Gemeente Hoorn

Aan: de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, mevrouw E. Schippers, Postbus 20350, 2500 EJ Den Haag

3 december 2010

Geachte mevrouw Schippers, "Tap open voor onder de zestien." "Kroegbaas tapt ook dronkenman." "Aantal jongeren met een alcoholvergiftiging opnieuw toegenomen." Het zijn maar een paar voorbeelden van recente krantenkoppen. Politiecijfers, registraties van ambulancediensten, onderzoek van GGD-en, ervaringen van instellingen voor verslavingszorg bevestigen het beeld dat onder grote groepen jongeren in Nederland sprake is van overmatig alcoholgebruik. De krantenkoppen komen niet uit de lucht vallen. Resultaten van onderzoek met 'mysteryshoppers' leveren een teleurstellend beeld op als het gaat om de naleving van regels voor de verkoop van alcohol aan jongeren. Gemiddeld zijn meer dan 75% van aankooppogingen door jongeren onder de zestien jaar succesvol. Het aantal jongeren dat in het ziekenhuis wordt opgenomen als gevolg van alcoholvergiftiging stijgt jaar op jaar. Als de tweede helft van 2010 in lijn blijft met de eerste helft zal het aantal jongeren dat is behandeld uitkomen op ongeveer 700, een stijging van maar liefst 40% ten opzichte van 2009. Artsen hebben er meer dan eens op gewezen: alcoholgebruik heeft nadelige gevolgen voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de gebruikende jongeren en vergroot de kans op verslaving op latere leeftijd. Ook leidt het vaak tot overlast in de openbare ruimte. Veel gemeenten hebben de ernst van deze ontwikkelingen ingezien en zijn in samenwerking met andere organisaties alcoholmatigingsprogramma's gestart. Inmiddels zijn er ruim 200 gemeenten, waaronder die welke wij vertegenwoordigen,
1

actief in lokale of regionale projecten gericht op alcoholmatiging. Deze gemeenten zetten alles op alles om de alcoholproblematiek onder jongeren te beperken. In onze werkorganisaties boeken we langzaam maar zeker bemoedigende resultaten waar het gaat om de: toenemende bewustwording onder jongeren, ouders en alcoholaanbieders van het alcoholgebruik onder jongeren en de risico's en gevolgen hiervan; hogere startleeftijd van beginnende drinkers; afname van het aantal alcohol drinkende jongeren onder de zestien jaar. Toch lopen we tegen de grenzen op. Een aantal cruciale problemen is door de gemeenten op dit moment niet op te lossen. Vooral het gebrek aan handhavingscapaciteit en de onmogelijkheid om bijvoorbeeld met supermarkten tot niet vrijblijvende afspraken te komen zijn grote knelpunten in de lokale aanpak. Onze inzet zou enorm geholpen zijn met een aantal extra lokale bevoegdheden gesteund door heldere en eenduidige landelijke maatregelen en richtlijnen. Al lange tijd klaarliggende wijzigingsvoorstellen voor de Drank- en Horecawet hebben die in zich. Vooral de volgende drie maatregelen zijn voor ons van groot belang en brengen we daarom met nadruk onder uw aandacht. Leeftijdsgrens voor verkoop van alcohol naar 18 jaar De voorgestelde Drank- en Horecawet maakt het mogelijk dat een aantal gemeenten mag experimenteren met de invoering van één leeftijdsgrens van 18 jaar als het gaat om alcoholverkoop. Nu is de leeftijdsgrens 16 jaar voor zwakalcoholhoudende drank en 18 jaar voor sterke drank. Met de medische inzichten van nu is dat onderscheid volstrekt onhoudbaar. De invoering van 18 jaar als leeftijdsgrens voor de verstrekking van alle alcoholhoudende dranken is een effectieve en overzichtelijke maatregel om alcoholgebruik onder jongeren tegen te gaan. Verstrekkers hebben dan maar met één leeftijdsgrens te maken wat het naleven van de wet én de controle daarop sterk vereenvoudigt. Ook ouders worden met deze maatregel ondersteund in de opvoeding van hun kinderen. Discussies over de alcoholverstrekking op schoolfeesten kunnen snel beslecht. Experimenten in deelgebieden leiden tot onduidelijkheden en zijn niet zinvol. Om mogelijke verschuivingen van welk effect dan ook naar buurgemeenten te voorkomen is het van belang dat de leeftijdsgrens landelijk wordt vastgesteld. 'Three strikes: you're out' Mysteryshoppers toonden in meer dan 100 gemeenten aan dat jongeren van 15 jaar gemakkelijk alcohol kunnen kopen en dat de supermarkt één van de belangrijkste plekken is waar dat gebeurt. Gemeenten die hiermee te maken hebben willen dat direct kunnen aanpakken. De supermarkt heeft echter geen Drank- en Horecavergunning en daarmee is de gemeente machteloos. Het wetsvoorstel biedt de burgemeester de mogelijkheid om alcoholverstrekkers die binnen één jaar drie keer de leeftijdsgrenzen hebben genegeerd een extra sanctie op te leggen: sluiten van de alcoholafdeling voor de periode van minimaal één week tot maximaal twaalf weken.


