Stichting FOM
25 november 2010, 2010/43
FOM geeft natuurkunde impuls met zes nieuwe onderzoeksprogramma's
De Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) heeft in
totaal 16,1 miljoen euro toegekend aan zes nieuwe onderzoeksprogramma's
in de Nederlandse natuurkunde. De onderzoeksgroepen gaan werken aan
gebieden waarop de Nederlandse natuurkunde internationaal uitblinkt en
waarvan het wetenschappelijk en maatschappelijk belang duidelijk
aanwezig is, variërend van het gedrag van elektronen in ééndimensionale
systemen, het bestuderen van de interacties van fotonen opgesloten in
een piepklein volume (quantum optica), tot eiwitaggregatie in de
hersenen op nanoschaal bekeken en de fundamentele vraag welke nieuwe
natuurkunde er te vinden is met nieuwe technieken als supernauwkeurige
atoomklokken en ultrasnelle lasers. Ook de vraag hoe wrijving tot stand
komt en of grafeen kan helpen om wrijving sterk te verlagen komt aan
bod, evenals wat het in het fotosynthese-proces essentiële thylakoïde
membraan ons kan leren voor de opslag van zonne-energie.
Per onderzoeksprogramma bundelen dé specialisten van de verschillende
Nederlandse kennisinstellingen op specifieke terreinen hun krachten. De
nieuwe onderzoeksprogramma's moeten leiden tot wezenlijk begrip van
recent ontdekte verschijnselen en in sommige gevallen ook zicht bieden
op nieuwe technologie. De Vrije FOM-programma's verenigen de beste
onderzoeksgroepen op hun terrein in Nederland. Daarmee realiseert FOM
wat in het beleidsjargon 'focus en massa' heet: met een fors aantal van
de beste onderzoekers in Nederland op nationaal niveau gecoördineerd
werken aan een beperkt aantal uitdagende wetenschappelijke onderwerpen.
De zes gehonoreerde programma's zijn de winnaars in een zware
competitie die afgelopen voorjaar startte met zestien ingediende
aanvragen voor Vrije FOM-programma's. Op basis van mondelinge
presentaties, adviezen van adviescommissies en een scherpe beoordeling
door internationale experts van de wetenschappelijke kwaliteit van de
aanvragen, heeft het bestuur van FOM de hoogst eindigende aanvragen
beloond met elk gemiddeld een kleine drie miljoen euro voor de komende
zes jaar. De aanvragen waren van zeer hoge kwaliteit en dankzij de
inzet van 2,4 miljoen euro aan extra middelen van NWO kon het
Uitvoerend Bestuur van FOM besluiten zes aanvragen te honoreren waarmee
in het totaal 16,1 miljoen euro kon worden toegekend.
Een algemene uitleg over de Vrije FOM-programma's vindt u hier.
Meer informatie over de zes nieuwe programma's die in 2010 gehonoreerd
zijn is hieronder te lezen.
* Quantum optica op nanoschaal - hoe verloopt de interactie tussen
fotonen en materie in een piepklein volume ?
* De singuliere fysica van één-dimensionale systemen
* Broken mirrors & drifting constants - met nauwkeurige atoomklokken
en ultrastabiele lasers op zoek naar nieuwe natuurkunde
* Het thylakoïde membraan - een dynamische schakeling
* Eiwitaggregatie op nanoschaal
* Fundamentele blik op wrijving