de Veiligheidsraad,
zodat deze meer recht doet aan de geopolitieke werkelijkheid van nu.
Dit betekent ook dat landen die invloed willen hebben, zich realiseren
dat aan een zwaardere mondiale rol financiële en politiek-morele
consequenties verbonden zijn. De volledige toespraak van de
minister-president treft u in bijlage aan. Verder ondernam de
minister-president in de week van de MDG-top en de opening van de AV VN
nog diverse bilaterale activiteiten, onder meer gericht op de
Nederlandse gemeenschap in New York, op de stimulering van
investeringen vanuit de VS in Nederland en op bevordering van overige
belangen van Nederland in de VS, o.a. op cultureel en universitair
gebied.
Een algemeen verslag van de 65ste AVVN zal in januari 2011 volgen,
nadat de belangrijkste beraadslagingen in de herfstzitting hebben
plaatsgevonden.
MDG 3 en 5
Naast het expliciet benoemen van de Nederlandse inzet op MDG 3 en MDG 5
in de toespraken van minister-president Balkenende, heeft de
Nederlandse delegatie actief deelgenomen aan een aantal side events
over deze prioritaire thema's, in het kader van de MDG-top.
Nederland woonde de bijeenkomst van UNFPA en het VK bij, waar de SGVN
Ban Ki-Moon de `Global Strategy for Women's and Children's Health',
lanceerde. SGVN, staatshoofden en regeringsleiders spraken hun steun
uit voor de bestrijding van moeder- en kindsterfte (MDG's 4 en 5) en
donoren, waaronder VS, de Gates foundation en NGO's zegden toe de
komende jaren meer dan USD 40 miljard daaraan te besteden. Nederland
heeft overigens geen extra middelen toegezegd vanwege de demissionaire
status van het kabinet en het feit dat Nederland al een grote donor is
op deze terreinen.
Nederland nam ook deel aan de bijeenkomst georganiseerd door Women
Deliver, die als doel had aandacht te vragen voor het investeren in (de
gezondheid van) meisjes, vrouwen en baby's. Gewezen werd op het feit
dat complicaties tijdens zwangerschap en bevalling de eerste
doodsoorzaak voor jonge vrouwen is. In Afrika sterven 629 vrouwen op
iedere 100.000 vrouwen in het kraambed (tegenover 7/100.000 in Europa)
en ondergaan elk jaar rond de 20 miljoen vrouwen een onveilige abortus.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Clinton heeft tijdens de
Top een plan gelanceerd om in 2020 100 miljoen oventjes te plaatsen in
ontwikkelingslanden. Deze ovens stoten amper rook uit en sparen zo de
gezondheid van vrouwen en kinderen. Tijdens het side event, dat een dag
later plaatsvond, werd door de leden van de Global Alliance for Clean
Cookstoves uitgebreid hierop ingegaan. Volgens de WHO doodt vervuilende
ovenrook bijna 2 miljoen mensen per jaar. Daarnaast kan een clean
cookstove leiden tot een grote reductie van brandstofgebruik en
ontbossing. Nederland levert via o.a. SNV een belangrijke bijdrage aan
dit initiatief.
Fragiele staten
Nederland nam deel aan het side event van de Wereldbank, het VK en Oost
Timor, over de samenhang tussen de millenniumdoelen en gewapend
conflict. De Britse minister voor Ontwikkelingssamenwerking beschreef
de nauwe samenhang tussen de MDG's en fragiliteit en zegde toe zich in
te blijven zetten voor ontwikkeling van fragiele staten en
onderstreepte het belang van de 3D-benadering en R2P. De president van
Oost-Timor, Ramos-Horta gaf aan dat vijf jaar voor de deadline nog geen
enkele fragiele staat een van de doelen heeft bereikt, ondanks het feit
dat er gigantische bedragen hulpgeld beschikbaar gesteld zijn.
Water en sanitatie
De Prins van Oranje presenteerde vanuit zijn rol als voorzitter van de
UN Secretary-Generals Advisory Board on Water and Sanitation (UNSGAB)
tijdens een side event een initiatief onder de naam "Sustainable
Sanitation, the Five Year Drive to 2015". Minister-president Balkenende
was hierbij aanwezig en hield een toespraak waarin hij opriep op tot
actie en investering in water en sanitatie vanwege de grote stimulans
aan sociale en economische ontwikkeling die dat geeft. UNICEF riep op
tot doelgerichte actie voor de meest kwetsbaren, vrouwen en kinderen.
Diarree is immers een grote doodsoorzaak voor kinderen. Donorlanden
riepen op tot gezamenlijke actie via initiatieven als Sanitation and
Water for All en de 5-Year Drive for Sanitation.
