Rijksoverheid
11 november 2010
Kamervragen over het bericht dat de MRSA#bacterie zich via de handel in
gelten verspreidt
Geachte Voorzitter,
Hierbij stuur ik u de antwoorden op de schriftelijke vragen van het lid Thieme
(PvdD) over het bericht dat de MRSA#bacterie zich via de handel in gelten
verspreidt.
1
Kent u het bericht ´Resistente Bakterien im Fleisch´?1
Ja.
2
Deelt u de conclusies van BerndAlois Tenhagen van het Bundesinstitut für
Risikobewertung dat de MRSAbacterie zich via de handel in gelten lijkt te
verspreiden naar andere landen? Zo ja, hoe beoordeelt u dat en welke
consequenties verbindt u daaraan? Zo nee, waarom niet?
3
Wat is er bekend over de oorzaak en de verspreiding van veegerelateerde MRSA,
ook over landsgrenzen heen? Is onderzocht in welke mate de export van gelten en
andere (fok)dieren bijdraagt aan het verspreiden van de bacterie? Zo ja, wat
waren hiervan de conclusies? Zo neen, waarom niet en bent u bereid hiernaar
onderzoek in te stellen?
Mogelijke oorzaken en redenen van verspreiding van veegerelateerde MRSA zijn
weergegeven in het rapport Veegerelateerde MRSA: epidemiologie in dierlijke
productieketens, transmissie naar de mens en karakterisatie van de kloon, dat de
minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) u op 7 december 2009
(TK 2009#2010, 29 683 nr. 40) heeft toegezonden.
Aanvullende informatie is ook te vinden in de EFSA#analyse van de baseline
survey van de prevalentie van MRSA in bedrijven met fokvarkens (deel B,
gerapporteerd op 3 juni 2010). Een van de conclusies van de EFSA is, dat er een
sterke positieve associatie is tussen de prevalentie van MRSA#positieve bedrijven
met fokvarkens en de aantallen geïmporteerde fokvarkens. Dit geldt met name
wanneer de fokvarkens afkomstig zijn uit landen met een hogere prevalentie van
MRSA op dit type bedrijven. De handel in gelten/fokvarkens lijkt dus inderdaad
een verspreidingsfactor.
Een aanzienlijk deel van besmettingen met MRSA bij varkens kan overigens niet
verklaard worden via de aanvoer van besmette dieren. Er zijn nog andere routes
van introductie, die tot nu toe onbekend zijn.
4
Zijn er al resultaten bekend van de studie van de Europese Autoriteit voor
Voedselveiligheid (EFSA) naar het voorkomen van de LAMRSA ST398bacterie in
Europa? Zo ja, bent u bereid deze resultaten aan de Kamer te sturen? Zo nee,
wanneer verwacht u deze resultaten?
5
Acht u het mogelijk dat Nederland door de grote export van dieren, de hoge
prevalentie van de MRSAbacterie en het hoge antibioticagebruik in de
veehouderij, bijdraagt aan het verspreiden van de antibioticaresistentie naar
andere (Europese) landen? Zo ja, hoe beoordeelt u dit en welke consequenties
verbindt u hieraan? Zo nee, waarom niet?
Ja. In Nederland wordt zoals bekend MRSA aangetroffen op bedrijven met
fokvarkens en er worden fokvarkens vanuit ons land geëxporteerd naar andere
landen. Verspreiding van MRSA via export van fokvarkens vanuit Nederland is dus
inderdaad mogelijk.
Echter, de EFSA#analyse van de baselinestudie laat eveneens zien, dat de
prevalentie van MRSA op productiebedrijven in EU#lidstaten waar Nederland
fokvarkens naartoe exporteert, in de meeste gevallen hoger is dan in Nederland,
namelijk: België, Luxemburg, Duitsland, Italië en Spanje. Verder worden nog
kleinere aantallen fokvarkens geëxporteerd naar enkele andere lidstaten, die een
lagere MRSA#prevalentie bij varkens hebben dan Nederland. In de EFSA#analyse
wordt echter aanbevolen dat in lidstaten met een lage of nulprevalentie van
MRSA, verdere studies naar het vóórkomen van MRSA in varkens uitgevoerd
worden, aangezien de resultaten van de huidige survey een onderschatting geven
van de werkelijke MRSA#prevalentie. Voor een juist beeld zouden deze landen dit
vóórkomen van MRSA dus verder moeten onderzoeken.
De lidstaten Griekenland en Roemenië, die ook kleine hoeveelheden fokvarkens uit
Nederland importeren, hebben niet deelgenomen aan de baselinestudie. Over
deze landen zijn derhalve geen gegevens bekend.
6
Deelt u de mening dat het van groot belang is dat veegerelateerde MRSA zich niet
naar nog meer landen verspreidt? Zo ja, op welke wijze wilt u daaraan bijdragen?
Zo nee, waarom niet?
7
Deelt u de mening dat een verplichte controle en/of een exportverbod naar MRSA
vrije landen effectieve maatregelen zouden kunnen zijn om de verspreiding van
deze resistente bacterie een halt toe te roepen? Bent u bereid onder meer deze
maatregelen serieus te onderzoeken opdat de verspreiding van de bacterie wordt
gestopt? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze?
MRSA wordt reeds gevonden op bedrijven met fokvarkens in 17 van de
24 lidstaten die aan de survey deelnamen. MRSA is dus reeds wijd verspreid in de
EU#lidstaten. Bovendien wordt in de EFSA#analyse aanbevolen dat in lidstaten met
een lage of nulprevalentie van MRSA, verdere studies naar het vóórkomen van
MRSA in varkens uitgevoerd worden, aangezien de resultaten van de huidige
survey een onderschatting geven van de werkelijke MRSA#prevalentie.
De EFSA#analyse beveelt aan dat verder onderzoek wordt uitgevoerd naar de
risicofactoren voor het met MRSA besmet raken van bedrijven met fokvarkens en
naar bioveiligheidsmaatregelen en managementpraktijken als basis voor de
ontwikkeling van potentiële toekomstige preventieve en interventiemaatregelen
om de MRSA#besmetting van varkensbedrijven te beheersen.
Ik onderschrijf deze aanpak en wil onderstrepen dat Nederland reeds een van de
actiefste landen in de uitvoering van dit type onderzoeken is.
Een specifieke aanbeveling uit de EFSA#analyse is onderzoek naar maatregelen
om de introductie van MRSA bij MRSA#negatieve bedrijven te voorkómen. De
verificatie van de MRSA#status van vervangingsdieren (dat wil zeggen met name
gelten) voor varkens(vermeerderings)bedrijven zou (volgens de EFSA) daarbij als
startpunt overwogen kunnen worden.
Ik heb laatstgenoemde aanbeveling onder de aandacht van de werkgroep
antibioticaresistentie varkens van de Task Force gebracht en zal nader met de
betreffende sector in contact treden om de mogelijkheden en het nut van deze
optie verder te bespreken. De haalbaarheid van deze benadering om te komen tot
een MRSA#vrije productieketen is overigens twijfelachtig. Zoals eerder
aangegeven, kan een aanzienlijk deel van besmettingen met MRSA bij varkens
niet verklaard worden via de aanvoer van besmette dieren. Er zijn nog andere
routes van introductie, die tot nu toe onbekend zijn.
Gelet op het bovenstaande, en de bekende informatie over de verspreiding van
MRSA op bedrijven met fokvarkens in de EU#lidstaten, lijkt een exportverbod naar
MRSA#vrije landen in de huidige situatie geen effectieve maatregel.
DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN,
LANDBOUW EN INNOVATIE,
dr. Henk Bleker