Noodzakelijke aandacht voor erfelijke kanker groeit
Het gaat langzaam de goede kant uit met de aandacht voor erfelijke
kanker, maar het kan nog stukken beter. Dat stelt prof.dr. Hans
Vasen vandaag in de oratie waarmee hij de bijzondere leerstoel
âPreventie bij erfelijke tumorenâ aanvaardt.
Hoog risico
Profl.dr. Hans Vasen.
Profl.dr. Hans Vasen.
Bij 5 tot 10% van de gevallen van kanker zijn erfelijke factoren in het
spel. In families met erfelijke kanker is de kans dat een lid van de
familie de ziekte krijgt hoog: 40 tot 80% hoog.
Meer kankers overerfbaar
Hoewel al 150 jaar geleden de eerste publicaties verschenen over
families met erfelijke borstkanker, is lang aangenomen dat erfelijkheid
alleen in het spel was bij enkele, weinig voorkomende complexe vormen
van kanker. Pas in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw
drong door dat ook veel voorkomende vormen zoals borst- en darmkanker
overerfbaar zijn.
Voedsel en leefstijl
Het screenen, dat wil zeggen regelmatig onderzoeken, van personen met
een risico op erfelijke kanker heeft alleen zin als preventie mogelijk
is. Vasen stelt dat er rond de complexe vormen van erfelijke kanker nog
veel vragen zijn maar dat een screeningsprogramma voor de meeste en
meest voorkomende vormen effectief zijn; zijn de personen met een
verhoogd risico opgespoord, dan kan via screening een tumor in een
vroeg stadium worden ontdekt en bestreden. Ook kan de betreffende
personen voedsel- en leefstijladvies worden gegeven, aangezien het
juiste voedsel en en een gezonde leefstijl de kans op het ontwikkelen
van de ziekte verkleinen.
Familiepagina
Hoe zijn families met een verhoogd risico op te sporen? Het zou kunnen
via de artsen. Die hebben tot op heden echter niet zoveel aandacht
gehad voor de erfelijke component bij kanker. Zij zouden in het
elektronisch patiëntendossier een familiepagina kunnen opnemen. Een
andere methode, die echter alleen geschikt is voor erfelijke
darmkanker, is opsporing aan de hand van genetische kenmerken in de
tumor.
Bewustwording
Een heel andere manier om risicofamilies te vinden is vergroting van de
bewustwording onder de bevolking. Wat betreft erfelijke borstkanker is
dat bewustzijn er al, met betrekking tot darmkanker nog onvoldoende.
Binnenkort wordt begonnen met landelijke screening op darmkanker van
personen ouder dan 55. In de voorlichting daarover kan gewezen worden
op het vóórkomen van erfelijke darmkanker.
DNA-test
De ultieme opsporingsmogelijkheid is het aanbieden van een DNA-test. De
kosten daarvan zijn aan het dalen, terwijl de kwaliteit steeds verder
stijgt. Vasen beveelt aan dat artsen het initiatief nemen om samen met
het bedrijfsleven een test te ontwikkelen.
Preventie op maat
De bijzondere leerstoel âPreventie bij erfelijke tumorenâ is ingesteld
namens de Stichting Opsporing Erfelijke Tumoren (STOET) en het
Integraal Kankercentrum West (IKW). Vasen, medisch directeur van STOET,
gaat zich als hoogleraar richten op verdere bestudering van de
expressie van diverse gendefecten en de invloeden van de omgeving
hierop. In de nabije toekomst wordt het dan mogelijk om preventie op
maat te bereiken: gerichte adviezen over voeding, leefgewoonten,
screening en behandeling. En zo kunnen nog meer levens worden gered.
De volledige tekst van de oratie kan worden opgevraagd via
Nieuwsbrief@leidenuniv.nl
(12 november 2010/Corine Hendriks)
Universiteit Leiden