Radboud Universiteit Nijmegen


Waarom voorkennis het leren versnelt en verbetert

Datum bericht: 24 november 2010

Informatie die past bij wat we al weten, wordt in de hersenen sneller en beter verwerkt. Marlieke van Kesteren ontdekte hoe dat in de hersenen verloopt: bij logische combinaties wordt het geheugengebied dat normaal pas later in de tijd actief wordt, eerder actief. Haar experiment laat ook zien hoe het betrekken van verschillende zintuigen bij het leren het geheugen helpt. Het vooraanstaande tijdschrift Journal of Neuroscience publiceert 24 november de resultaten van het onderzoek dat werd gedaan bij het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour van de Radboud Universiteit Nijmegen.

Het is een alledaags fenomeen waar het onderwijs bewust gebruik van maakt: nieuwe informatie leer je makkelijker als die past bij wat je al weet. Maar wat gebeurt er dan precies in het brein? Hoe zit informatie die past bij voorkennis in de hersenen? Hoe beïnvloedt dit je geheugen? Van Kesteren ontwierp een experiment om deze vragen te onderzoeken. Ze liet proefpersonen meerdere zintuigen tegelijk gebruiken: ze zagen patroontjes en voelden tegelijkertijd een stofje en moesten de combinatie leren. Deze combinaties stelden steeds een object voor; een kledingstuk, meubelstuk of gebruiksvoorwerp gemaakt van stof. In de helft van de gevallen sloten de combinaties aan bij bestaande kennis (een zijden stropdas) terwijl bij de andere helft de combinaties tussen stof en object ongebruikelijk was (een kanten paraplu).

Versnelde verwerking
In een geheugentest in de MRI-scanner zagen de proefpersonen de patroontjes terug. De test liet zien dat de logische combinaties - zoals te verwachten was - beter waren onthouden. Op de scans was te zien dat bij het herinneren van deze logische combinatie de mediale prefrontale cortex eerder actief werd dan bij de onlogische setjes. De mediale prefrontale cortex is belangrijk voor het ophalen van opgeslagen informatie.
Bovendien was er bij het herinneren van de logische combinaties meer activiteit in een hersengebied dat codeert voor gevoel in de vingers, terwijl de proefpersonen op dat moment zelf niks voelden. Logische informatie wordt kennelijk dus ook beter opgeslagen in hersengebieden gekoppeld aan de zintuigen die betrokken waren bij het opnemen van de geleerde informatie.

Onderwijs
Op school leren kinderen dagelijks nieuwe dingen. Als je deze informatie zo aanbiedt dat het beter aansluit bij bestaande kennis, dan zal het niet alleen beter opgeslagen worden in de hersenen. De resultaten van Van Kesteren laten zien dat het onthouden dan ook sneller gaat. Ook blijkt dat het slim is om zoveel mogelijk zintuigen te betrekken bij het leren - tenminste als die sensorische informatie bij de voorkennis past. De nieuwe kennis wordt dan in verschillende gebieden opgeslagen en is zo makkelijker te onthouden.

Marlieke van Kesteren et al.: "Retrieval of associative information congruent with prior knowledge is related to increased medial prefrontal activity and connectivity"
Journal of Neuroscience, 24 november 2010