Impressie van de Algemene politieke beschouwingen
8 december 2010
"Rechtser kan het in het Nederlandse politieke spectrum niet." Dit zei
fractievoorzitter Noten van de PvdA over het in oktober aangetreden
kabinet Rutte. Volgens Noten heeft de VVD als grootste partij na de
verkiezingen geen enkele poging gedaan om het politiek draagvlak van
het kabinet werkelijk te verbreden. "Deze premier wenste dit historisch
rechtse kabinet, en niets anders", oordeelde Noten. De PvdA-senator zei
dat het kabinet alleen kan bestaan "bij de gratie van de steun van een
beweging die zijn reden van bestaan vindt in polarisatie, uitsluiting
en het zaaien van verdeeldheid."
Volgens Noten kan men niet premier zijn van alle Nederlanders en zich
tegelijk politiek afhankelijk maken van een stroming die een
belangrijke groep burgers zoveel mogelijk uitsluit. Naar het oordeel
van de PvdA-fractie is met dit kabinet "definitief een einde gekomen
aan een lange periode van pacificatie in de Nederlandse politiek".
Noten verweet het kabinet dat het vergeet solidair te zijn met
toekomstige generaties door bijvoorbeeld meer te bezuinigen dan nodig
is, het energievraagstuk niet aan te pakken en het klimaatvraagstuk op
zijn beloop te laten waardoor de vervuiling van de aarde onopgelost
blijft. De PvdA verklaarde zich tegen de bezuiniging op de zorg 'die
met name ouderen en gehandicapten treft.' Ook legde Noten het kabinet
enkele berekeningen voor waaruit moet blijken dat de koopkracht van
sommige middengroepen in 2011 met meer dan 3% daalt.
Maatschappelijk middenveld
CDA-fractievoorzitter Werner gaf te kennen dat de CDA-fractie in het
algemeen grote waardering heeft voor de inzet van de regering als
weergegeven in het regeerakkoord en in de regeringsverklaring. De
regering staat, aldus Werner, voor de immense opgave om fors in te
grijpen in de overheidsfinanciën om het begrotingstekort en de
schuldenlast van de overheid weer op orde te krijgen en de rekening
niet door te schuiven naar toekomstige generaties.
Werner wees erop dat kennis, innovatie en duurzaamheid gezamenlijk de
sleutel vormen voor het succes van onze economische ontwikkeling.
Werner nam het op voor vele kleine startende bedrijven op het snijvlak
van kennisinstellingen en bedrijfsleven. "Hun voortbestaan komt ernstig
in gevaar door het nagenoeg afschaffen van het gerichte
innovatiebeleid", oordeelde de CDA-senator. Ook vond Werner dat het
ontsluiten van de kennis bij Universiteiten en Hogescholen voor het
bedrijfsleven nog steeds heel veel aandacht verdient.
Werner pleitte niet alleen voor daadkracht van het kabinet, maar ook
voor het scheppen van draagvlak. "De christendemocratie heeft altijd
veel betekenis toegekend aan samenspraak en overleg van de overheid met
het maatschappelijk middenveld en brancheorganisaties", aldus Werner.
De CDA-fractievoorzitter vroeg ruimte voor de afzonderlijke
bewindslieden om na overleg met het maatschappelijk middenveld
eventueel af te wijken van gemaakte afspraken in het regeerakkoord.
"Wij zijn tegen het eindeloos rond polderen van maatregelen, maar
betekenisvol overleg om ook draagvlak te creëren wordt door de
CDA-fractie wel gewenst", zei Werner. De CDA-fractievoorzitter noemde
als voorbeeld de 12.000 verzorgers in de zorg die er extra bijkomen
volgens het Regeerakkoord. "Ik verzeker u dat als met de 1 miljard euro
die hiervoor beschikbaar is alle verzorgenden twee keer per jaar één
week bij- en nascholing zouden krijgen, er een beperkt aantal coachende
gediplomeerd hoofdverpleegkundigen zouden worden aangesteld en een
forse investering in ICT zou plaatsvinden om de administratieve
verantwoordingslast drastisch te reduceren er een veel beter resultaat
op de kwaliteit van de ouderenzorg bereikt zou kunnen worden dan met
12.000 veelal voor de functie te laag opgeleide verzorgers erbij."
