Academisch ziekenhuis Maastricht
CARIM ontdekt hartfalengen
Publicatiedatum: 07-12-2010
Bron: School CARIM
Auteur: Stafdienst Communicatie azM
Datum: 07-12-2010
Onderzoekers van het Maastricht UMC+ zijn er in geslaagd precies dat
gen te lokaliseren dat aan de basis ligt van de ontwikkeling van
hartfalen. Het gaat om het microRNA-199b gen. Ook hebben ze ontdekt hoe
dit gen kan worden uitgeschakeld. De eerste resultaten van dit
experimenteel onderzoek, dat mede mogelijk is gemaakt door financiële
steun van de Nederlandse Hartstichting, zijn gepubliceerd in het
decembernummer van het gerenommeerde tijdschrift Nature Cell Biology.
Het hart vertoont na uitschakeling van het microRNA-199b
gen onmiddellijk herstel, ondanks continue aanwezigheid van een hoge
bloeddruk. In Nature Cell Biology beschrijven universitair docente
Paula da Costa Martins en promovenda Kanita Salic, beide werkzaam in
het Cardiovascular Research Institute Maastricht (CARIM), het
biologisch proces hoe het gen microRNA-199b werkt. Verder beschrijven
de onderzoekers hoe dit is uit te schakelen, waardoor het hartfalen
stopt en het hart kan beginnen te genezen.Of het nu gaat om hoge
bloeddruk, een vernauwing van de opening van de aortaklep, of een
ernstige hartaanval; bij alle typen hartfalen gaat het, volgens de
Maastrichtse onderzoekers, uiteindelijk om activering van het
microRNA-199b-gen. Onderzoeksleider en moleculair bioloog prof.dr. Leon
de Windt: "Dit onderzoek loopt nu vijf jaar. We zijn begonnen bij de
mens; bij tientallen patiënten met uiteenlopende aandoeningen zagen we
steevast een activering van dat gen. We ontdekten dat als we het gen
activeren hartfalen zich ontwikkeld. Schakelden we het uit, dan stopt
het hartfalen volledig en komt een genezingsproces op gang. Sterker
nog, het genezen van de zieke hartspier blijft zich doorzetten, ook
wanneer er sprake is van een continue hoge bloeddruk. Deze therapie
werkt zelfs bij al vergevorderd hartfalen, dat is zeer bijzonder." De
Windt benadrukt dat het gaat om een vooralsnog experimenteel, maar
uiterst veilig geneesmiddel. "Het medicijn is gebaseerd op het
biologisch manipuleren van lichaamseigen moleculen. Het zorgt voor
uitschakeling van het microRNA-199b via natuurlijke processen in de
lichaamscellen. Dat gebeurt door op een slimme manier losse bouwstenen
van RNA te koppelen. Hierdoor herkent het medicijn dat specifiek gen.
Vervolgens wordt het complex microRNA-medicijn in de hartspiercel
afgebroken tot onschadelijke losse bouwstenen, die worden gerecycled in
de cel. Kortom, we maken gebruik van de mogelijkheden van het lichaam
zelf, zonder enige chemische toevoegingen." Veel van de huidige
therapieën tegen hartfalen zijn nog gebaseerd op verouderde inzichten,
vindt De Windt: "Onze onderzoeksgroep daarentegen richt zich op de
moleculaire mechanismen die ten grondslag liggen aan het falende hart.
Dit moet resulteren in effectieve, moderne therapieën in de
cardiovasculaire zorg." Naar verwachting zal het nog een jaar of drie
duren voor het nieuwe middel beschikbaar komt.
Feiten: Hartfalen is een combinatie van klachten en verschijnselen die
direct of indirect het gevolg zijn van een tekortschietende pompfunctie
van het hart. Hierdoor krijgen veel organen niet genoeg zuurstof en
voedingsstoffen. Dat leidt tot snelle vermoeidheid en kortademigheid
bij geringe inspanning.
Nederland telt momenteel circa 180.000 patiënten met hartfalen en
jaarlijks krijgen ongeveer 35.000 mensen te maken met hartfalen en de
gevolgen daarvan. Het merendeel van de mensen dat hartfalen ontwikkelt,
is ouder dan 75 jaar. De kosten van hartfalen bedragen circa 400
miljoen euro per jaar.