Ontwikkeling van de financiële sector
Prinses Máxima verzorgde, vanuit haar rol als UN Secretary Generals
special advocate for Inclusive Finance for development, de inleiding op
de bijeenkomst 'Financial Inclusion: A Path to the Millennium
Development Goals'. Deze bijeenkomst werd georganiseerd door prinses
Máxima, Nederland, de Verenigde Staten en Mexico. In haar toespraak
zette zij inclusive finance neer als een middel om inkomen te
genereren, mensen tegen onverwachte financiële tegenslagen te
beschermen, cash-flows te managen, vermogen op te bouwen en werk te
genereren.
Minister-president Balkenende trad als gastheer op. Hij vroeg in zijn
toespraak aandacht voor het belang van financiële stabiliteit juist ook
in verband met de gevolgen van de financiële crisis voor de
allerarmsten. Ook memoreerde hij een door Nederland en andere
donorlanden gelanceerde website waarop de kosten van het verzenden van
remittanceste vergelijken zijn. De verhoogde transparantie en de
hieruit resulterende intensivering van het concurrentieniveau leiden
tot lagere transactiekosten voor remittances. De Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken Clinton kondigde het net met Honduras en El
Salvadaor ondertekende Memorandum of Understanding aan over het
Building Remittance Investment for Development Growth and
Entrepreneurship (BRIDGE) Initiative. Met dit verdrag hoopt de VS
voorheen informele remittances naar de formele sector over te hevelen.
Een toename van remittancegeldstromen in de formele financiële sector
zorgt ervoor dat niet alleen de ontvangende familie van de geldstroom
profiteert, maar ook de betrokken financiële instellingen die het geld
kunnen investeren in de lokale economie. Verder sprak Clinton steun uit
voor het belangrijke werk van prinses Máxima om meer mensen en
bedrijven toegang te geven tot een veelheid aan financiële diensten. De
Amerikaanse regering heeft in dat kader besloten meer dan 100 miljoen
USD te reserveren voor financiering van het kleinbedrijf in Midden- en
Zuid-Amerika en het Caribische gebied.
Coherentie
Het side event `Innovative Financing for the MDG's' genoot grote
belangstelling. Dit side event vond plaats onder de vlag van de Leading
group (LG) on Innovative Financing for Development, een informeel forum
van 60 landen, internationale organisaties en NGO's, dat gericht is op
het uitwisseling van ervaringen en opschaling van initiatieven op dit
gebied. Er vond een discussie plaats over een heffing op financiële
transacties waarvan de opbrengsten ten goede komen aan
ontwikkelingsdoelstellingen (de `Tobintaks').
Nederland nam ook deel aan het side event van de EU en de Afrikaanse
Ontwikkelingsbank over de cruciale rol van belastingheffing in het
bereiken van de MDG's. President Kabaruka van de Afrikaanse
Ontwikkelingsbank waarschuwde tegen het te zwaar aanslaan van het
midden- en kleinbedrijf, om zo die bedrijvigheid niet in de kiem te
smoren. De wenselijkheid van meer coherente samenwerking op
belastinggebied, inclusief bij het tegengaan van belastingontduiking en
kapitaalvlucht werd door alle deelnemers onderschreven. Het Nederlandse
covoorzitterschap (samen met Zuid-Afrika) van de Task Force Tax and
Development werd hierbij expliciet genoemd.
Landbouw en voedselzekerheid
Nederland nam deel aan de bijeenkomst onder leiding van de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken Clinton en de Ierse minister van
Buitenlandse Zaken Martin, 1000 Days to Improve Child Nutrition. De
eerste 1000 dagen van een kind zijn allesbepalend. Toegang tot goede
voeding en de kwaliteit van voedsel kunnen verbeterd worden door
publiek-private partnerschappen. Daarnaast is het belangrijk om een
betere verbinding te maken tussen globale voedselprogramma's met
voedselprogramma's op landenniveau. Tenslotte werd geconstateerd dat
het belang van goede voeding voor de ontwikkeling van moeder en kind
duidelijker onder de aandacht gebracht moet worden, bijvoorbeeld door
specifieke voorlichting aan zwangere vrouwen.
Samenwerking met het bedrijfsleven
Nederland nam verder deel aan het Private Sector Forum, een bijeenkomst
met 300 staatshoofden, CEO's, VN organisaties en directeuren van
maatschappelijke organisaties, onder leiding van SG VN Ban-Ki-moon. SG
VN Ban Ki-moon riep het bedrijfsleven op om de VN te ondersteunen om
armoede en honger uit te bannen, toegang tot onderwijs te vergroten,
moeder- en kindzorg te verbeteren en HIV/AIDS te bestrijden. Tijdens
het Forum werden meer dan 30 nieuwe, concrete en financiële
toezeggingen door het bedrijfsleven gedaan om de MDG's sneller te
bereiken.
