Gemeente Utrecht


2010 SCHRIFTELIJKE VRAGEN
143 Vragen van de heer drs. N.J. Verschuure
(ingekomen 19 november 2010)


Schriftelijke vragen inzake opslag bio-metrische gegevens in Paspoort en Databank.


Per 21 september 2009 is een ieder bij het aanvragen van een nieuw paspoort of ID bewijs verplicht vingerafdrukken af te geven voor zowel opname in de documenten en voor opslag in een digitale overheidsdatabase. Dit heeft tot veel weerstand geleid bij sommige personen die een nieuw identiteitsbewijs nodig hebben. Naarmate de tijd verstrijkt hebben meer inwoners van Utrecht hiermee te maken en neemt ook het aantal mensen met ernstige bezwaren toe.

Deze week verschenen er in de media wederom verschillende berichten over het opnemen van vingerafdrukken in het paspoort en het opslaan van deze vingerafdrukken in een database.
Ook bereiken ons in toenemende mate berichten van verontruste inwoners van Utrecht die zich zorgen maken over veiligheid van de opslag van hun vingerafdrukken in zo'n database. Daarnaast geven verschillende inwoners van Utrecht aan groot bezwaar te hebben tegen het opnemen van de bio-metrische gegevens in hun paspoort. Inmiddels lopen er verschillende rechtszaken tegen zowel het opnemen van bio-metrische gegevens (o.a. de vingerafdruk) in het paspoort en tegen het opslaan van die gegevens in een data-base. Er is inmiddels in sommige zaken uitspraak.
D66 Utrecht is erg gesteld op de privacy van de inwoners van Utrecht en trekt zich de zorgen van de inwoners van Utrecht aan. Daarom hebben wij de volgende vragen.

1. Hoeveel inwoners van Utrecht hebben sinds de invoering van de nieuwe Paspoortwet bezwaar gemaakt tegen de opname van vingerafdrukken in hun nieuwe paspoort/ ID-bewijs?
2. Hoeveel Inwoners van Utrecht hebben sinds de invoering van de nieuwe paspoortwet bezwaar gemaakt tegen het opnemen van hun bio-metrische gegevens in een gemeentelijke database?
3. Hoeveel inwoners van Utrecht zijn in beroep gegaan naar aanleiding van de beslissing op bezwaar.
4. Deelt u de zorgen van D66 met betrekking tot de inbreuk op de privacy van de inwoners van Utrecht? Zo ja hoe bewaakt u deze, zo nee waarom niet?

Afgelopen week heeft de burgermeester in een interview in het Stadsblad aangegeven dat hij vingerafdrukken niet iets persoonlijks vindt omdat ze niets zeggen over iemand persoonlijkheid. Daarom is er geen bezwaar tegen de opname van vingerafdrukken in een database. Deze redenering bevreemd D66. D66 ziet vingerafdrukken wel als persoonsgebonden en maakt zich zorgen omdat deze natuurlijk nagemaakt kunnen worden.

Daarom hebben wij de volgende aanvullende vragen:

5. Kunt u bovengenoemde redenering onderbouwen.
6. Waarom worden vingerafdrukken opgenomen in een database?
7. Voor welke andere doeleinden kunnen de gegevens in de Database worden gebruikt?
8. Hebben ander instanties of overheidsdiensten toegang tot de database?
9. Zo nee, is dit in de nabije toekomst de bedoeling? Zo ja welke diensten?


Het gevaar van fraude
Een van de argumenten van voorstanders van de opname van vinger afdrukken in paspoort is dat daar identiteitsfraude mee aangepakt kan worden. Uit gegevens blijkt dat identiteitsfraude de afgelopen jaar juist is afgenomen.
Wel ontstaat er door de opname van vingerafdrukken in het paspoort en door de opname van vingerafdrukken in een database een vergoot risico op identiteitsfraude van een andere vorm.
Een kwaadwillend persoon zou bijvoorbeeld valse vingerafdrukken kunnen gebruiken. En een data base zou gekraakt kunnen worden.


Dit brengt D66 tot de volgende aanvullende vragen:

10. Welke voorzorgsmaatregelen zijn genomen om te voorkomen dat iemand "valse" vingerafdrukken gebruikt
11. Hoe wordt gecontroleerd of de afgenomen vingerafdrukken correct zijn?
12. Hoe wordt gecontroleerd of de afgenomen vingerafdrukken correct in het paspoort zijn opgenomen.
13. Gebeurt deze controle bij elk individueel persoon, zo ja hoe en zo nee waarom niet?
14. Hoe wordt gecontroleerd of de afgenomen vingerafdrukken correct worden opgenomen in de database?
15. Welke functionarissen zijn bevoegd tot het afnemen van de vingerafdrukken en hoeveel personen zijn dat?
16. Welke eisen worden aan deze functionarissen gesteld en hebben zij daartoe een opleiding moeten volgen?
17. Welke functionarissen hebben toegang tot de database en hoeveel personen zijn dat.
18. Welke eisen worden aan deze functionarissen gesteld en hebben zij daartoe een opleiding moeten volgen?
19. Welke beveiligingsmaatregelen zijn getroffen om onbevoegde toegang tot de data base te voorkomen.

