Andes motor achter biodiversiteit in Amazonegebied
Soortenrijkdom het resultaat van tientallen miljoenen jaren evolutie
De oorsprong van de soortenrijkdom in het Amazonegebied hangt nauw samen met de gebergtevorming van de Andes. Dit verklaart waarom de biodiversiteit in het Amazonegebied veel ouder is die tot nog toe werd aangenomen. Dat blijkt uit onderzoek van een internationaal onderzoeksteam onder leiding van Carina Hoorn van de Universiteit van Amsterdam, in samenwerking met NCB Naturalis en de Universiteit Utrecht. Het onderzoek verscheen vandaag als review-artikel in Science.
Foto: Luis Carillo, Venezuela
Het team stelt op basis van hun onderzoek dat moderne Amazonische ecosystemen zich begonnen te vormen nadat de eerste sedimenten van de Andes 23 miljoen jaar geleden het Amazonisch laagland bereikten. Daarmee ligt de oorsprong van unieke Amazonische biodiversiteit veel verder terug in de tijd dan veelal werd aangenomen.
Tot nog toe keken veel wetenschappers niet verder terug in de tijd dan het begin van het Kwartair, 2,6 miljoen jaar geleden. Lang is gedacht dat de ijstijdcycli een drijvende kracht achter soortvorming in het Amazonelaagland zijn geweest. Nu blijkt echter dat de landschapsontwikkeling die teruggaat tot ver voor het Kwartair een belangrijke rol heeft gespeeld. De motor achter de ontwikkeling van de moderne landschappen blijkt de opheffing (vorming van gebergte) van de Andes te zijn.
In hun review-artikel beschrijven de auteurs de ontwikkeling van de Amazonische landschappen, en de flora en fauna. Opheffing veroorzaakt meer neerslag en. met de door de regen veroorzaakte erosie van de opheffende Andes. kwamen er grote hoeveelheden (nutrientrijke) sedimenten vrij. Deze sedimenten werden door rivieren het Amazonegebied ingevoerd, waar ze aan de basis stonden van de ontwikkeling van de landschappen. Uit de vergelijking van geologische en moleculaire data blijkt dat de vorming van het moderne regenwoud samenhangt met het ontstaan van een landschap met een mozaïek aan verschillende bodemtypen. Deze hebben zich ontwikkeld op een ondergrond afkomstig uit de Andes die zich uitstrekt van de uitlopers van de Andes tot aan het Centrale Amazonegebied.
Publicatiegegevens
C. Hoorn, F.P. Wesselingh, H. ter Steege, M.A. Bermudez, A. Mora, J. Sevink, I. Sanmartín, A. Sanchez-Meseguer, C. L. Anderson, J.P. Figueiredo, C. Jaramillo, D. Riff, F.R. Negri, H. Hooghiemstra, J. Lundberg, T. Stadler, T. Sarkinen, A. Antonelli: Amazonia through time: Andean uplift, climate change, landscape evolution and biodiversity. Science (12 november 2010).
Noot voor redacties
Universiteit van Amsterdam