De Nederlandse Bank
Ten geleide van het ECB Maandbericht november 2010
Nieuwsbericht
Datum 11 november 2010
De Raad van Bestuur is op basis van zijn reguliere economische en
monetaire analyses van oordeel gebleven dat de huidige
basisrentetarieven van de ECB passend zijn. Derhalve is besloten om ze
onveranderd te laten. Met inachtneming van alle nieuwe gegevens en
analyses die sinds zijn vergadering van 7 oktober 2010 beschikbaar zijn
gekomen, blijft de verwachting van de Raad van Bestuur dat de
prijsontwikkelingen op de voor het beleid relevante middellange termijn
gematigd zullen blijven. Recente economische gegevens zijn in
overeenstemming met de beoordeling van de Raad van Bestuur dat de
onderliggende dynamiek van het herstel positief blijft. Tegelijkertijd
heerst er onzekerheid. De monetaire analyse bevestigt dat de inflatoire
druk op de middellange termijn beperkt blijft. De Raad van Bestuur
verwacht dat de prijsstabiliteit op de middellange termijn zal worden
gehandhaafd, waarmee de koopkracht van huishoudens in het eurogebied
zal worden ondersteund. De inflatieverwachtingen blijven stevig
verankerd in overeenstemming met de doelstelling het inflatiecijfer op
de middellange termijn onder maar dicht bij 2% te houden. De stevige
verankering van de inflatieverwachtingen blijft van essentieel belang.
Al met al blijft de huidige monetairbeleidskoers accommoderend. De
monetairbeleidskoers, de liquiditeitsverschaffing en de
toewijzingsmethoden zullen zo nodig worden aangepast, waarbij rekening
zal worden gehouden met het feit dat alle buitengewone maatregelen die
tijdens de periode van acute onrust op de financiële markten zijn
genomen, volledig in overeenstemming zijn met het mandaat van de ECB
en, gezien de opzet ervan, tijdelijk van aard. De Raad van Bestuur zal
daarom alle ontwikkelingen gedurende de komende periode zeer
nauwlettend blijven volgen.
Wat de economische analyse betreft, bevestigen recentelijk
gepubliceerde gegevens en enquêteresultaten over het algemeen dat de
positieve onderliggende dynamiek van het economisch herstel in het
eurogebied aanhoudt. Dit impliceert, in overeenstemming met eerdere
verwachtingen, dat de reële bbp-groei in de tweede helft van dit jaar
zal voortduren. Het mondiaal herstel zal zich naar verwachting
voortzetten en dit zou een aanhoudende positieve invloed op de vraag
naar uitvoer uit het eurogebied moeten hebben. Tegelijkertijd zou de
binnenlandse vraag in de particuliere sector moeten bijdragen aan de
groei, ondersteund door de accommoderende monetairbeleidskoers en de
maatregelen die zijn genomen om de werking van het financiële stelsel
te herstellen. Het herstel van de bedrijvigheid zal naar verwachting
echter worden geremd door het proces van balansaanpassing dat in
diverse sectoren plaatsvindt.
Naar het oordeel van de Raad van Bestuur zijn de risico's voor deze
economische vooruitzichten nog steeds licht neerwaarts gericht, waarbij
er onzekerheid heerst. Enerzijds zou de wereldhandel sneller kunnen
blijven groeien dan verwacht, waarmee de uitvoer van het eurogebied
wordt ondersteund. Anderzijds blijft er enige bezorgdheid bestaan over
het weer opleven van onrust op de financiële markten. Verder houden de
neerwaartse risico's verband met hernieuwde prijsstijgingen van
aardolie en andere grondstoffen, protectionistische druk en de
mogelijkheid van een onordelijke correctie van mondiale
onevenwichtigheden.
Wat betreft de prijsontwikkelingen, steeg, zoals voorzien, de
HICP-inflatie in het eurogebied op jaarbasis volgens de voorlopige
(flash) raming van Eurostat in oktober naar 1,9%, vergeleken met 1,8%
in september. In de volgende paar maanden zal het HICP-inflatiecijfer
rond het huidige niveau blijven zweven alvorens in de loop van het
volgend jaar weer te matigen. Over het geheel genomen zou de inflatie
in 2011 gematigd moeten blijven. De inflatieverwachtingen voor de
middellange tot langere termijn blijven stevig verankerd in
overeenstemming met de doelstelling van de Raad van Bestuur om de
inflatie op middellange termijn onder maar dicht bij 2% te handhaven.
