Vrije Universiteit Amsterdam
Vrije Universiteit Amsterdam Meer perspectief
25 november 2010
Wakker liggen van slapeloosheid
Eus van Someren spreekt donderdag 25 november zijn inaugurele rede "Wakker liggen van slapeloosheid" uit, bij de aanvaarding van zijn benoeming tot bijzonder hoogleraar "Humane hersenactiviteit van slaap, rust en vigilantie" bij de faculteit der Aard- en Levenswetenschappen van de VU Amsterdam.
Niet minder dan tien procent van de bevolking heeft chronisch of bij herhaling last van slapeloosheid. In perioden van een maand tot aan levenslang, slapen deze mensen minstens drie keer per week beroerd, ook al zijn de omstandigheden om te slapen goed. Ze hebben overdag last van hun slechte nachtrust. Sommige slapelozen zijn minder productief en lopen een verhoogd risico op depressie, obesitas en hart en vaatziekten. Omdat het vooral de wat oudere mensen zijn die chronisch slapeloos worden is het vanwege de vergrijzing van groot belang om het probleem serieus te nemen. Als mede-oprichter van het Europees Insomnie Netwerk probeert Van Someren het onderzoek op grote schaal beter te coördineren.
Verschillende hersenmechanismen
Volgens Van Someren schiet het huidige diagnose-systeem te kort. Verschillende vormen van slecht slapen hebben verschillende oorzaken en vragen elk om een andere aanpak. Er zijn lang- en kort-slapende slapelozen, mensen met en zonder neuroticiteit, angst of depressie, mensen met koude handen en voeten, en weer anderen met onstuitbare gedachten. Ook zijn er slechte slapers waarbij de opeenvolgende nachten erg op elkaar lijken, en anderen bij wie een aantal slechte nachten wordt afgewisseld met een redelijk goede nacht. Aan deze verschillende profielen liggen volgens de onderzoeker waarschijnlijk heel diverse hersenmechanismen ten grondslag. Van Someren geeft hier in zijn inaugurele rede voorbeelden van.
Cognitieve neurowetenschappen
Om de verschillende soorten slechte slapers in kaart te brengen, is het nodig om informatie van veel mensen te verkrijgen. Slechte, maar ook goede slapers, want die dragen zonder het te beseffen het geheim bij zich waarmee de slechte slapers op termijn te helpen zijn. Van Someren zoekt duizenden vrijwilligers die af en toe thuis via internet op slaapregister.nl vragen willen beantwoorden. Dit zal inzicht geven in de verschillende typen van slecht slapen. Als deze profielen zijn geïdentificeerd, kan met de moderne methoden van de cognitieve neurowetenschappen onderzocht worden wat er mis is in het brein.