Academisch ziekenhuis Maastricht

Hypertentiecentrum azM centre of excellence Publicatiedatum: 11-11-2010 Bron: stafdienst Communicatie Auteur: stafdienst Communicatie Datum: 11-11-2010

Het Maastrichtse hypertensie centrum is het derde centrum in Nederland dat zich centre of excellence mag noemen van de European Society of Hypertension. Dat wil zeggen dat men voldoet aan de criteria op het vlak van het aantal patiënten, diagnose-faciliteiten, fundamenteel onderzoek en therapie-onderzoek.

"We vinden deze kwalificatie belangrijk omdat je deskundigheid wordt beoordeeld door de eigen beroepsgroep", vinden prof. dr. Peter de Leeuw en dr. Bram Kroon, beide internisten van het hypertensie-centrum, dat ingebed is in het Hart- en VaatCentrum.

Hoge bloeddruk ofwel hypertensie is een algemene aandoening die vooral voorkomt in westerse landen. Mensen met hypertensie overlijden vroegtijdig, meestal door een hartaandoening, door een herseninfarct of omdat de nieren nauwelijks meer functioneren. In circa 90-95% van de gevallen is de oorzaak van hoge bloeddruk niet bekend (idiopathische of essentiële hypertensie). In de resterende gevallen is de oorzaak van de hypertensie doorgaans een vernauwing van de aders, bijvoorbeeld in één of beide nierslagaders.

De jaren '70 en '80 kenden een enorme toename van het aantal mensen met hoge bloeddruk, met als gevolg veel onderzoek. Dat leidde tot nieuwe geneesmiddelen in de jaren '90, waarmee men een groot segment van de patiëntenpopulatie onder controle kreeg. "De expertise-centra zijn nu juist bedoeld voor dat deel van de patiënten waarbij hoge bloeddruk op die manier niet onder controle is te krijgen", aldus Kroon. Daar ligt de kracht van de hypertensie-centra: het aanpakken van therapie-resistente hoge bloeddruk. Naast plekken in de kliniek zijn er daartoe ook speciale poliklinieken en zorglijnen voor ingericht.

Tussen de 15 en 20 procent van de bevolking heeft hoge bloeddruk. De helft daarvan is bekend in de eerste of tweede lijn en wordt behandeld. Het verraderlijke is echter dat het probleem van de hoge bloeddruk pas aan het licht komt bij een beroerte of de gevolgen van een slechte nierfunctie. Twee factoren spelen daarbij een rol. Enerzijds het feit dat er vaak laks wordt omgesprongen met een lichte verhoging van de bloeddruk. Artsen vinden het vaak niet nodig een lichte bloeddrukverhoging te behandelen. Een tweede factor is dat patiënten met een geringe bloeddrukverhoging zich aan behandeling onttrekken.

Waarom is hoge bloeddruk gevaarlijk? Hypertensie zorgt voor een aanzienlijke toename van het risico op het krijgen van een hartaanval of een beroerte. Bovendien komt er een tweede probleem om de hoek kijken: wie moet je wel en wie moet je niet behandelen? Iedereen behandelen met een kleine verhoging van de bloeddruk is niet haalbaar, maar als je te weinig mensen behandelt, onthoud je ze medicijnen met alle risico's van dien.

"Het is een afweging van uiteenlopende factoren", aldus De Leeuw. "Dat vereist ervaring."

Van de 20% van de mensen met hoge bloeddruk is circa een kwart moeilijk te behandelen of kampt met een niet goed te reguleren bloeddruk. In de helft van die gevallen is er één oorzaak aan te wijzen, bij de andere helft gaat het om meerdere oorzaken. Die moeten veelal met meerdere geneesmiddelen tegelijk worden aangepakt en daarvoor komen deze patiënten naar het hypertensie-centrum van Maastricht. Het gaat dus al bij al om aanzienlijke aantallen.

Een internist weegt voortdurend af hoe intensief hoge bloeddruk te behandelen en welke middelen daarbij in te zetten, omdat elk middel verschillende bijwerkingen kan hebben.

Hoge bloeddruk is sterk leeftijd-gebonden: van alle mensen ouder dan 70 jaar heeft ruim 60% hypertensie. Met andere woorden: de vergrijzing resulteert ook in meer mensen met hoge bloeddruk. Bovendien is het zo dat elke verhoging van de bloeddruk op hogere leeftijd extra risico op een event (hartaanval, hersenbloeding etc.) oplevert. "Nogmaals: hoge bloeddruk is een chronische aandoening die je voortdurend moet monitoren en medicatie aanpassen. Deze patiënten zijn levenslang een last voor de gezondheidszorg", aldus de Maastrichtse internisten.

Welke ontwikkelingen zijn er in de naaste toekomst te verwachten voor therapieresistente hoge-bloeddruk-patiënten? In Maastricht loopt nog een langdurige studie voor het aanbrengen van een zogeheten Baropacer (een apparaat om kunstmatig de bloeddruk te verlagen). Verder verwacht men nog enige vooruitgang te kunnen boeken in het combineren van geneesmiddelen, bijvoorbeeld twee middelen in één pil of andere combinaties van geneesmiddelen. "Het individualiseren van de behandeling blijft een belangrijke factor. Maar ook het jaarlijks screenen van patiënten door de huisarts op hoge bloeddruk en die zo snel mogelijk aanpakken in de vorm van leefstijlmodules. Want leefstijl is nog steeds een zeer belangrijk element. En verbetering daarvan kan alleen maar van de patiënt zelf uitgaan."

Meer informatie: www.azm.nl/zorgcentra/zorgcentra/hartenvaat/12152/hogebloeddruk European Society of Hypertension (www.eshonline.org)