De CDA-fractievoorzitter pleitte voor het verder flexibiliseren van de
arbeidsmarkt. Ook wilde hij een hervorming van de woningmarkt
vervroegde aflossing van hypotheekschulden fiscaal te stimuleren. Over
asiel, migratie en integratiebeleid zei Werner dat het gevaar gekeerd
moet worden dat onze immigranten in een onderklasse opgesloten raken.
Dit voorkomen is niet exclusief en zelfs niet in de eerste plaats een
overheidstaak, zei Werner. "Hier ligt ook een verantwoordelijkheid voor
de samenleving als geheel, de betrokkenen zelf, het onderwijs,
werkgevers- en werknemersorganisaties en vervolgens gemeenten en andere
overheden", zei de CDA-fractievoorzitter.
Allerarmsten
Fractievoorzitter Kox van de SP hield het kabinet voor dat het snijdt
in ons sociale stelsel en kort op steun aan de allerarmsten. Kox gaf
premier Rutte een boek cadeau van zijn fraxctiegenoot Kees Slager over
alle keren dat onze Nederlandse Delta onder water liep. "Dat lijkt ons
een mooie metafoor voor de situatie waarin ons land nu verkeert", zei
Kox. "Na twee decennia neoliberale vloedgolven zijn enkele jaren terug
de dijken van onze economie doorgebroken. Het is nu pompen of
verzuipen", aldus de SP-fractievoorzitter. Evenals zijn collega Noten
van de PvdA wees Kox op de motie over de hypotheekrenteaftrek die de
Eerste Kamer onlangs heeft aangenomen. In de motie wordt aan de
regering gevraagd om de aftrek voor mensen met het meeste vermogen
substantieel te verminderen. De SP-fractievoorzitter verweet het
kabinet dat het in een hogere versnelling doorrijdt op de verkeerde weg
en ons daardoor verder van huis brengt. "Zo veel en zo snel bezuinigen
op mensen die part noch deel hebben aan de oorzaken van de crisis, is
in onze ogen niet alleen verwerpelijk maar ook praktisch onverstandig",
zei senator Kox. De SP-fractievoorzitter deed de suggestie om eventueel
de Eerste Kamer af te schaffen. Zijn CDA-collega Werner had over dit
onderwerp opgemerkt, dat in het regeerakkoord "op respectloze wijze
wordt meegedeeld dat het aantal volksvertegenwoordigers kan worden
gehalveerd, terwijl deze nu al veelal overbelast zijn". Kox vroeg de
regering om niet alleen naar de variant kleinere Kamers te kijken, maar
ook naar de SP-variant: één Kamer.
Politie en Defensie
VVD-fractievoorzitter De Graaf zei dat zijn fractie respect heeft voor
het feit, dat minister-president Rutte er in is geslaagd in een
volledig gefragmenteerd politiek landschap een kabinet te formeren met
het CDA, dat kan rekenen op de parlementaire steun van de PVV. "Het
land moet immers geregeerd worden!", aldus senator De Graaf. Overigens
maakt de VVD-fractie zich grote zorgen over twee overheidsorganisaties
die als hoeders bij uitstek van de vrijheid moeten worden beschouwd:
defensie en politie.
Senator De Graaf haakte in op uitlatingen van minister Hillen van
Defensie in de media dat er ongeveer 1 miljard op defensie moet worden
bezuinigd. Bij de 635 miljoen aan bezuinigingen uit het regeerakkoord
moet volgens hem het al enige tijd bestaande structurele tekort op de
defensiebegroting worden opgeteld. Een zo grote bezuiniging zou het in
de ogen van de VVD-fractie onmogelijk maken dat Nederland een breed
inzetbare multifunctionele krijgsmacht behoudt.
"Waarom is de vrije val van het defensiebudget niet tijdig gestopt?",
vroeg De Graaf. Ook hekelde de VVD-fractievoorzitter de bezuinigingen
sinds de jaren negentig op de politie. De VVD-fractie wil dat de
vorming van een nationale politie niet tegelijk gebeurt met een
samenvoeging van het aantal regionale korpsen van de huidige 25 naar
slechts tien. "Onze dringende vraag aan de regering is of zij serieus
wil overwegen de beide operaties niet parallel, maar in serie te
schakelen, opdat onze politiemensen op straat daar zo weinig mogelijk
hinder van ondervinden", aldus De Graaf
Naar welke samenleving?
