Partij van de Arbeid

Partij van de Arbeid


Den Haag, 30 november 2010

Bijdrage Samsom (PvdA) aan begroting Infrastructuur en Milieu, onderdeel Milieu


-Gesproken woord geldt-

Voorzitter,

Op de dag dat met behulp van een hoogwerker het naambord van het Ministerie van Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieu werd afgesloopt startten een paar ondernemende Nederlanders een nieuwe website om producenten en consumenten aan te zetten tot milieubewuster gedrag: "Green'em". Een dag ervoor reed een groep pioniers in volwaardige elektrische auto's door Nederland. En een dag later begon de stichting Urgenda het grootste initiatief ooit om particulieren aan de zonne-energie te krijgen. Treffender kan de mismatch van dit Kabinet met de samenleving niet worden geïllustreerd. Overal in Nederland bruist het van de initiatieven. Burgers starten hun eigen energiebedrijf, topondernemers verduurzamen hun onderneming, gemeenten zetten hun inwoners aan tot energiebesparing en alweer een nieuwe vorm van recycling, plastic.. en deze coalitie...haakt af.

Juist nu de tijd rijp is, rijper dan ooit, om als overheid naast goedwillende burgers en ondernemers te gaan staan, geeft ze niet thuis. De bewindslieden verlaten het Ministerie, de naam wordt eraf gesloopt en de begroting wordt ontmanteld voor vele honderden miljoenen. Het kabinet wist niet hoe snel ze per Nota van Wijziging op de valreep nog even de steun aan maatschappelijke initiatieven moest intrekken. Het meest trieste van die daad is misschien nog wel dat de coalitiepartijen dénken lekker wraak te nemen op die vermaledijde linkse clubjes die hen altijd zo dwars zitten, maar dat ze feitelijk niets anders doen dan de rug toekeren naar goedwillende hardwerkende Nederlanders, waaronder veel ondernemers. Premier Rutte herhaalt te pas en te onpas dat hij een hand uitsteekt naar de oppositie. Van mij hoeft deze staatssecretaris dat niet te herhalen. Waar ik om zit te springen is een uitgestoken hand van dit Kabinet naar de samenleving. Omdat een duurzame toekomst niet van mensen alleen kan komen, niet van de overheid alleen, maar van de samenwerking tussen beide. En dat samenwerkingscontract is door dit Kabinet bij haar aantreden eenzijdig opgezegd. Mijn vraag is, gaat deze staatssecretaris die contractbreuk weer repareren? En hoe dan?

Wat doet hij bijvoorbeeld om de inzameling van plastic - dat juist een grote vlucht heeft genomen - niet te laten stilvallen na 2012, als de bijdrage uit het afvalfonds wegvalt en de verpakkingstaks dus nog louter een melkkoe is? Ik vraag de staatssecretaris expliciet om ons een plan van aanpak te presenteren dat garandeert dat die inzameling ook zonder de bijdrage aan het afvalfonds doorgaat.

En mijn fractie gaat op het gebied van afval nog een stapje verder: wij willen een actieplan einde zwerfafval. Eigenlijk was ik uiterst verbaasd dat dit Kabinet, dat zich krampachtig een law-en-order imago probeert aan te meten, die handschoen van het zwerfafval, ergernis nummer 1, niet heeft opgepakt. De hekel aan het milieu was misschien toch net even groter dan de liefde voor zero-tolerance? Hoe dan ook, zwerfvuil is geen linkse hobby. Vandaar dat mijn fractie er met genoegen de tanden in heeft gezet en zelf maar met een actieplan is gekomen. Belangrijkste maatregelen, waar ik graag stuk voor stuk een antwoord van de staatssecretaris op hoor:
* Een hogere bijdrage uit het afvalfonds voor de aanpak van zwerfafval: de schamele 11 miljoen is natuurlijk veel te weinig. Wij willen dus helemaal niet dat alle opbrengsten van de verpakkingstaks in de schatkost belanden, maar ze inzetten om zwerfafval aan te pakken. Dan hebben mensen er ook echt iets aan.
* Bedrijven die verpakkingen verkopen in een grotere straal rond hun verkooppunt (50 meter) verantwoordelijk maken voor het zwerfvuil. Scheelt 50% en veel belastinggeld.
* Een effectievere verpakkingsbelasting, met meer stimulans voor recyclebare verpakkingen
* Hogere bestuurlijke boete. Als sluitstuk van goede preventie is handhaving onontbeerlijk. Er mag best een afschrikwekkende werking van de boete uitgaan. 150 in plaats van de 90 euro die nu geldt.

Met deze maatregelen modderen we niet langer verder, maar binden we echt de strijd aan met zwerfvuil. Ik hoor graag de opvatting van de staatssecretaris.