Uit berichten in diverse media begrijpt D66 dat het bij sommige personen moeilijk/ onmogelijk is om goede vingerafdrukken te kunnen afnemen. Bij minder validen en ouderen kan dit onder andere problemen op leveren.

20. Welke maatregelen zijn getroffen voor voorkomende gevallen?
21. Wanneer iemand geen of geen goede vingerafdrukken kan afgeven, hoe wordt dat dan opgelost?

Indien niet alle vingerafdrukken en opslag in de database stuk voor stuk worden gecontroleerd is de kans op vervuiling en foute aanwezig. Daarmee wordt een groot risico genomen en vervalt de doelstelling.

22. Deelt u de mening van D66 dat de opslag van vingerafdrukken in een database geen toegevoegde waarde heeft wanneer deze niet allemaal gecontroleerd worden. Immers bij vervuiling en fouten kan niet meer met zekerheid van de gegevens uitgegaan worden. Zo nee, waarom niet?


Verantwoordelijkheid van gemeente en bevoegdheid Burgemeester
De paspoortwet is een landelijk ingevoerde wet en daarmee de verplichting tot opname biometrische gegevens. Lokaal is de burgemeester verantwoordelijk voor de paspoort en ID uitgifte. De paspoortwet wijst de burgemeester hiertoe aan als bestuursorgaan. Op basis van de Paspoortwet moet de burgemeester bij het weigeren van verstrekken van bio-metrische gegevens dan ook weigeren een Paspoort of ID bewijs te verstrekken. Echter naast de Paspoortwet moet de Burgermeester zich ook houden aan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Meer specifiek bepaald artikel 8 van dit verdrag dat de privacyschending door opslag van vingerafdrukken alleen toegestaan kan worden als aan strenge voorwaarden wordt voldaan. Het moet proportioneel en effectief zijn. Een aanvullende voorwaarde is dat er geen minder vergaand alternatief mag zijn, (zoals nu bijvoorbeeld het geval is met alleen opslag op de chip) en er moet aan zeer strenge veiligheidseisen worden voldaan. Daarnaast heeft het college ook een Zorgplicht naar haar inwoners. Wanneer een inwoner geen geldig Paspoort of ID bewijs kan overhandigen is hij of zij strafbaar, heeft hij of zij geen toegang tot de arbeidsmarkt, bankrekening enzovoort.
In de beslissing op de aanvraag voor een paspoort of ID bewijs in gevallen dat er geweigerd wordt om vingerafdrukken te verstrekken, dan wel er ernstig bezwaar tegen opname in een database worden gemaakt moeten de verschillende verantwoordelijkheden ten opzichte van elkaar worden getoetst.


Inmiddels is er ook jurisprudentie beschikbaar tegen het opnemen van bio-metrische gegevens in een overheidsdatabase.
- Zo heeft op 15 juni 2010 de Utrechtse rechter uitspraak gedaan dat de gemeente M. W. een paspoort moet verstrekken. De vingerafdruk wel opgenomen moet worden in het paspoort, maar de gegevens niet mogen worden opgeslagen in een database.
- En in 2008 oordeelde het EHRM al dat de Britse regering de privacy schendde door DNA-profielen en vingerafdrukken van burgers zonder strafblad op te slaan in een data-base.


Dit brengt D66 op de volgende aanvullende vragen:

23. Bent u op de hoogte van deze jurisprudentie, het EVRM en de zorgplicht die de gemeente heeft?
24. Hoe wordt uitvoering gegeven aan deze wetgeving?
25. Vindt het college de omstreden opname van vingerafdrukken belangrijker dan haar zorgplicht en of belangrijker dan het EVRM.
26. zo nee, is het college dan bereid de opname van vingerafdrukken in het paspoort voor bezwaarmakers te staken?
27. zo nee, is het college dan bereid de opname van vingerafdrukken in de database te staken? Zo ja waarom?
28. Punt u op de hoogte van het politieke debat over de vingerafdrukken in de Tweede Kamer?
29. Bent u bereid om bij de minister de problemen en de bezwaren die sommige inwoners van Utrecht ervaren aan te geven. Zo nee waarom niet?


Risico's voor de gemeente Utrecht
Wanneer er onverhoopt iets mis gaat bij de opname van het vingerafdruk in het Paspoort of wanneer de database onverhoopt gekraakt zou worden is de gemeente Utrecht aansprakelijk.


30. Bent u zich bewust van dit risico?


---- --