UMC Utrecht
Nieuw stuursignaal zenuwcellen ontdekt
Onderzoek van het UMC Utrecht laat zien hoe zenuwbanen weten welke kant
ze moeten opgroeien. De resultaten staan vandaag in het tijdschrift
Journal of Neuroscience.
Bij depressie en schizofrenie zijn hersengebieden aangedaan waar
zenuwcellen in liggen die met elkaar communiceren via de
boodschapperstoffen dopamine of serotonine. Deze zenuwcellen liggen
diep in de hersenen, in de hersenstam, en hebben lange uitlopers naar
hogere hersengebieden. Maar hoe ontstaan die uitlopers eigenlijk? En
waarom groeien ze allemaal netjes in een bepaalde richting?
Onderzoekers van het UMC Utrecht geven in het tijdschrift Journal of
Neuroscience voor het eerst antwoord op deze vragen. Ze beschrijven een
nieuw besturingsmechanisme bij deze zenuwcellen.
Neurobioloog dr. Jeroen Pasterkamp en collega's hebben stoffen ontdekt
die de uitlopers van zenuwcellen de juiste kant op sturen. Drie
eiwitten (Frizzled3, Celsr3 en Vangl2) blijken dit stuursignaal waar te
nemen. Bij muizen zonder deze eiwitten worden de zenuwbanen van
dopamine- en serotonine-zenuwcellen niet goed aangelegd. De zenuwbanen
groeien alle kanten op, in plaats van naar de juiste plek in de
hersenen.
Ook hebben de onderzoekers ontdekt welke stof het stuursignaal bevat:
een eiwit uit de Wnt-familie. De concentratie van dit eiwit verloopt in
de hersenstam van laag naar hoog. Dat concentratieverloop bepaalt de
groeirichting omdat uitlopers van zenuwcellen naar de Wnt-eiwitten toe
groeien. Het is voor het eerst dat een signaal is ontdekt dat lange
zenuwbanen in de hersenen in de juiste richting duwt.
Deze resultaten helpen depressie en schizofrenie te begrijpen. Bij die
ziektes zijn zenuwbanen van dopamine- en serotonine-zenuwcellen niet
goed aangelegd. Bovendien suggereert genetisch bewijs dat het
stuursignaal en de eiwitten die dit signaal waarnemen zijn aangedaan in
patiënten. De resultaten zijn ook relevant voor de ziekte van
Parkinson, waar dopamine-zenuwcellen langzaam verdwijnen. De
stuursignalen zouden kunnen helpen om de uitlopers van nieuwe
zenuwcellen die in patiënten worden ingebracht in de juiste richting te
duwen.
"Wetenschappers denken al lang dat bij psychiatrische aandoeningen
zoals schizofrenie en depressie structurele veranderingen optreden in
de zenuwbanen", zegt Pasterkamp. "Onze resultaten geven nieuw inzicht
in de oorzaken van deze veranderingen. Slecht functionerende
stuursignalen, zoals in patiënten misschien het geval is, kan leiden
tot verkeerd aangelegde zenuwbanen en uiteindelijke tot ziekte."
Voor meer informatie, afdeling patiëntenservice UMC Utrecht,
088-7556208 of mail info@umcutrecht.nl.
woensdag 24 november 2010