UMC Groningen
Actief vitamine D beperkt eiwitverlies in urine bij diabetes
10 november 2010
Het vitamine D-preparaat paricalcitol vermindert eiwitverlies in de
urine bij mensen met diabetes type 2. Dit is aangetoond in een
internationale studie onder leiding van prof. dr. Dick de Zeeuw,
hoogleraar Klinische Farmacologie in het UMCG. De resultaten van de
studie, afgelopen week gepubliceerd in The Lancet, bieden een
aanknopingspunt voor preventie van chronische nierziekte bij
diabetespatiënten.
Een van de ernstige complicaties bij diabetes is een afnemende
nierfunctie ofwel nefropathie. Een aanzienlijke deel van
diabetespatiënten met nefropathie komt uiteindelijk aan de nierdialyse
of krijgt een niertransplantatie. Een signaal van nefropathie is de
aanwezigheid van eiwit in de urine (albuminurie).
In de huidige diabeteszorg probeert men nefropathie te voorkomen door
stabiele bloedsuikergehalten na te streven en door bloeddrukverlagende
medicijnen (zoals ACE-remmers) voor te schrijven. Deze medicijnen
verminderen de albuminurie, wat een signaal is voor bescherming tegen
verder nierfuctieverlies. Desondanks blijft nefropathie een belangrijke
complicatie van diabetes, die het risico op vroegtijdig overlijden
verhoogt.
Onderzoekers hebben nu sterke aanwijzingen dat preventie van
nefropathie bij diabetes ook nog op een andere manier mogelijk is.
Paricalcitol blijkt eiwitlekkage van de nieren bij diabetes type 2
aanzienlijk te verminderen. In een gerandomiseerde internationale trial
verminderde de hoeveelheid eiwitten in de urine bij diabetespatiënten
die paricalcitol gebruikten tot gemiddeld maximaal veertig procent,
afhankelijk van de dosis.
Volgens prof. Dick de Zeeuw, voorzitter van de stuurgroep van de
studie, was een interessante extra bevinding dat paricalcitol het
meeste effect had bij mensen die hun zoutinname slecht wisten te
beperken. Dit is juist de groep bij wie ACE-remmers het minst werkt. De
Zeeuw ziet potenties voor paricalcitol als extra bescherming bovenop
bestaande medicatie ter preventie van nefropathie bij diabetes.
Paricalcitol is een synthetische vorm van actief vitamine D, dat een
functie heeft in de bot- en kalkstofwisseling. Het medicijn heeft een
enigszins andere molecuulstructuur dan natuurlijk actief vitamine D.
Het is geregistreerd voor de behandeling of preventie van te hard
werkende bijnieren bij chronische nierinsufficiëntie.
De aanwijzing dat paricalcitol albuminurie kan tegengaan is bij toeval
in een eerdere grote studie gevonden. "De studie die we nu hebben
afgerond, laat zien dat het middel inderdaad iets anders kan dan
waarvoor het bedoeld is. Het is een prachtige bijwerking van een
bestaand middel", aldus De Zeeuw. Om het geneesmiddel in te zetten in
de diabetesbehandeling zijn aanvullende onderzoeken noodzakelijk, onder
meer naar de langetermijneffecten ervan op de nierfunctie.