Verbod op invoer en verkoop ionisatierookmelders aan particulieren
04/11/2010 09:41
AFCN-FANC
Sinds 1 november 2010 is in België het verbod ingaan op de verkoop en invoer van ionisatierookmelders bestemd voor particulier gebruik. Vanaf 1 januari 2020 is ook het particulier gebruik ervan niet langer toegelaten. Dat stelt het Koninklijk Besluit van 10 oktober 2010 ter zake. Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) beschikt met dit verbod over een bijkomend instrument om het risico dat van ionisatierookmelders bij huishoudelijk gebruik kan uitgaan weg te werken. Ionisatierookmelders bevatten immers een laag radioactief bronnetje. Dit is in principe goed beschermd door een omhulsel, waardoor zo een rookmelder geen risico vormt in onbeschadigde toestand. Echter, bij ondeskundige afbraak of verwerking kan het beschermend omhulsel beschadigd raken met een bestraling of besmettingsrisico als mogelijk gevolg.
Sinds 1 november 2010 is in België het verbod ingaan op de verkoop en invoer van ionisatierookmelders bestemd voor particulier gebruik. Vanaf 1 januari 2020 is ook het particulier gebruik ervan niet langer toegelaten. Dat stelt het Koninklijk Besluit van 10 oktober 2010 ter zake. Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) beschikt met dit verbod over een bijkomend instrument om het risico dat van ionisatierookmelders bij huishoudelijk gebruik kan uitgaan weg te werken. Ionisatierookmelders bevatten immers een laag radioactief bronnetje. Dit is in principe goed beschermd door een omhulsel, waardoor zo een rookmelder geen risico vormt in onbeschadigde toestand. Echter, bij ondeskundige afbraak of verwerking kan het beschermend omhulsel beschadigd raken met een bestraling of besmettingsrisico als mogelijk gevolg.
De timing van dit besluit is niet toevallig. Vanuit brandpreventieoogpunt worden particulieren immers systematisch gestimuleerd/verplicht om rookmelders in hun woning te plaatsen. Vandaag is er met de optische rookmelders echter een volwaardig alternatief voorhanden.
Met het nu goedgekeurde besluit wordt de cirkel verder gesloten om dit type rookmelders definitief te bannen voor gebruik bij particulieren. Vorig jaar startte in alle gewesten de verplichte, aparte inzameling van door huishoudens afgedankte ionisatierookmelders via de containerparken. In 2009 werden via deze weg 536 ionisatierookmelders ingezameld; in de periode van januari tot en mei 2010 waren er dat reeds 2200.
Aangezien de gemiddelde levensduur van deze rookmelders zonder onderhoud 10 jaar is, mogen reeds geïnstalleerde rookmelders nog gebruikt worden tot maximaal 1 januari 2020.
Bij verwijdering van een ionisatierookmelder wijst het FANC er echter ten stelligste op dat dit omzichtig moet gebeuren, dat wil zeggen zonder het omhulsel van het bronnetje te beschadigen.
De gescheiden inzameling en verwerking - Historiek
Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) publiceerde op 29 april 2009 zijn besluit met de exacte voorwaarden voor de opslag, het vervoer en de behandeling van deze ionisatierookmelders die in privéwoningen gebruikt werden. In een containerpark kunnen de optische en de ionisatierookmelders samen in dezelfde container worden gedeponeerd. Deze containers zijn weer- en brandbestendig en moeten goed beschut staan. Zodra een container maximaal 1000 rookmelders bevat, worden al de ingezamelde rookmelders voor verwerking naar de hiertoe door het FANC vergunde nucleaire inrichting overgebracht. Daar worden de detectoren volgens type gesorteerd (ionisatie of optische) en worden de radioactieve bronnetjes uit de ionisatierookmelders gehaald.
De optische detectoren en de niet radioactieve onderdelen van de ionisatierookmelders naar het geschikte afvalcircuit voor afgedankte elektrische en elektronische apparaten gebracht. De radioactieve bronnetjes worden door het nucleaire bedrijf geconditioneerd. NIRAS zorgt voor hun correcte opslag en verdere verwerking. Het hele systeem wordt gefinancierd door de Recupel bijdrage die de consument betaalt bij aankoop van een rookmelder.
Die verwijderingprocedure werd door het FANC vastgelegd, in overleg met de drie Gewesten (OVAM, OWD, Leefmilieu Brussel-BIM), Net Brussel, COPIDEC, Interafval, Recupel en FEBEM.
Algemene informatie over ionisatierookmelders
Ionisatierookmelders bevatten een kleine radioactieve bron die straling uitzendt. Deze straling zorgt door ionisatie van de luchtmoleculen voor het ontstaan van een constante elektrische (ionen)stroom in de rookmelder. Als de lucht vervuild raakt (door rookontwikkeling) wordt die elektrische stroom verstoord en geeft de rookmelder een alarmsignaal. Ionisatierookmelders bevatten meestal een bron 241Am met een zeer kleine activiteit (niet hoger dan 40 kBq). Bovendien verhindert de structuur van het toestel dat er, bij normaal gebruik, enige verspreiding van radioactieve stoffen in de omgeving kan zijn. Het toestel veroorzaakt bij normale werking op geen enkel punt, gelegen op 10 cm afstand van zijn bereikbare buitenzijde, een dosistempo dat hoger is dan 1 microsievert per uur, wat miniem is.