2

Wij verwachten dat van deze bevoegdheid een belangrijke preventieve werking uitgaat. Decentralisatie van het toezicht op de Drank- en Horecawet De nieuwe wet legt het toezicht op de naleving van de Drank- en Horecawet geheel bij de gemeente, zonder zicht op de financiering daarvan. Tot nu toe is dat de taak van de landelijk opererende nieuwe Voedsel- en Waren Autoriteit (nVWA) die daarvoor naar onze overtuiging in capaciteit onvoldoende is toegerust. Onze verwachting is dat het aantal jaarlijkse controles sterk zal toenemen als gemeenten zelf het toezicht organiseren. Er zijn gemeenten, die bij wijze van proef het lokaal toezicht hebben uitgevoerd, waar spectaculaire verbeteringen van de naleving is geconstateerd. We weten dat de politieke druk van drankproducenten en brancheorganisaties groot is om juist deze drie elementen uit de wet te laten. Wij zijn ervan overtuigd dat deze maatregelen, nu en in de toekomst, zeer ten goede komen aan de gezondheid van de jeugd en de sociale veiligheid. Graag zien wij daarom dat u het wetsvoorstel op korte termijn in procedure brengt waarbij u de hiervoor genoemde onderdelen betrekt. Hoogachtend, W.g.
3 R. Baldewsingh, wethouder gemeente Den Haag 'Een frisse blik op alcohol' G. Boeve, wethouder gemeente Amersfoort 'Amersfoort Fris' D.R. van der Borg, burgemeester gemeente Graafstroom en voorzitter van `Verzuip jij je toekomst?!' (16 gemeenten in Zuid-Holland Zuid) O.E.T van Dijk, wethouder gemeente Doetinchem en projectbestuurder van `Alcoholmatiging Jeugd in de Achterhoek' (8 gemeenten) E. K. Horstman, wethouder gemeente Voorst en projectbestuurder van `Alcoholmatiging onder jongeren in de Stedendriehoek' (8 gemeenten). G.J. Leerink, wethouder gemeente Alkmaar en voorzitter van 'Naar een nuchter Noord-Kennemerland' (8 gemeenten in Noord-Holland)

E. van Oosterhout, burgemeester gemeente Aa en Hunze en voorzitter van `Makluk Zat' (alle 12 gemeenten in Drenthe) M.F.L.A. van Oosterhout, wethouder gemeente Drimmelen en voorzitter van `Think before you drink' (18 gemeenten in West-Brabant) G.C.G.M. Rabelink, burgemeester gemeente Schouwen-Duiveland en voorzitter van `Laat ze niet (ver)zuipen' (alle 13 gemeenten in Zeeland) E. Roest, burgemeester gemeente Laren E. Boog, wethouder gemeente Hilversum stuurgroep `Samen aan de slag tegen riskant alcoholgebruik jeugd in de Gooi en Vechtstreek' M.H.F. Schuurmans-Wijdeven, burgemeester gemeente Millingen aan de Rijn en voorzitter van 'Alcoholopvoeding Durf Nu!' (8 gemeenten) G.J.W. Toonen, wethouder volksgezondheid van gemeente Zandvoort G.O. van Veldhuizen, burgemeester gemeente Hoorn en voorzitter van `West-Frisland' (9 gemeenten in West-Friesland) T.G. van de Weert, wethouder gemeente Scherpenzeel en voorzitter van 'FrisValley' (7 gemeenten rond Regio de Vallei). G. Westerink, burgemeester, gemeente Schagen en voorzitter 'Helder in de Kop' (9 gemeenten in Noord-Holland) H. Zomerdijk, burgemeester gemeente Duiven en voorzitter van `Jongeren, alcohol en drugs in GelderlandMidden, district Rivierenland' (6 gemeenten) 4