TNS NIPO

10 decmber 2010

Elite heeft geen antwoord op Wilders
De Volkskrant - vrijdag 10 december 2010

Door: Wilco Dekker, Ben van Raaij

De elite van Nederland vindt de opkomst van het populisme en de toegenomen invloed van Geert Wilders een groot probleem, maar moet een antwoord schuldig blijven. Ruim de helft van de bestuurlijke top heeft er geen vertrouwen in dat de bestuurlijke elite een krachtig alternatief kan bieden voor de boodschap van populistische partijen.

Dat blijkt uit een enquête van TNS NIPO in opdracht van de Volkskrant onder vierhonderd invloedrijke Nederlanders, onder wie CEO's, wetenschappers, topambtenaren, bankiers, (oud-)politici en cultuurpausen. Dat is zo ongeveer de groep die door Wilders geregeld onder vuur wordt genomen, omdat ze het land zou hebben laten afglijden. Ruim 250 mensen reageerden, een respons van 63 procent.

Ruim driekwart van die bestuurlijke elite vindt de opkomst van het populisme in Nederland een groot probleem. Ook driekwart vindt dat de toegenomen invloed van Wilders de internationale reputatie van Nederland schaadt. De vraag of de PVV-leider een gevaar voor de rechtsstaat is, splijt de elite: de helft vindt van wel, de andere helft niet. In de democratie is wat meer vertrouwen: bijna tweederde vindt niet dat de opkomst van Wilders die in gevaar brengt. Eveneens tweederde vindt het ook goed dat een politicus als Wilders een stem geeft aan de maatschappelijke onvrede.

Vanwege de toenemende populistische aanvallen riep toenmalig PvdA-minister Guusje ter Horst zomer vorig jaar in het weekblad Vrij Nederland op tot 'een opstand van de elite'. Maar het zelfvertrouwen houdt niet over: 55 procent heeft er geen vertrouwen in dat de elite een krachtig alternatief kan bieden voor de populistische boodschap. Vier op de tien respondenten zien wel kansen. Ze adviseren 'meer laten horen', 'visie ontwikkelen en perspectief bieden' en 'keuzes maken en stelling nemen' worden als mogelijkheden. Ook 'het debat aangaan in de media', 'leiderschap tonen' en 'goed luisteren naar de gewone man' worden genoemd.

Verder is de bestuurlijke top relatief mild over Geert Wilders: hij krijgt gemiddeld een 5,1 - maar iets minder dan PvdA-leider Job Cohen, die het moet doen met een 5,3. De nieuwe liberale premier Mark Rutte is de lieveling van de 'bovenlaag': hij krijgt een 7,5. De VVD is ook de grootste partij in de bestuurlijke elite. De steun voor het koningshuis is gering. Net als vijf jaar geleden, toen TNS NIPO eenzelfde enquête uitvoerde, wil een meerderheid een louter ceremoniële functie.

De longlist van 400 invloedrijke Nederlanders die door TNS NIPO in oktober en november werd ondervraagd, vormde de basis voor de vijfde Volkskrant Top 200 van Invloedrijke Nederlanders, die morgen verschijnt. De afgelopen drie jaar werd de lijst aangevoerd door SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan. Hij heeft dit - politiek roerige - jaar plaats moeten maken.

F9098 | TNS NIPObase CAWI & PAPI | Het onderzoek is uitgevoerd vanaf 25 oktober tot en met 20 november 2010. In totaal werden 400 invloedrijke bestuurders aangeschreven, waarvan uiteindelijk 251 reageerden (respons: 63%).

Voor eventuele vragen kunt u contact opnemen met Peter Kanne (tel: 020 522 59 24) of met Tim de Beer (tel: 020 522 53 99), Electoraal Onderzoekers bij TNS NIPO.

Allemaal Politiek
Op www.allemaalpolitiek.nl, een initiatief van TNS NIPO, vinden continu actuele politieke discussies plaats. Meediscussiëren? Meld je aan op www.allemaalpolitiek.nl.