De risico's voor de vooruitzichten voor de prijsontwikkeling zijn licht
opwaarts gericht. Ze hangen vooral samen met het beloop van de
energieprijzen en de prijzen van grondstoffen met uitzondering van
olie. Voorts kunnen stijgingen van indirecte belastingen en door de
overheid gereguleerde prijzen sterker zijn dan thans wordt verwacht als
gevolg van de noodzaak voor begrotingsconsolidatie in de komende jaren.
Tegelijkertijd zijn de risico's voor de binnenlandse prijs- en
kostenontwikkeling naar verwachting nog steeds beperkt.
Wat de monetaire analyse betreft, was de twaalfmaands groei van M3 in
september 2010 1,0%, ten opzichte van 1,1% in augustus. Het groeitempo
op jaarbasis van leningen aan de particuliere sector bleef met 1,2%
onveranderd ten opzichte van augustus. Verder kijkend dan de
ontwikkelingen in afzonderlijke maanden, blijven de groei van de ruim
gedefinieerde geldhoeveelheid en die van de kredietverlening nog steeds
laag en blijven deze steun bieden aan de beoordeling dat het
onderliggend tempo van de monetaire expansie gematigd is en de
inflatoire druk op de middellange termijn beperkt.
De twaalfmaands groei van M1 is blijven matigen, uitkomend op 5,9% in
september 2010, terwijl het groeitempo op jaarbasis van andere
kortlopende deposito's minder negatief is geworden. Dit weerspiegelt
het groter wordende ecart tussen de rentetarieven op kortlopende
deposito's en die op girale deposito's.
De groei op jaarbasis van bancaire leningen aan de particuliere sector
wordt steeds sterker ondersteund door de kredietstroom naar
niet-financiële vennootschappen. Het groeitempo op jaarbasis van deze
laatste leningen is nog steeds licht negatief, maar de ontwikkelingen
in de afgelopen maanden suggereren dat eerder in 2010 een keerpunt is
bereikt. Dit zou in overeenstemming zijn met de vertraagde reactie van
het kredietverleningsbeloop op de economische bedrijvigheid gedurende
de conjunctuurcyclus zoals die ook in conjunctuurcycli in het verleden
te zien is geweest. Het twaalfmaands groeitempo van de leningen aan
huishoudens bleef met 2,8% in september op het niveau van de
voorafgaande maanden.
De banken zijn doorgegaan met geleidelijk het gewicht van de
kredietverlening aan de particuliere sector binnen de totale omvang van
hun balans te vergroten, maar het blijft een uitdaging om de
beschikbaarheid van dergelijk krediet te vergroten wanneer de vraag
verder aantrekt. Om aan deze uitdaging het hoofd te bieden, dienen
banken waar nodig hun winsten te behouden, de markt aan te spreken om
hun kapitaalbasis verder te versterken of de steunmaatregelen van
overheden voor herkapitalisering ten volle te benutten.
Kortom, de huidige basisrentetarieven van de ECB blijven passend. De
Raad van Bestuur heeft derhalve besloten ze onveranderd te laten. Met
inachtneming van alle nieuwe gegevens en analyses die sinds zijn
vergadering van 7 oktober 2010 beschikbaar zijn gekomen, blijft de
verwachting van de Raad van Bestuur dat de prijsontwikkelingen op de
voor het beleid relevante middellange termijn gematigd zullen blijven.
Recente economische gegevens zijn in overeenstemming met de beoordeling
van de Raad van Bestuur dat de onderliggende dynamiek van het herstel
positief blijft. Tegelijkertijd heerst er onzekerheid. Een onderlinge
toetsing van de uitkomst van de economische analyse aan die van de
monetaire analyse bevestigt dat de inflatoire druk op de middellange
termijn beperkt blijft. De Raad van Bestuur verwacht dat de
prijsstabiliteit op de middellange termijn zal worden gehandhaafd,
waarmee de koopkracht van huishoudens in het eurogebied zal worden
ondersteund. De inflatieverwachtingen blijven stevig verankerd in
overeenstemming met de doelstelling het inflatiecijfer op de
middellange termijn onder maar dicht bij 2% te houden. De stevige
verankering van de inflatieverwachtingen blijft van essentieel belang.
