Polders en wateringen voeren al eeuwenlang strijd tegen wateroverlast

17/11/2010 14:55

Vereniging van Polders en Wateringen

Polders en wateringen zijn functionele besturen die instaan instaan voor de realisatie van een integraal waterbeheer. Ook de afgelopen dagen waren er weer honderden dijkgraven, voorzitters en bestuursleden op pad om binnen hun gebied toezicht te houden op de waterstanden, kritische punten in de gaten te houden om, indien nodig nodig, onmiddellijk te kunnen ingrijpen.

Uit een enquête is gebleken dat de wateroverlast binnen de polders en wateringen binnen de perken is gebleven. Voor een deel is dit zeker te danken aan het (preventief) beheer door deze besturen.

Polders en wateringen zijn functionele, lokale openbare besturen die binnen hun ambtsgebied instaan voor de realisatie van een integraal waterbeheer. Van oudsher werden deze besturen opgericht in gebieden die nood hadden aan een dagelijks beheer van het water en gevoelig waren voor wateroverlast.

Polders en wateringen zijn al eeuwenoud; reeds in 1183 was er sprake van "De watering van Veurne Ambacht". Doorheen de eeuwen heen zijn polders en wateringen uiteraard geëvolueerd, maar hun opdracht is steeds ongewijzigd het "waterbeheer" gebleven. Specifiek aan deze bestuursvorm is dat de direct betrokken "ingelanden" mee het bestuur van de polder/watering vormen.

Ook de afgelopen dagen waren er weer honderden dijkgraven, voorzitters en bestuursleden van polders en wateringen op pad om binnen hun gebied toezicht te houden op de waterstanden, kritische punten in de gaten te houden om, indien nodig, onmiddellijk te kunnen ingrijpen. Zij kennen hun gebied als geen ander. Ze weten waar de kritische plaatsen zich bevinden; weten welke duikers, roosters enz.. kunnen verstoppen en kunnen op die manier tijdig preventief ingrijpen.

De koepelorganisatie, de Vereniging van Vlaamse Polders en Wateringen, heeft een korte enquête gehouden onder haar leden om na te gaan in welke mate zij te kampen gehad hebben met wateroverlast, wat zij hebben kunnen doen om wateroverlast te voorkomen of te verminderen en welke suggestie zij hebben om dergelijke problemen in de toekomst te vermijden.

Uit deze enquête is gebleken, en dat wordt ook bevestigd indien men de kritische plaatsen uit de overstromingsvoorspeller analyseert, dat binnen de polders en wateringen de wateroverlast binnen de perken is gebleven. Voor een deel is dit zeker te danken aan het (preventief) beheer door deze besturen. Zo wordt erop toegezien dat de onderhoudswerken aan waterlopen tijdig gebeuren; dat de duikers gereinigd worden; dat de pompgemalen optimaal ingezet worden enz-

Het optimaal gebruik van de beschikbare middelen is een item dat regelmatig terugkomt in de enquête. In deze wordt er een pleidooi gehouden om de overstromingsvoorspeller van de Vlaamse Milieumaatschappij, die de afgelopen dagen haar nut bewezen heeft, verder uit te bouwen, niet alleen als waarschuwing voor de hulpdiensten dat ze zandzakjes moeten gaan vullen, maar vooral als instrument voor het beheer van de aanwezige buffercapaciteit.

Zo zou op het moment dat de overstromingsvoorspeller een waarschuwing voor dreigende wateroverlast geeft, alles in het werk moeten worden gesteld om de buffercapaciteit te optimaliseren. We denken dan o.a. aan het volledig leeg laten lopen van de bufferbekkens en de waterlopen. Zodra de waarschuwing wordt gegeven zouden ook in de waterlopen de stuwen, schuiven plat gelegd worden met als doel om nog zoveel mogelijk water af te voeren, uiteraard zonder de stroomafwaarts gelegen gebieden in het gevaar te brengen. Ook de natuurgebieden die nu in het kader van de zogenaamde "vernattingsprojecten" het ganse jaar door geheel of gedeeltelijk onder water worden gezet, zouden hun steentje moeten bijdragen en ingeschakeld worden in het waterbeheer. Ook daar zou het waterpeil bij een overstromingswaarschuwing verlaagd moeten worden om zo buffercapaciteit te creëren. Dit alles moeten gebeuren op basis van de waarschuwing van de overstromingsvoorspeller en vooraf aan de eigenlijke problemen.

Ook het beheer van deze buffercapaciteit kan volgens onze leden nog verbeterd worden. De bekkens moeten zo laat mogelijk gevuld worden en van zodra het kan zonder de stroomafwaarts gelegen gebieden te schaden, opnieuw geledigd worden.

In deze is een verstandig gebruik van de pompgemalen van cruciaal belang. Bij dreigend overstromingsgevaar moeten de peilen in de waterlopen tijdig verlaagd worden en dit kan door het inzetten van de pompinstallaties. Ook dit om zoveel mogelijk buffercapaciteit te creëren.

Vandaar dat we willen pleiten voor het installeren van pompgemalen die rechtstreeks op zee kunnen lozen, onafhankelijk van het getij. In onze buurlanden, Nederland en Frankrijk, zijn er dergelijke constructies aanwezig zodat zij indien nodig, 24 uur op 24 overtollig water kunnen afvoeren naar zee. In Vlaanderen kan dit enkel bij laagtij. Op sommige plaatsen kon tijdens de voorbije crisis maar 7u op de 24u gepompt worden.

En tot slot is er nog het onderhoud van de waterlopen. Veel van onze waterlopen worden steeds minder en minder geruimd; vooral de noodzakelijke slibruimingen worden uitgesteld of van het ruimingsprogramma afgevoerd. Nochtans is een goed onderhouden waterloop, van de grootste tot de kleinste - van de 1ste categorie tot en met de niet geklasseerde, broodnodig om het water te kunnen bergen en beheren. En om, indien noodzakelijk, op een zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk water te kunnen afvoeren waardoor extra buffercapaciteit in de waterloop zelf gecreëerd wordt en dit is ook de plaats waar eerst en vooral bergingscapaciteit moet gecreëerd worden

Uiteraard blijft het principe "Vasthouden - Bergen - Afvoeren" de belangrijkste leidraad voor het waterbeheer, maar we moeten ook voorbereid zijn voor extreme noodsituaties, en in dergelijke gevallen is het een kwestie van de eigendommen te beveiligen. Dit kan dan enkel door ofwel het overtollige water zo snel mogelijk af te voeren - uiteraard verstandig, zonder stroomafwaarts gelegen gebieden te bezwaren - ofwel om het te bergen op plaatsen waar het zo weinig mogelijk schade berokkend: in de waterlopen, in de bufferbekkens, in de natuurgebieden of andere plaatsen waar een tijdelijke stockage van water op dat ogenblik weinig of geen schade berokkend.

Contact

Vereniging van Vlaamse Polders en Wateringen vzw, Kortestraat 1, 3990 Peer

Voorzitter: Jef Van Looy, Pastoor Van Dyckstraat 5, 2322 Minderhout - 0445/567 501

Secretaris: Frans Creemers, Kortestraat 1, 3990 Peer - 0475/408 854

Voor eventuele hyperlinks en bijlagen: Zie het origineel