Rijksoverheid
Datum 3 november 2010
Vragen van het lid Van der Ham (D66) aan de minister van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap over het weigeren van vmbo#t#gediplomeerden bij het havo
(ingezonden 15 oktober 2010).
1
Wat is uw reactie op het feit dat een aantal instellingen voor havo leerlingen met
vmbotdiploma weigert? 1
Ik ben mij er van bewust dat scholen voor voortgezet onderwijs toelatingseisen
hanteren voor de overstap van vmbo naar havo. Echter, toelatingsvoorwaarden
hebben nimmer de strekking gehad om aan leerlingen een recht op toelating toe
te kennen; de toelatingsvoorwaarden regelen enkel de toelaatbaarheid.
Tot 1 augustus 2010 gold het vmbo#diploma gemengde of theoretische leerweg
als minimumeis om toegelaten te worden tot het havo. Het diploma gaf de
jongere echter geen toelatingsrecht. De school had en heeft nog steeds de
mogelijkheid om bovenop deze diploma#eis aanvullende eisen te stellen.
In het kader van het stimuleren van stapelen en doorstromen in het voortgezet
onderwijs is deze minimumeis onlangs geschrapt. 2 Hierdoor is in principe elke
leerling toelaatbaar tot havo 4, zoals dat ook bij de toelating tot een hoger
leerjaar in vmbo of vwo het geval is. Of een leerling ook daadwerkelijk toegelaten
wordt, is aan het bevoegd gezag van de school voor voortgezet onderwijs. De
school heeft wettelijk gezien nog steeds de ruimte om toelatingscriteria te stellen.
Dat kan een bepaald vakkenpakket zijn of een bepaald cijfergemiddelde. Hier zijn
geen voorschriften voor.
2
Deelt u de mening dat deze instellingen in strijd handelen met de Wet op het
voortgezet onderwijs? Waarom wel, waarom niet?
Zie antwoord op vraag 1.
3
Welke ruimte is scholen toegestaan om extra eisen te stellen aan leerlingen? Hoe
wordt hier op toegezien?
Scholen hebben wettelijk gezien vanaf 1 augustus 2010 de ruimte om
toelatingseisen te stellen aan de leerlingen die instromen in de hogere leerjaren
van het voortgezet onderwijs. Het toelatingsbeleid tot de hogere leerjaren vormt
dan ook geen onderdeel van het toezichtskader van de onderwijsinspectie.
1 De Ombudsman.vara.nl, 14 oktober 2010.
2 Zie Besluit van 1 juli 2010, houdende wijziging van enkele uitvoeringsbesluiten van de Wet
op het voortgezet onderwijs in verband met verruiming van uitbestedings# en
doorstroommogelijkheden van leerlingen in het onderwijs (Staatsblad 2010, 283).
Verwijderd: Onze
referentie¶
Verwijderd: Onze
referentie¶
Pagina 3 van 4
Datum
Onze referentie
244739
4
Bent u het eens met de stelling dat leerlingen met een vmbotdiploma in principe
altijd moeten kunnen doorstromen naar het havo? Bent u het eens met de stelling
dat scholen hooguit een studieadvies moeten kunnen geven, maar dat dit niet
bindend kan zijn?
Ik ben het niet eens met de stelling dat gediplomeerde vmbo theoretische
leerwegleerlingen per definitie toegelaten moeten worden tot het havo. Ik denk
ook niet dat een niet#bindend studieadvies uitkomst biedt. De theoretische
leerweg bereidt leerlingen voor op een vervolgopleiding in het mbo of het havo.
Dat betekent echter niet dat de leerling per definitie ook wordt toegelaten tot
beide schoolsoorten. De diploma's van het voortgezet onderwijs geven geen
toelatingsrecht.
Bij de toelating tot de hogere leerjaren in het voortgezet onderwijs spelen
verschillende factoren een cruciale rol. Factoren waar de overheid op afstand lang
niet altijd zicht op heeft. De voornaamste hindernissen bij het stapelen en
doorstromen zijn namelijk niet van juridische maar van programmatische en
schoolorganisatorische aard. 3 Ik denk bijvoorbeeld aan niet aansluitende
vakkenpakketten tussen het vmbo en het havo. De sectoren van het vmbo sluiten
niet per definitie aan op de profielen van de havo. Daarnaast moet de havoschool
überhaupt ook de ruimte hebben om nieuwe leerlingen toe te laten. De school
moet de zittende havisten immers ook kwalitatief goed onderwijs aanbieden.
Ik vind het dan ook te kort door de bocht om hier aan voorbij te gaan. In de
afgelopen kabinetsperiode zijn verschillende wettelijke barrières weggenomen. Ik
zal dat ook in de komende periode doen door bijvoorbeeld met het voorstel te
komen om de maximale verblijfsduur in het vmbo af te schaffen. Dat laat echter
onverlet dat het stapelen en doorstromen in de eerste plaats een kwestie is
tussen de school voor voortgezet onderwijs, de betrokken leerling en diens
ouders.
5
Bent u het eens met de inschatting van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren
(LAKS) dat het hier om duizenden leerlingen gaat die geweigerd worden? Wat is
uw inschatting?
Het is niet eenvoudig om te achterhalen hoeveel leerlingen op deze specifieke
grond geweigerd worden, omdat het Basisregister Onderwijs (BRON) alleen
registreert welk onderwijs een leerling daadwerkelijk volgt, en niet het onderwijs
dat hij of zij had willen volgen. In het recente onderzoek 'Een stukje van de
Nederlandse droom. Doorstroom van vmbo naar havo' (Ecbo, 's Hertogenbosch
september 2009) wordt op basis van een steekproef geschat dat 11 procent van
de vmbo#leerlingen die zich aanmelden bij een havo wordt geweigerd.
Omgerekend zijn dit ongeveer 1100 leerlingen per jaar.
6
3 Kamerstukken II, 2009/10, 30 079, nr.15.
Verwijderd: Onze
referentie¶
Verwijderd: Onze
referentie¶
Pagina 4 van 4
Datum
Onze referentie
244739
Wat gaat u doen om aan deze praktijk een eind te maken?
Ik heb al eerder aangegeven dat ik geen voorstander ben van het geven van een
toelatingsrecht. 4 Scholen moeten de ruimte hebben om in te spelen op
individuele gevallen. Ik ben dan ook veel meer gecharmeerd van scholen die de
potentiële havisten door middel van aanvullende modules goed voorbereiden op
de overstap.
Dat laat onverlet dat scholen voor voortgezet onderwijs in mijn ogen hun
toelatingseisen bekend moeten maken in hun schoolplan en daarover moeten
communiceren in hun schoolgids of op hun website. Het is een kwalijke zaak dat
ouders en leerlingen te vaak niet weten waar ze aan toe zijn. De toelatingseisen
moeten voor iedereen helder en transparant zijn. Dat kan bijvoorbeeld ook een
rol spelen bij een schoolkeuze. Ik heb de VO#raad gevraagd om dit samen met
het onderwijsveld te bewerkstelligen. Ik zal de Onderwijsinspectie vragen om in
het tweede kwartaal van 2011 na te gaan of de scholen inderdaad hun
toelatingsbeleid openbaar gemaakt hebben. Als dat niet het geval is, zal ik dat
door middel van wet# en regelgeving alsnog verplicht stellen.
4 Kamerstukken II, 2009/10, 30 079, nrs. 22 en 24.
Verwijderd: Onze
referentie¶
Verwijderd: Onze
referentie¶