Rijksoverheid
27 oktober 2010
Beantwoording vragen over bedreiging van ex!moslims in
asielzoekerscentra
In antwoord op uw brief van 21 oktober 2010 deel ik u mee dat ik de schriftelijke
vragen van de leden Voordewind (ChristenUnie), Sterk (CDA), Van Nieuwenhuizen
(VVD), Spekman (PvdA), Schouw (D66), Van Klaveren (PVV), Van der Staaij (SGP)
en Dibi (GroenLinks) van uw Kamer over bedreiging van ex!moslims in
asielzoekerscentra, ingezonden 21 oktober 2010, met nummer 2010Z15103,
beantwoord zoals aangegeven in de bijlage bij deze brief.
De minister voor Immigratie en Asiel,
G.B.M. Leers
Antwoorden van de minister voor Immigratie en Asiel op vragen van de
leden Voordewind (ChristenUnie), Sterk (CDA), Van Nieuwenhuizen (VVD),
Spekman (PvdA), Schouw (D66), Van Klaveren (PVV), Van der Staaij (SGP)
en Dibi (GroenLinks) over bedreiging van ex*moslims in asielzoekerscentra
(ingezonden 21 oktober 2010; nr. 2010Z15103)
Vraag 1
Heeft u kennisgenomen van het tv*programma Uitgesproken EO, waarin
wordt vermeld dat in 75% van de 28 onderzochte asielzoekerscentra (AZC)
christenen of ex*moslims te maken hebben met discriminatie, dat in 67%
van de AZC's (doods)bedreigingen voorkomen en dat in 33% van de AZC's
geweld op grond van hun christelijke overtuiging door veelal islamitische
medebewoners?12
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Hoe beoordeelt u de uitkomsten van deze peiling van Stichting Gave onder
deze 28 AZC's?
Antwoord
Bedoelde peiling van Stichting Gave betreft een korte peiling onder een zeer
beperkte groep mensen met contacten in asielzoekerscentra. Desalniettemin neem
ik signalen zoals in vermeld televisieprogramma naar voren gebracht serieus.
Asielzoekers hebben recht op een veilige opvangsituatie, ongeacht hun nationaliteit,
etniciteit, religie, seksuele geaardheid of politieke overtuiging.
Het creëren van een veilige en beheersbare leefomgeving is dan ook een van de
belangrijkste taken van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).
Door het COA geregistreerde incidenten laten overigens cijfermatig een ander beeld
zien dan de cijfers van de Stichting Gave doen vermoeden. Het aantal incidenten
dat voortvloeit uit conflicten tussen moslims en christenen is gering (zie hiervoor
het antwoord op vraag 4).
Belangrijker vind ik echter dat de veiligheid van asielzoekers continu centraal staat
bij het verzorgen van de opvang door het COA, waarbij ik wil benadrukken dat in de
opvanglocaties, evenmin als in de maatschappij, het voorkómen van incidenten niet
in alle gevallen zal slagen. Het COA zal in het reguliere overleg met Stichting Gave
aandacht besteden aan deze peiling.
Overigens zijn de conclusies die uit de peiling worden getrokken, zoals
weergegeven in het televisieprogramma Uitgesproken EO, methodologisch niet
correct. De percentages in de uitkomsten van de peiling zien op de 24
ondervraagden, niet op de asielzoekerscentra in Nederland.
Vraag 3
Wat wordt er gedaan om de huisregels van het Centraal Orgaan opvang
Asielzoekers (COA), waarin regels staan om een veilige woon* en
leefomgeving te garanderen, bekend te maken onder asielzoekers,
inclusief de sancties die kunnen volgen?
Antwoord
Iedere bewoner ontvangt bij binnenkomst in de opvang de huisregels en tekent
daar ook voor. Deze huisregels worden in de meest gangbare talen verstrekt en
tevens mondeling met behulp van een tolk toegelicht. Daarnaast wordt iedere
bewoner in de gesprekken die het COA voert bij binnenkomst en ook in latere fases
van het verblijf in de opvang uitgebreid geïnformeerd over de ontoelaatbaarheid
van iedere vorm van discriminatie. Tevens krijgen bewoners uitleg over de
mogelijkheid om aangifte te doen van (vermeende) strafbare feiten.
Vraag 4
Kunt u aangeven op welke schaal kwetsbare groepen asielzoekers in AZC's
vanwege hun religie, etniciteit, sekse, seksuele gerichtheid of ander
kenmerk slachtoffer worden van bedreigingen en geweld? Zo nee, bent u
bereid daar een onderzoek naar in te stellen om de exacte omvang van dit
probleem te achterhalen?
Antwoord
Inzicht in de mate waarop kwetsbare groepen in AZC's slachtoffer van geweld of
bedreiging worden, hangt voor een belangrijk deel samen met de bereidheid van
(mogelijke) slachtoffers om daarover de medewerkers van het COA of de politie te
informeren. Alleen aan de hand van meldingen kan worden aangegeven op welke
schaal de vermeende bedreigingen en geweldsplegingen plaatsvinden. Het COA
registreert alle bekende incidenten in het bewonersinformatiesysteem dat het COA
hanteert.
Een analyse van de gegevens uit dit systeem laat zien dat er in de afgelopen 2 jaar
24 incidenten zijn geregistreerd die betrekking hebben op conflicten tussen
bewoners. Hiervan zijn drie incidenten terug te voeren op conflicten tussen moslims
en christenen.
Vraag 5
Bent u bereid de aangiftes bij de politie van religieus gerelateerde
bedreigingen en mishandelingen te registeren? Zo nee, waarom niet?
