Ingezonden persbericht
Persbericht
Berlage Totaal!
Architect en ontwerper
27 november 2010 t/m 27 februari 2011
Gemeentemuseum Den Haag
Het Gemeentemuseum Den Haag, dat ook wel gezien wordt als het mooiste museum van Nederland is het laatste meesterwerk van de internationaal bekende architect H.P Berlage (1856 - 1934), en bestaat dit jaar 75 jaar. Helaass mocht Berlage de opening van deze modernistische tempel zelf niet meer meemaken, hij overleed een jaar eerder. Dit najaar jubileert het Gemeentemuseum met een grootse tentoonstelling, gewijd aan deze bijzondere architect van nationale pronkstukken als de Beurs van Berlage in Amsterdam, het Jachtslot Sint Hubertus in Otterlo en natuurlijk het Gemeentemuseum zelf. In deze tentoonstelling staat Berlage als totaalkunstenaar centraal; zijn bouwkunst, Berlage als persoon, maar vooral ook zijn ontwerpen voor het interieur als ameublementen, serviezen en metaalwerk, als ook zijn typografische werk wordt getoond in Berlage Totaal!
Berlage werd geboren in Amsterdam als zoon van liberale ouders. Zelf ontwikkelde hij zich tot een echte socialist, hij onderhield contacten met Ferdinand Domela Nieuwenhuis, en ook geëmancipeerde vrouwen als Geertruida Hofstede de Groot behoorden tot zijn klanten- en kennissenkring. Berlage kende iedereen, hij was wat schuchter, maar bevond zich in de voorhoede van artistiek en politiek Nederland. Zo behoorden vakbondsman Henri Polak, schrijver Frederik van Eeden en schilders Richard Roland Holst en Jan Toorop tot zijn vriendenkring.
In eerste instantie probeerde Berlage kunstenaar te worden. Hij schreef zich in aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam, maar verder dan het maken van aardige schilderijtjes kwam hij niet. Hij vervolgde zijn opleiding aan de prestigieuze 'Eidgenössische Polytechnische Schule' in Zurich. Hij leerde hier over de samenhang tussen architectuur en kunstnijverheid, wat later van grote invloed zou zijn op zijn werk. Hoewel hij zijn praktijk aanving in een tijd waarin het negentiende-eeuwse historisme hoogtij vierde, richtte hij zich al snel op een rationalistische bouwstijl. Berlage was de belangrijkste Nederlandse architect van de twintigste eeuw, hij liet zich onder anderen inspireren door de beroemde architect Frank Lloyd Wright. Tot op de dag van vandaag geniet Berlage internationaal aanzien.
Zijn eerste meubelontwerpen waren in hun versieringsloze verschijningsvorm vooruitstrevend, maar vrijwel volledig verstoken van modern comfort. Berlage had een voorliefde voor eerlijk materiaalgebruik met als consequentie dat bijvoorbeeld hout niet mocht worden gebogen. Dit geldt ook voor zijn bouwwerken waarin baksteen de boventoon voerde en de enige versiering het decoratieve metselwerk was. Ook in andere ontwerpen is de versiering van Berlage sober, de negentiende-eeuwse decoratieve cultuur beschouwde hij als tijdrovend en onbevredigend. Hij gooide de negentiende-eeuwse ontwerptradities overboord en ontwierp van binnen naar buiten, het exterieur was een afspiegeling van het interieur. Dat hij hiermee succesvol was, blijkt uit de vele opdrachten die hij ontving voor stadsvernieuwing, bruggen en openbare gebouwen in grote steden als Amsterdam en Den Haag.
Bij de tentoonstelling verschijnt het boek H.P. Berlage. Architect en ontwerper door Yvonne Brentjens en Titus M. Eliëns (¤ 24,95).