GroenLinks Amersfoort
Armando en de musea in tijden van bezuiniging
Vrijdag 19 november 2010, 11:08u - Hiske Land
Armando en de musea in tijden van bezuiniging
Er is veel aandacht in de pers voor de toekomst van het Armando Museum.
Ook in de raadsvergadering van 16 november was tijd ingeruimd voor
vragen. Fractievoorzitter Hiske Land van GroenLinks zat erbij, stelde
vragen en dacht het volgende:
Rond het Armando Museum spelen twee zaken. Ten eerste hebben we als
raad zeer weinig in de melk te brokkelen. Hoe de op afstand gestelde
instellingen (als culturele ondernemingen) de opdracht invulling ligt
buiten de directe invloedsfeer. Zo maakt Amersfoort-in-C -- één van de
basisinstellingen en belangrijk deel van de culturele ruggengraat van
de stad -- zelf de keuze. Die keuze hoeft niet persé ingegeven te zijn
door een brede blik op het Amersfoortse culturele veld en een visie op
de rol van de culturele instellingen ten opzichte van de stad en de
bewoners. De ontwikkeling van afgelopen jaren naar cultureel
ondernemerschap bij de instellingen betekent in de praktijk dat je als
gemeente amper meer zeggenschap hebt over je culturele profiel als
stad. Dat realiseert lang niet iedereen zich. Prestatieafspraken tussen
gemeente en instellingen bieden weinig houvast -- ze volgen eerder de
lijn van de instelling dan dat ze sturen.
Ten tweede is het van belang de aandacht niet alleen te richten op het
wel of niet laten bestaan van het Armando Museum. Die aandacht is
immers ingegeven door de samenloop van omstandigheden: een
bezuinigingsronde die samenvalt met de nasleep van de brand in de
Elleboogkerk.
Een aantal jaren geleden heb ik mijn aarzeling geuit over de oprichting
van KAdE, met als motivatie dat je als stad van deze omvang te veel
hooi op je vork neemt door (in de beleving) drie musea voor moderne
kunst in leven te willen houden. Inmiddels heeft KAdE wel laten zien
dat het bestaansrecht heeft -- zowel voor de lokale bevolking als voor
het culturele imago van de stad. Compliment aan Robbert Roos, dus.
De rekening wordt nu betaald. Geen kaasschaaf, maar dan? En dan kom je
bij de crux: het gaat niet alleen om: Armando Museum weg of niet, maar
de keuze: waar valt de klap? Zoals ik hierboven aangaf, ligt de keuze
niet in eerste instantie bij de gemeente. Maar als ik kijk naar de
culturele structuur van de stad en de samenstelling van de bevolking,
houd ik liever KAdE omhoog. Het is erg moeilijk een museum op de been
te houden dat zich alleen richt op een nog levende kunstenaar. Alleen
Jopie Huisman (inmiddels al wel dood) redde het, dankzij busladingen
huisvrouwen op excursie. En Van Gogh, in de categorie dode kunstenaars.
Maar zijn werk heeft een andere impact dan dat van Armando.
Het Armando Museum profileert zich als kunstmuseum. Het verband tussen
Armando en zijn werk, de stad en Kamp Amersfoort speelt daarbij een
geringe rol, terwijl juist dat aspect Armando van groot belang maakt
voor Amersfoort. Wat dat betreft begrijp ik het pleidooi van de
ChristenUnie om de collectie onder te brengen bij Stichting Kamp
Amersfoort. Dit is echter geen goede optie. Als ik de baas van Kamp
Amersfoort was, zou ik proberen mijn vingers achter een aantal
schilderijen en een tiental tekeningen (van de 1000 werken) te krijgen.
Het Hek, De Ladder, De Wachttoren, en tekeningen en grafiek van zijn
'schuldig landschap'. De belasting van de hele collectie is veel te
groot voor de organisatie, en staat los van de kerntaak van het Kamp.
Die zorg moet je niet willen en niet hebben als herinneringscentrum.
Dan nog het Mondriaanhuis, geboortehuis van Mondriaan en museum voor
geometrisch-abstracte en constructief concrete kunst. Vanuit
toeristisch oogpunt beter uit te baten in de functie van geboortehuis,
en dan vooral voor buitenlands publiek. Maar het is nu een hybride
constructie als je kijkt naar de geringe overlap in publieksgroepen
voor het geboortehuis als 'lieu de mémoire' en de tentoongestelde
concrete kunst.
Essentie dus: het Amersfoortse culturele klimaat wordt voor een groot
deel bepaald door de verzelfstandigde instellingen. We kunnen niet veel
meer doen dan hopen dat zij kiezen voor het belang van de stad... Ik
pleit voor een brede blik op het museale aanbod, in plaats van te
focussen op één instelling zoals nu gebeurt. De bezuinigingen zijn wat
mij betreft alleen de aanleiding om ernaar te kijken. Wat willen we
voor de stad? Welke betekenis heeft iedere instelling daarin?
En als ik zou mogen kiezen zou ik het Mondriaanhuis ombouwen tot een
instelling met meerdere functies. Het verhaal Armando / Kamp /
Amersfoort moet ergens verteld worden. Daarbij gaat het om de
historische context. Dat kan op verschillende plaatsen: in Kamp
Amersfoort, of in Museum Flehite en zelfs in het gemeentearchief, gelet
op de ontwikkelingen van publieksgerichte taken van de Nederlandse
archiefdiensten. En KAdE moet blijven.
Reageren
Hiske Land, fractievoorzitter GroenLinks,
a.land@raad-amersfoort.nl