Nederlandse Vereniging van Journalisten
OM: eerst naar rechter bij inbeslagname
vrijdag 12 november 2010
Justitie vraagt in het vervolg eerst toestemming aan de
rechter-commissaris voordat bij journalisten of hun werkgever een
vordering tot het in beslag nemen van materiaal wordt ingediend. Dat
zei de hoogste baas van het openbaar ministerie, procureur-generaal
Harm Brouwer, tijdens een debat over bronbescherming voor journalisten,
donderdag georganiseerd door de NVJ.
Brouwer zei dat het openbaar ministerie werkt aan een richtsnoer voor
de officieren van justitie en die komend voorjaar wil afronden.
NVJ-secretaris Thomas Bruning juicht de stap toe: `Al kan het openbaar
ministerie niet veel anders na het Autoweek-arrest, waarin de huidige
onzorgvuldige handelswijze wordt blootgelegd en veroordeeld.'
Op dit moment probeert justitie eerst informatie van journalisten in
beslag te nemen, verzegelt dat materiaal en vraagt vervolgens aan de
rechter of dat terecht was. Volgens het Europese Hof is echter eerst
toestemming van de rechter nodig voordat justitie inbreuk maakt op het
recht op bronbescherming. Journalisten genieten die bescherming binnen
Europees recht.
Uit een presentatie van professor Dirk Voorhof bleek dat
bronbescherming voor journalisten inmiddels stevig verankerd is in het
Europees recht. Met een beroep op het algemeen belang is het
journalisten toegestaan in veel gevallen hun bronnen geheim te houden.
Zo mag justitie niet via - bijvoorbeeld - afluisteren of huiszoekingen
alsnog proberen bronnen van journalisten bloot te leggen. Ook dient
justitie eerst alle andere wegen om de informatie te verkrijgen
bewandelen, voordat ze bij journalisten aanklopt.
Verder is het bij het beschermen van bronnen irrelevant hoe de
journalist aan zijn informatie is gekomen, aldus Voorhof. Het Europese
Hof heeft bepaald dat een journalist op zich niet naar hoeft te
controleren of informatie bijvoorbeeld gestolen is. Wel blijft een
journalist civiel-rechterlijk aansprakelijk bij het publiceren van
onjuiste informatie, aldus Bruning.
Wat Voorhof betreft moet Nederland een wet op bronbescherming invoeren.
Daarin zou ook moeten worden geregeld dat justitie eerst naar de
rechter gaat, voordat ze optreedt tegen journalisten. Ook zou gijzeling
van journalisten moeten worden gestaakt als middel om informatie los te
peuteren. Voorhof vindt dat rechters zich beter moeten verdiepen in de
materie van bronbescherming.
Voorhof kan maar een uitzondering op bronbescherming bedenken: als er
een directe dreiging met geweld is, dat voorkomen kan worden als een
journalist zijn bronnen onthult.
Auteur: Dolf Rogmans