Kamerbrief inzake de huidige situatie in de Westelijke Sahara
Kamerbrief | 7 december 2010
Graag bied ik u hierbij de reactie aan op het verzoek van de vaste
commissie voor Buitenlandse Zaken van 16 november 2010 met kenmerk
2010Z15437/2010D45478 inzake de huidige situatie in de Westelijke
Sahara.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
Dr. U. Rosenthal
Algemeen
De Westelijke Sahara is het enige land in Afrika dat nog niet
gedekoloniseerd is. Het is een `Non-Self-Governing Territory' zoals
verwoord in het Handvest van de Verenigde Naties (VN). Marokko is sinds
1975, toen Spanje het gebied verliet, de facto administratief
verantwoordelijk over de Westelijke Sahara. Marokko en de Sahrawi's, de
oorspronkelijke bewoners van de Westelijke Sahara, twisten over de
soevereiniteit van het gebied. Ca. 165.000 vluchtelingen wonen sinds
die tijd in vluchtelingenkampen in het zuid-westen van Algerije. In
1991 werd door Marokko en Polisario, de beweging die strijdt voor een
onafhankelijke Westelijke Sahara, een VN-vredesplan aanvaard dat
voorzag in het houden van een referendum, waarbij de oorspronkelijke
bewoners zich konden uitspreken over onafhankelijkheid van het land.
Dit referendum is tot op heden nog niet gehouden. Inmiddels is Marokko
geen voorstander meer van een referendum, sinds het in 2007 een
autonomieplan voor de Westelijke Sahara presenteerde.
Nederland is geen partij bij het conflict; de Nederlandse belangen in
de Westelijke Sahara zijn zeer gering. Nederland erkent de claims van
Marokko niet. Evenmin erkent Nederland de claims van Polisario en de
door Polisario uitgeroepen République Arabe Sahraoui Démocratique.
Nederland en de EU steunen evenwel de persoonlijk gezant van de
Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties in zijn pogingen een
politieke en duurzame oplossing te vinden die voorziet in
zelfbeschikking van de oorspronkelijke bevolking van de Westelijke
Sahara. De EU heeft alle partijen opgeroepen samen te werken met de
vluchtelingenorganisatie van de VN (UNHCR) bij de implementatie van
vertrouwenwekkende maatregelen, zoals het organiseren van
familiebezoeken over en weer.
Recente gebeurtenissen in een vluchtelingenkamp
De bij de brief van uw commissie gevoegde mail van de Stichting
Zelfbeschikking West-Sahara heeft o.m. betrekking op de dood op 25
oktober 2010 van een 14-jarige jongen door Marokkaanse soldaten,
waarbij ook vijf gewonden vielen, omdat hun auto's volgens het
Marokkaanse ministerie van Binnenlanse Zaken niet stopte bij een
checkpoint in de Westelijke Sahara.
Zoals bekend uit de media maakten op 7 en 8 november 2010 Marokkaanse
leger- en politie-eenheden een einde aan het bestaan van een tentenkamp
dat Sahrawi's een maand daarvoor enkele kilometers ten oosten van de
stad Laayoune hadden opgericht. Het tentenkamp, dat aanvankelijk
kleinschalig begon, was uitgegroeid tot de grootste manifestatie (van
ca. 12.000 personen) van sociale onvrede in de Westelijke Sahara sinds
het begin van de Marokkaanse bezetting in 1975. Het is niet duidelijk
waarom de Marokko overging tot ontruiming van het kamp. Journalisten en
diplomaten werden niet toegelaten tot de stad. De VN-vredesmissie
MINURSO (Mission des Nations Unies pour l'Organisation d'un Référendum
au Sahara Occidental) heeft het kamp niet kunnen bezoeken, waardoor er
geen informatie uit eerste hand beschikbaar is. Naar verluidt waren er
meer dan 10 doden en honderden gewonden te betreuren en werden later in
Laayoune tientallen auto's in brand gestoken en winkels en bankfilialen
geplunderd.
De sfeer blijft naar verluidt gespannen. De Veiligheidsraad van de VN
verklaarde het geweld te betreuren en herhaalde zijn steun voor MINURSO
en de inspanningen van de persoonlijk gezant van de
Secretaris-Generaal.
Visserij
Op 20 april 2010 ging aan de Voorzitter van de Tweede Kamer antwoorden
toe op vragen gesteld door het lid Ouwehand (PvdD) over het illegaal
vissen van Europa in West-Afrika (2010Z04075). Het gestelde in de
antwoorden is nog steeds actueel; ik verwijs u daarom naar deze
antwoorden. Er kon overigens nog steeds geen duidelijkheid worden
verkregen over de vraag of de lokale bevolking profiteert van de
visserijinkomsten.
Stand van zaken bij de onderhandelingen tussen Marokko en het Frente
Polisario
Volgens informatie afkomstig van de VN hield Christopher Ross, de
persoonlijk gezant van de Secretaris-Generaal van de VN, onlangs een
nieuwe ronde besprekingen in de VS, met alle betrokken partijen:
Marokko, Polisario, Algerije en Mauretanië. Er is gebrek aan voortgang
bij de besprekingen; de verdere uitkomst moet worden afgewacht.
Ministerie van Buitenlandse Zaken