Technische Universiteit Delft

Gebruiksgemak: bedrijven willen wel maar kunnen vaak niet

Waarom is het gebruiksgemak van mobiele telefoons zo beroerd? Waarom kan ik niet eens mijn eigen DVD-recorder aansluiten? Bedrijven doen dit niet expres, stelt onderzoeker (en cabaretier) Jasper van Kuijk. Er zijn allerlei mechanismes werkzaam in de praktijk van de productontwikkeling die negatief uitpakken voor gebruiksvriendelijke producten. Van Kuijk promoveert op maandag 13 december op dit onderwerp aan de TU Delft.

Beroerd

Gebruiksgemak blijkt voor veel bedrijven geen topprioriteit. Doen ze dat nou expres?

Nee, stelt Jasper van Kuijk na zijn promotie-onderzoek naar het ontwikkelen van elektronische consumentenproducten. 'Het probleem lijkt te liggen in hoe elektronische consumentenproducten worden ontwikkeld en verkocht. Op basis van drie case studies waarin ik 69 productontwikkelaars interviewde, concludeer ik dat er veel - en sterke - mechanismes zijn in de productontwikkeling die het creëren van gebruiksvriendelijke producten tegenwerken.'

Prioriteit

'Het voortdurende streven naar 'coole' en 'nieuwe' producten, is een voorbeeld van zo'n mechanisme', zegt Van Kuijk. 'In de praktijk blijken producten met meer toeters en bellen, toch beter te verkopen. En daar draait het uiteindelijk toch om.'

'Daar bovenop worden deze producten ontwikkeld onder een enorme tijdsdruk (en voor lage budgetten). Het kost echter tijd om een product echt goed te ontwikkelen en die is er dus vaak niet. Daarnaast is innovatie vaak slecht voor gebruiksgemak, omdat elke vernieuwing onzekerheden op het gebied van mens-product interactie met zich meebrengt. Daar moet je veel onderzoek en tests tegenover stellen.'

Ontwerpers

Een ander mechanisme is dat het hoger management vaak bar weinig van de eigen producten snapt. Maar ook de productontwerpers krijgen kritiek van Van Kuijk (opgeleid als Industrieel Ontwerper): 'Ontwerpers moeten minder als God willen zijn, en meer als Alfred, de butler uit Batman. Het is zaak ontwerpers goed in te bedden in het hele productontwikkelingsproces.'

Verkoop

Om gebruiksvriendelijke elektronische consumentenproducten te kunnen ontwikkelen, moeten bedrijven dus niet alleen hun productontwikkelingsproces veranderen, maar ook hun hele organisatie; inclusief teamopbouw, afdelingsstructuren en soms zelfs verkoopstrategieën. Van Kuijk: 'Als ze dit niet doen, is het waarschijnlijk dat elektronische consumentenproducten alleen maar moeilijker te gebruiken worden.'

Kaartenset

Van Kuijk heeft zijn onderzoek vertaald in 25 concrete aanbevelingen voor de industrie, die aangeven hoe productontwikkeling georganiseerd kan worden als het doel is om gebruiksvriendelijke consumentenelektronica maken. Deze aanbevelingen zijn verkrijgbaar voor productontwikkelaars in de vorm van een kaartenset.

Een van de aanbevelingen is dat bedrijven eerst goed nadenken of ze gebruiksgemak überhaupt wel als topprioriteit moeten stellen. 'Het heeft immers allerlei consequenties voor hun organisatie. Sommige bedrijven zijn er misschien helemaal niet aan toe.'

Winnaar cabaretfestival Cameretten

Het zijn overigens drukke tijden voor Jasper van Kuijk: eind november won hij glansrijk de finale van het belangrijke cabaretfestival Cameretten. Van Kuijk gaat de komende tijd zijn carrière als cabaretier verder uitbouwen, maar blijft tevens part-time werkzaam bij de TU Delft.

De kaartenset met de 25 aanbevelingen is aan te vragen via info@designforusability.org o.v.v. kaartenset. Vergeet niet uw postadres te vermelden.