En wat zegt de staatssecretaris tegen honderdduizenden mensen die in de buurt van snelwegen wonen en nu opeens weer extra roet in stikstof mogen gaan happen omdat het Kabinet de kilometerheffing om zeep hielp. Mensen ook met astma, kleine kinderen. Ja rijdt u er straks maar extra hard, 130 km/uur, langs, dan zien ze het schaamrood op uw kaken niet. U moet overigens ook nog naar Brussel om uit te leggen dat toezeggingen over schone lucht niet worden waargemaakt. Uit de monitoring van het PBL blijkt dat de normen niet worden gehaald, langs wegen en bij veehouderijen. U stelt dat het wel goed komt omdat u Euro-VI vrachtwagens gaat stimuleren. Waar is het budget daarvoor? Of schermen gaat aanbrengen. Van welk geld? Ten koste van wat? En als klap op de vuurpijl stelt u dat u de fijnstofnormen kunt halen rondom veehouderijen door een nieuw besluit dat de emissies aan banden legt. Maar dat besluit is er nog helemaal niet en op 10 juni aanstaande moet u aan de normen voldoen. U dacht toch niet werkelijk dat we daarin trappen? De vraag blijft dus: hoe gaat u aan de norm voldoen? Loopt het NSL gevaar? En daarmee de bouwproductie die nu juist in crisistijd zo hard nodig is.

En wat zegt u tegen al die mensen die zelf willen investeren in duurzame energie, maar nu weer 6 maanden moeten zitten wachten op subsidie die waarschijnlijk niet komt. Wijst u dan naar Verhagen en Donner die inmiddels over energie en woningen gaan? Of neemt u de missie van uw ministerie serieus en gaat u hen achter de broek zitten om die gigantische kracht van 16 miljoen consumenten duurzaam in te zetten. Om u daarbij te helpen dienen wij het initiatiefwetsvoorstel Zelflevering in, waardoor zonnepanelen en windmolens voor gewone mensen haalbaar worden. Zonder subsidie. Met een klein fiscale stimulans, maar ik zeg het de heer Leegte na: fiscale voordelen zijn geen subsidie. Dus de VVD kan al niks tegen ons plan hebben. Ik reken op uw steun.

Wat vertelt het Kabinet aan 16 miljoen Nederlanders die allemaal recht hebben op schoon water? In de vijver in het park, in het zwemmeertje bij de stad, in de sloten van de weilanden. Omdat veel Nederlanders graag willen vissen, zwemmen, pootje baaien en omdat álle Nederlanders een gezonde leefomgeving willen en die gezonde leefomgeving uiteindelijk staat of valt bij schoon water. Een onzinnige bezuiniging - versobering noemt het Kabinet dat - leidt ertoe dat die wens van ons allemaal, niet wordt gehaald. Niet in 2015, niet in 2020 en waarschijnlijk zelfs niet in 2030.

Het Planbureau voor de leefomgeving rekende keurig uit wat al deze rancune onze oplevert. Meer afhankelijkheid van het buitenland voor onze energievoorziening, viezere lucht, minder natuur en viezer water. Op al deze vlakken worden de Europese doelstellingen niet gehaald. En weet u voorzitter, dat we ruzie krijgen met Brussel kan me eigenlijk nog niet eens zoveel schelen. Dat zoekt het Kabinet maar uit. Weer een paar dossiers waarvoor tientallen ambtenaren naar vele keren naar Brussel moeten afreizen om te vergaderen over inbreukprocedures of derogaties. Dat kan er nog wel bij bij al die andere onderwerpen waarop het kabinet de confrontatie met Brussel aangaat. Ze doen maar. Waar ik het over heb is de confrontatie met de samenleving, met kinderen met astma die langs wegen wonen, mensen die geen mega-achtertuin hebben en het moeten hebben van meer openbaar groen in en om de stad willen, hardwerkende Nederlanders die gewoon op tijd op hun werk willen komen en niet nog langer in de file willen staan, schoolkinderen die willen vissen in de vaart. Brussel laat me koud, maar dat u hen in de kou laat staan, vind ik schandelijk. Laten we een hele generatie het gelag betalen omdat een paar heren aan de onderhandelingstafel zo gretig wilden afrekenen met zoveel mogelijk linkse hobby's? En als het dan niet een botte bezuiniging is, waar is dan het plan, waar is het perspectief dat deze regering schetst aan al die mensen?

Voorzitter, ik rond af. Het zal niemand zijn ontgaan dat wij de milieuambities van dit Kabinet tekort vinden schieten. Maar een minderheidsregering hoeft niet alles alleen te doen en mag ook rekenen op hulp krijgen uit het parlement. Met 1 actieplan, 1 initiatiefwet, 2 amendementen en wellicht nog 3 moties biedt mijn fractie een ferme uitgestoken hand om het Kabinetsbeleid op cruciale onderdelen te verbeteren. Aan u of u die aanneemt.