Wat betreft het begrotingsbeleid, is het duidelijk nodig het vertrouwen
onder het grote publiek ten aanzien van het vermogen van regeringen om
terug te keren naar duurzame overheidsfinanciën te versterken, de
risicopremies in rentetarieven te verlagen en op die manier duurzame
groei op de middellange termijn te ondersteunen. Daartoe is het van
essentieel belang dat landen geloofwaardige meerjarige
consolidatieplannen aanhouden en de geplande consolidatiemaatregelen
volledig uitvoeren. In hun begroting voor 2011 dienen zij
geloofwaardige begrotingsaanpassingsmaatregelen op te nemen, met de
nadruk op de uitgavenzijde. Eventuele positieve
begrotingsontwikkelingen als gevolg van factoren als een gunstiger dan
verwacht macro-economisch klimaat dienen te worden aangegrepen om
snellere vooruitgang te boeken met begrotingsconsolidatie.
De urgente tenuitvoerlegging van verstrekkende structurele hervormingen
is van essentieel belang om de vooruitzichten voor hogere duurzame
groei te verbeteren. Belangrijke hervormingen zijn met name nodig in
die landen die in het verleden aan concurrentievermogen hebben ingeboet
of die kampen met hoge begrotings- en externe tekorten. Het wegnemen
van rigiditeiten op de arbeidsmarkten en het versterken van de
productiviteitsgroei zouden het aanpassingsproces van deze economieën
verder ondersteunen. Toenemende concurrentie op de productmarkten, met
name in de dienstensector, zou de herstructurering van de economie
eveneens vergemakkelijken en innovatie en het invoeren van nieuwe
technologieën bevorderen.
Tijdens hun op 28 en 29 oktober 2010 gehouden bijeenkomst hebben de
staatshoofden en regeringsleiders van de Europese Unie overeenstemming
bereikt over de hervorming van het economisch bestuur van de EU. De
voorstellen van Voorzitter Van Rompuy betekenen een versterking van het
bestaande kader voor het begrotingstoezicht en het macro-economisch
toezicht in de EU. De Raad van Bestuur meent echter dat zij niet zo ver
gaan als de grote sprong in het economisch bestuur van de Monetaire
Unie waartoe de Raad heeft opgeroepen.
De Raad van Bestuur is met name bezorgd over een gebrek aan automatisme
in de tenuitvoerlegging van het begrotingstoezicht, over het ontbreken
van nadere details inzake de regel om de overheidsschuldquote terug te
dringen, en over het feit dat financiële sancties niet uitdrukkelijk
onder de procedure voor macro-economisch toezicht zijn behouden.
Wat betreft met name de procedure voor macro-economisch toezicht, zou
het nieuwe systeem van onderling toezicht zich voor alles moeten
richten op die landen van het eurogebied die kampen met een aanhoudend
verlies aan concurrentievermogen en te maken hebben met grote tekorten
op de lopende rekening. Het nieuwe systeem zou moeten worden bepaald
door transparante en doeltreffende trigger-mechanismen. Het zou van
essentieel belang zijn dat aan de beoordelingen van macro-economische
onevenwichtigheden en de aanbevelingen voor corrigerende maatregelen in
alle stadia van het toezichtsproces ruim bekendheid wordt gegeven.
Het grote publiek en de markten kunnen erop vertrouwen dat de Raad van
Bestuur zich krachtens zijn mandaat ten volle blijft inzetten voor het
handhaven van prijsstabiliteit op de middellange termijn.
De Engelstalige uitgave van dit nummer van het Maandbericht bevat twee
artikelen. In het eerste artikel wordt de rol van activaprijzen in het
monetair beleid nog eens onder de loep genomen. In het tweede artikel
worden recente versterkingen in de monetaire analyse van de ECB
uiteengezet.