Thuissituatie risico voor uitsluiting

18/11/2010 16:23

MOVISIE

De rapportage Social exclusion and youth homelesness in Northern, Southern and Central Europe is één van de producten van het project 'Combating Youth Homelessness', dat wordt uitgevoerd in opdracht van de Europese Unie. Het doel van deze rapportage is om inzicht te geven in sociale uitsluiting van zwerfjongeren in vier Europese landen: Nederland, Portugal, de Tsjechische Republiek en het Verenigd Koninkrijk. De resultaten van het project worden in 2011 gepresenteerd tijdens een internationale conferentie in Brussel.

Twee vragen die centraal staan tijdens het onderzoek zijn: 'Welke aspecten dragen bij aan sociale uitsluiting in deze vier Europese landen?' en 'Welke aspecten verminderen sociale uitsluiting?'

Thuissituatie hoofdrisicofactor

Uit onderzoek blijkt dat een problematische thuissituatie de bron is voor sociale uitsluiting. Zwerfjongeren hebben vaak geen goede jeugd gehad, doordat hun ouders niet genoeg geld hadden of doordat zij de benodigde vaardigheden missen voor de opvoeding. Veel van deze gezinnen worden gekenmerkt door conflicten. De jongeren werden thuis genegeerd, slecht behandeld of mishandeld en lopen meerdere malen weg van huis. Een slechte jeugd in combinatie met het ontbreken van een vaste verblijfplaats is psychisch beschadigend voor een kind. De jongeren in het onderzoek geven aan dat ze als zwerfjongere beter af zijn dan op hun laatste verblijfplaats.

Verzorgingsstaat belangrijk

De manier waarop sociale uitsluiting zich vervolgens ontwikkelt verschilt voor de vier onderzochte landen. Het is gebleken dat het type verzorgingsstaat waarin de zwerfjongere opgroeit daarbij een belangrijke rol speelt. In Nederland en het Verenigd Koninkrijk zijn de sociale voorzieningen beter geregeld dan in Portugal en de Tsjechische Republiek. Inspanningen van de overheid en de daaruit voortkomende hulpverlening vermindert het risico om als zwerfjongere in een neerwaartse spiraal van dakloosheid, drugsgebruik en psychische problematiek terecht te komen.

Aanbevelingen

De basis van de problemen die een zwerfjongere ervaart ligt in de thuissituatie. Winst valt te behalen door ouders die van goed wil zijn maar beperkt in hun vaardigheden te ondersteunen. Ook blijken familieleden, veelal grootouders, een positieve rol te vervullen. Wanneer preventie niet helpt, vormen een uitkering, huursubsidie en hulpverlening bakens om de keten van achterstand te doorbreken. Bij hulpverlening en opvang moet de veiligheid van de jongeren voorop staan.

Combating Youth Homelessness

Het rapport Social exclusion and youth homelesness in Northern, Southern and Central Europe is de tweede van de vier rapportages van het project 'Combating Young Homeless (CSEYP). Combating Youth Homelessness is een samenwerkingsverband tussen vier partners: de London Metropolitan University, het Centro de Investiga(cc)ao e Estudos de Sociologia (CIES-ISCTE) in Lissabon, Univerzita Karlova v Praze, Faculty of Humanities, Department of Civil Society Studies, in Praag en MOVISIE.