Nederland heeft tijdens de hele MDG top ruim aandacht besteed aan het
versterken van de samenwerking met het bedrijfsleven bij het behalen
van millenniumdoelen. Minister-president Balkenende heeft hiervoor
tijdens de MDG top in toespraken en debatten extra ingezet. De
Ambassadeur voor de Millenniumdoelen en Publiek- Private
Partnerschappen heeft tijdens het side event van OESO/DAC over
partnerschappen en tijdens de bijeenkomst van het UN Business Call to
Action presentaties gehouden over de Nederlandse successen van Publiek
Private Samenwerking. De Nederlandse bedrijven Unilever, DSM, Heineken,
Triodos en TNT waren ook vertegenwoordigd in New York en namen deel aan
verschillende bijeenkomsten. DSM en Heineken hebben tijdens de World
Business and Development Awards prijzen gewonnen voor hun inclusieve
business modellen.
Soedan
Minister-president Balkenende nam en marge van AVVN deel aan een high
level-bijeenkomst over het aankomend referendum over onafhankelijkheid
van Zuid-Soedan en de situatie in Darfur, waarbij ook SGVN Ban Ki-moon,
president Obama van de VS, president Abdullah Gül van Turkije en
premier Meles Zenawi van Ethiopië aanwezig waren. Vrijwel alle sprekers
legden de nadruk op het belang van een goede beëindiging van het
vredesakkoord CPA, de tijdige organisatie van het referendum voor
Zuid-Soedan en Abyei (januari 2011), en de acceptatie van de uitslagen
van de referenda. Er werd tegelijkertijd veel aandacht gevraagd voor de
situatie in Darfur die het afgelopen jaar niet verbeterd is. In zijn
inleiding tot de bijeenkomst benadrukte de minister-president onder
andere het grote belang van samenwerking met het International Criminal
Court.
Friends of Yemen
En marge van de AVVN vond ook een ministeriële Friends of Yemen (FoY)
bijeenkomst plaats, waar minister-president Balkenende aan deelnam. De
vergadering werd voorgezeten door de Britse minister van Buitenlandse
Zaken, William Hague, zijn Jemenitische collega Al Qirbi en de Deputy
Minister for Multi-relations, Torki M. Saud Al-Kabeer uit
Saoedi-Arabië. Het doel van deze FoY-bijeenkomst was het bespreken van
voortgang sinds de ministeriële vergadering in Londen in januari 2010
en het geven van richting aan de hervormingen die Jemen nog moet
doorvoeren, al dan niet met hulp van de Friends.
In zijn interventie onderstreepte minister-president Balkenende het
politieke belang van de Friends of Yemen als platform en vehikel voor
samenwerking van Arabische, Westerse en andere donoren met Jemen op het
gebied van de noodzakelijke economische, politieke en sociale
hervormingen. Hij verwelkomde de recente voortgang die was geboekt ten
aanzien van de nationale dialoog, maar sprak zijn zorg uit over het
toenemend aantal Jemenieten dat vatbaar bleek voor radicalisering en de
boodschap van Al Qaida. Terrorisme en radicalisering dienden echter te
worden bestreden met in achtneming van mensenrechten. Ten slotte
pleitte de minister-president voor voortzetting van het Friends-proces,
waarin de ambassadeurs van de leden van de Friends in Sana'a een rol
zouden krijgen bij de actieve opvolging van de aanbevelingen van de
werkgroepen en bij het voorbereiden van de volgende ministeriële
Friends of Yemen-vergadering in Riyad in voorjaar 2011.
Tot slot
Het algemene beeld over de stand van zaken van de MDG's dat uit de Top
naar voren kwam, is gematigd positief; enerzijds was er erkenning en
waardering voor de voortgang die is gemaakt. Bemoedigende resultaten
zijn er bij het terugdringen van armoede (MDG 1), het bevorderen van
onderwijs voor kinderen (MDG 2) en het terugdringen van malaria en
verspreiding van hiv/aids (MDG 6). Anderzijds is er besef en zorg dat
om de achterlopende millenniumdoelen daadwerkelijk in 2015 te kunnen
halen, er nog veel te doen is, waaronder het verbeteren van de positie
en rechten van vrouwen (MDG 3) en het tegengaan van moedersterfte door
verbeterde gezondheidszorg en seksuele reproductieve
gezondsheidsrechten (MDG 5).
Concrete resultaten van de Top, waar Nederland zich voor ingezet heeft,
zijn de strategie van de SGVN voor de verbetering van de gezondheid van
vrouwen en kinderen, de belangrijke rol die vrouwen hebben bij het
behalen van de MDG's en de erkenning en de uitwerking van de rol van de
private sector bij het behalen van de MDG's. Ook is er afgesproken om
de komende jaren te gaan werken aan nieuwe internationale afspraken
voor na 2015.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
Dr. U Rosenthal
De Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken,
Dr. B. Knapen
Ministerie van Buitenlandse Zaken