Inspectie v/h Onderwijs
lessen Fries laat nog veel te wensen over
Kwaliteit van lessen Fries laat nog veel te wensen over
24 november 2010
Het onderwijs in het vak Fries in basisonderwijs en voortgezet
onderwijs kan veel beter. Dit blijkt uit het rapport 'Tussen wens en
werkelijkheid' ('Tusken winsk en wurklikheid') van de Inspectie van het
Onderwijs. Vandaag biedt hoofdinspecteur Rick Steur het rapport aan aan
Jannewietske de Vries, gedeputeerde van de provincie Fryslân.
Geen verschil tussen les aan Friestalige en niet-Friestalige leerlingen
Ten opzichte van 2005 blijken scholen beter op de hoogte te zijn van de
thuistaal van hun leerlingen. Ook hebben ze vaker een taalbeleidsplan.
In de lessen is echter nog weinig verbetering te zien. Het
onderwijsaanbod wordt veel te weinig afgestemd op de verschillen tussen
leerlingen. Dat is zorgelijk, daar een aanzienlijk deel van de
leerlingen het Fries niet van huis uit meegekregen heeft. Ook de
kwaliteitszorg is onvoldoende. Zo analyseren te weinig scholen
systematisch de kwaliteit en de opbrengsten van het Friese onderwijs,
waardoor het ook lastig is om de kwaliteit te verbeteren.
Veel initiatieven genomen
In de laatste tien jaar zijn veel initiatieven genomen waarvan het
onderwijs in het Fries heeft kunnen profiteren. Zo zijn de kerndoelen
aangepast, heeft de provincie Fryslân Boppeslach ingezet om het
onderwijs in Fryslân te verbeteren, hebben rijk, provincie en
schoolbesturen het kwaliteitsakkoord basisonderwijs gesloten en zijn er
nieuwe onderwijsmethoden beschikbaar gekomen. Naar nu blijkt is er nog
veel te verbeteren aan de lessen Fries. Overigens is zo'n verbetering
nog niet voldoende om de ambities die het rijk en de provincie hebben
voor het Fries te realiseren. De inspectie is er niet zeker van of er
in de provincie voldoende draagvlak is voor de versterking van het vak
Fries. Een deel van de scholen geeft alleen Fries omdat het moet en
directeuren schatten de motivatie van leerlingen en ouders voor het vak
Fries vaak laag in.
Inspectie adviseert opbrengstgericht werken
De inspectie adviseert scholen opbrengstgericht te gaan werken aan het
vak Fries en het leerstofaanbod af te stemmen op de verschillen tussen
leerlingen. Ook moeten scholen, daarbij mogelijk geholpen door de
provincie, ervoor zorgen dat de resultaten van de leerlingen gevolgd
kunnen worden aan de hand van een genormeerd toets- of
leerlingvolgsysteem. Zodra dat op orde is zal de inspectie de kwaliteit
van het onderwijs in het Fries weer onderzoeken.
Regels moeten duidelijker
De inspectie wil erop letten dat scholen voldoen aan de verplichting om
Fries aan te bieden. Daarvoor is het wel nodig dat het
ontheffingsbeleid van de provincie duidelijker wordt. Daarnaast moeten
er meer docenten bekwaam en bevoegd zijn voor het vak Fries. Hiervoor
moeten de regels worden verduidelijkt. Ook dienen lerarenopleidingen te
zorgen voor een laagdrempelig aanbod. Bij deze verbeteringen is een
belangrijke rol voor de provincie weggelegd.
Wettelijke positie Fries in het onderwijs
Volgens de Wet op het primair onderwijs (WPO) moet op scholen voor
basisonderwijs in de provincie Fryslân onderwijs in de Friese taal
worden gegeven. Verder kunnen scholen het Fries als voertaal bij het
onderwijs gebruiken. Volgens de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO)
bevat de onderbouw onderwijs in de Friese taal. De scholen voor
speciaal onderwijs kunnen Fries opnemen in hun onderwijs. Volgens de
Wet op de expertisecentra (WEC), waar deze scholen onder vallen, is dit
echter niet verplicht. Scholen kunnen bij de provincie Fryslân
ontheffing vragen van de verplichting om Fries te geven. De
beleidsregel hierover is onder revisie.