"Naar welke samenleving bent u onderweg?", zo vroeg fractievoorzitter
Thissen van GroenLinks aan de regering. Senator Thissen herkende geen
toekomstbeeld, waarin de losse maatregelen van het kabinet een logisch
plaats krijgen. Hij zag geen uitleg en geen analyse, waarin mensen
meegenomen worden. "Naar welke samenleving neemt u mij, mijn zonen van
20 en 23, mijn schoonmoeder van 80, mijn langdurig werkloze buurman van
53, mijn psychisch gehandicapte kennis met nu nog als basis een
WAJONG-uitkering mee?", vroeg Thissen. De GroenLinksfractievoorzitter
zei dat we een premier nodig hebben die niet alleen de 1,5 miljoen
kiezers van de PVV in de kou laat staan. Die niet alleen beleid voert
waarbij rechts Nederland zijn vingers kan aflikken. "We hebben een
premier nodig die ook beleid voert dat de 4,5 miljoen kiezers van PvdA,
SP, D66, GroenLinks, ChristenUnie en Partij voor de Dieren bindt in een
verhaal voor dit land", aldus senator Thissen.
Vrijheid van religie
Fractievoorzitter Schuurman van de ChristenUnie vroeg concrete daden
van het kabinet om aan te tonen dat het opkomt voor de rechten en de
vrijheden van alle religies en levensovertuigingen. Schuurman zei in
dit verband dat de ChristenUnie scherp de uitdagingen ziet waarvoor de
Islam als godsdienst ons plaatst. "Maar die uitdagingen moeten we
aangaan, en niet door te morrelen aan het morele fundament van de
godsdienstvrijheid, zoals het kabinet dit doet door met de PVV in zee
te gaan. Schuurman zei dat de vele afspraken in het regeerakkoord -
'onder populistische drang opgenomen' - voor een zeer groot deel niet
uitvoerbaar zijn, tenzij Nederland uit de Europese Unie zou stappen.
"Waarom hebben VVD en CDA deze schijnoplossingen geaccepteerd? Is dat
ook niet moreel en politiek verwerpelijk?", vroeg de fractievoorzitter
van de ChristenUnie.
Senator Schuurman vroeg ook aandacht voor de samenhang met- en de
oorzaak van allerlei crises, zoals de milieucrisis, de klimaatcrisis,
de energiecrisis, de voedsel- en grondstoffencrisis en de watercrisis.
De CU ziet als achtergrond van al deze crises het individualistisch
materialisme, dat schadelijk is voor mens, samenleving en ecologie.
Europese richtlijnen
Over het strengere immigratiebeleid dat het kabinet voorstaat zei
fractievoorzitter Holdijk van de SGP: "Men is zich bewust van mogelijke
Europese beperkingen. Verandering (van interpretatie) van richtlijnen
kan Nederland niet autonoom als lidstaat bewerkstelligen. Dat zal snel
een aantal jaren duren. Lukt dit dan nog in deze kabinetsperiode?",
vroeg Holdijk.
Namens de fractie van D66 stelde voorzitter Engels de kabinetsformatie
aan de orde. Hij noemde het een ernstig gebrek dat minister-president
Rutte niet uitvoerig op de vorming van het kabinet is ingegaan in zijn
regeringsverklaring voor de Tweede Kamer. "Waarom heeft de
minister-president niet nadrukkelijk de verantwoording voor de formatie
genomen?" vroeg senator Engels. Hij noemde het verloop ervan
'rommelig'. "Het is D66 van tweeën één: ofwel de Tweede Kamer neemt
zelf de regie in handen, ofwel wij vallen terug op de vaste procedure
met een centrale rol voor het staatshoofd", betoogde senator Engels.
Senator Koffeman hekelde namens de Partij voor de Dieren de ommezwaai
van premier Rutten van diervriendelijk naar dieronvriendelijk. "Het
regeer- en gedoogakkoord zet de deur wagenwijd open voor de dier- en
milieu onvriendelijke vee-industrie die onze volksgezondheid in gevaar
brengt", vond Koffeman. Senator Ten Hoeve van de Onafhankelijke
Senaatsfractie zei dat de plannen met betrekking tot immigratie
twijfels oproepen.
Senator Yildirim (Fractie-Yildirim) nam het op voor de kansen van
allochtonen en bepleitte daarbij hulp van de overheid.
---
Eerste Kamer der Staten Generaal