Antwoord
Het COA registreert alle gevallen waarin aangifte wordt gedaan naar aanleiding van
(mogelijk) strafbare feiten die door bewoners van de COA!opvang zouden zijn
gepleegd. Een strafrechtelijke veroordeling wegens een misdrijf wordt meegewogen
in de individuele asielprocedure.
Vraag 6
Bent u bereid de mogelijkheid om anoniem melding te doen van
bedreigingen of mishandeling te bespreken met het COA en beter onder de
aandacht te brengen van de asielzoekers? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe
gaat u hieraan invulling geven?
Antwoord
Het anoniem doen van een melding maakt het lastig, zo niet onmogelijk tegen het
gemelde incident op te treden. COA!medewerkers zullen, indien zij het idee hebben
dat er sprake is van problemen op grond van religie, in een vertrouwelijk gesprek
trachten na te gaan of ingrijpen gewenst en nodig is. Daarbij zal de bewoner
worden uitgelegd dat het COA, als de bewoner dat wenst, geheimhouding in acht
zal nemen.
Zoals hiervoor weergegeven krijgen bewoners uitleg over de mogelijkheid om
aangifte te doen van (vermeende) strafbare feiten. Hierbij wordt er op
aangedrongen om bij bedreiging, aangifte en geweld altijd daadwerkelijk aangifte
te doen bij de politie. Dit geldt uiteraard eveneens indien sprake is van
discriminatie of bedreiging vanwege de levensovertuiging van bewoners.
Aan bewoners die van mening zijn dat zij vanwege hun levensovertuiging worden
gediscrimineerd of bedreigd, wordt geadviseerd vanwege dit feit aangifte te doen
bij de politie.
Vraag 7
Bent u tevens bereid het COA op te dragen een vertrouwenspersoon in te
stellen zodat deze problemen laagdrempelig kunnen worden besproken?
Vraag 8
Bent u bereid het bestaande meldpunt van het COA ook open te stellen
voor meldingen van bedreigingen die religieus gerelateerd zijn?
Antwoord 7 en 8
Het COA beschikt over een Meldpunt Veiligheid Centraal orgaan opvang
asielzoekers. Dit meldpunt is een meldpunt voor diverse vormen van criminaliteit:
(vermoedens van) georganiseerde misdaad, vrouwenhandel, extremisme,
wapen/drugshandel en discriminatie, ook wanneer deze religieus van aard is. Het
richt zich op: criminaliteitspreventie, criminaliteitsbestrijding, signalering van
onveiligheid en het opvolging geven daarvan. Bewoners kunnen, ook via COA!
medewerkers, eventuele misstanden (laten) melden via intranet en een speciaal
telefoonnummer. Dit geldt uiteraard ook voor bedreigingen met religieuze
achtergronden.
Daarnaast beschikt het COA over een klachtenregeling voor asielzoekers en is het
voeren van een (vertrouwelijk) gesprek op initiatief van bewoner of medewerker
altijd mogelijk. Een afzonderlijke COA!vertrouwenspersoon acht ik dan ook niet
noodzakelijk.
Vraag 9
Deelt u de mening dat indien er sprake is van (doods)bedreigingen en
mishandeling, niet het slachtoffer overgeplaatst moet worden naar een
andere (veilige) locatie, maar dat de dader moet worden overgeplaatst
naar de vreemdelingendetentie?
Antwoord
Welke stappen zijn aangewezen in het geval sprake is van discriminatie, bedreiging
of andere misdragingen wordt steeds voor elke individuele situatie zorgvuldig
afgewogen.
In voorkomende gevallen, met name indien er sprake is van (bijna)
uitgeprocedeerde asielzoekers, kan het COA in overleg met de Dienst Terugkeer en
Vertrek bezien of ten aanzien van de overlastgevende vreemdeling plaatsing in
vreemdelingenbewaring aan de orde is. De mogelijkheden hiertoe worden per geval
beoordeeld.
Vraag 10
Bent u bereid bij herhaling van en/of grove (doods)bedreiging of
mishandeling, tot stopzetting van de asielprocedure over te gaan, conform
artikel 35 van de Vreemdelingenwet 2000?
Antwoord
Strafrechtelijke antecedenten worden conform staand beleid altijd betrokken bij de
beoordeling van een verzoek om toelating. Vervolgens biedt de Vreemdelingenwet
2000 de mogelijkheid om bij een afwijzing van een aanvraag om toelating een
vreemdeling ongewenst te verklaren, wanneer hij ter zake van een misdrijf is
veroordeeld tot een gevangenisstraf, waarbij het onvoorwaardelijk ten uitvoer te
leggen gedeelte van de straf ten minste een maand bedraagt. Ook is
ongewenstverklaring mogelijk van vreemdelingen die bij herhaling ter zake van een
misdrijf zijn veroordeeld.
Met betrekking tot asielverzoeken is het echter wel van belang om te vermelden dat
in het geval sprake is van vluchtelingrechtelijke vervolging, dan wel dreigende
schending van artikel 3 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten
van de mens en de fundamentele vrijheden bij terugkeer, niet elke strafrechtelijke
veroordeling kan leiden tot afwijzing van het asielverzoek. Alleen bij zeer ernstige
misdrijven zal in die gevallen de asielaanvraag kunnen worden afgewezen.
Overigens is artikel 35 Vreemdelingenwet 2000 hier niet van toepassing omdat dit
artikel ziet op de intrekking van de verblijfsvergunning asiel voor onbepaalde tijd.