`Kerstgroet aan de slachtoffers'
Toespraak | 13-12-2010
Toespraak door staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie bij
Telegraaf concert `Kerstgroet aan de slachtoffers' in de St Bavo te
Haarlem, 13 december 2010.
Dames en heren,
Dank voor de uitnodiging voor dit feestelijke kerstconcert waaraan ik
graag gevolg heb gegeven. Ik zag dat er voor vanmiddag heel veel zang
en muziek op het programma staat, dus u zult het vast niet erg vinden
als ik me hier beperk tot een kort toespraakje.
Laat ik allereerst mijn waardering uitspreken voor de actie van De
Telegraaf "Kerstgroet aan de slachtoffers". Een hartverwarmend
initiatief, dat mijn volle instemming geniet. De krant biedt iedereen
de gelegenheid om betrokkenheid te tonen met slachtoffers en
nabestaanden, die zich daardoor ongetwijfeld getroost en gesteund
zullen voelen. Natuurlijk kan zo'n gebaar hun gemis en hun verdriet
niet wegnemen, maar dit medeleven zal hun - zeker in deze bijzondere
dagen rond Kerst en Nieuwjaar - goed doen. Ook is het zo dat de
Telegraaf zaken onder de aandacht brengt van het grote publiek waar
ieder van ons in het dagelijks leven mee te maken kan krijgen, of al
heeft gekregen. De kans dat je in ons land met criminaliteit in
aanraking komt is bepaald niet denkbeeldig!
Deze aandacht vanuit de maatschappij is meer dan een hart onder de riem
voor de slachtoffers. Ik beschouw het ook als een stimulans voor het
beleid dat het kabinet op dit terrein gaat voortzetten en verdiepen.
Een strafrechtketen die zich vooral richt op verdachten en daders,
dreigt de slachtoffers uit het oog te verliezen. Dat is ongewenst,
onrechtvaardig en onacceptabel.
Slachtoffers moeten zich in een strafproces kunnen herkennen. Ze
verdienen het om serieus genomen te worden, ze verdienen
belangstelling, begrip en respect. Het is hoog tijd om de balans in dat
opzicht meer in evenwicht te brengen en andere accenten te leggen.
Daarvoor zorgt onder meer de Wet versterking positie slachtoffers die 1
januari van kracht wordt. Slachtoffers of nabestaanden kunnen straks -
desgewenst - van meet af aan geïnformeerd worden over het verloop van
`hun' strafzaak. Ze krijgen begeleiding bij de zitting en ze worden
gewaarschuwd als de verdachte vrijkomt of met verlof gaat.
Een tweede wijziging: als ze - bij gewelds- of zedenzaken - recht
hebben op een schadevergoeding en de veroordeelde betaalt niet
bijtijds, dan schiet de overheid het schadebedrag aan hun voor. Ze
hoeven dan niet eindeloos op hun geld te wachten.
Een derde onderdeel van deze wet is de correcte bejegening door de
medewerkers van de betrokken diensten. Slachtoffers dienen behoorlijk
tegemoet getreden te worden. Respect voor slachtoffers én hun rechten.
Het slachtofferloket is een van de voorbeelden om hier effectief inhoud
aan te geven.
Er komt meer aan. Zo vinden we dat de politie al vroegtijdig bij
verdachten van een ernstig misdrijf, beslag moet kunnen leggen op geld
en goederen. Daaruit kan dan, als de dader onherroepelijk veroordeeld
is, de schade van de slachtoffers worden vergoed. Al meteen aan het
begin van deze kabinetsperiode willen we dat wettelijk aanpakken.
Er gaat ook iets veranderen in de rechtspositie van diegenen die zich,
in hun eigen huis of bedrijf, verdedigen tegen een inbreker of een
overvaller. In principe moet je dan niet het risico lopen zelf als
dader te worden gearresteerd, terwijl je feitelijk slachtoffer bent of
je tenminste voelt. Zoiets ervaar je als buitengewoon onrechtvaardig.
Daarom komt er per 1 januari (uiterlijk 1 februari) aanstaande een
aanwijzing voor politie en justitie. Die bevat de instructie dat iemand
die uit noodweer geweld gebruikt als regel niet wordt aangehouden, in
verzekering gesteld of in voorlopige hechtenis genomen. Dat schept
duidelijkheid voor degene die zich verweert tegen onmiddellijk dreigend
gevaar. In beginsel geen arrestatie. Zo iemand verdient eerder een
pluim dan een politiecel.
Dames en heren,
Een groot aantal mensen - in de samenleving en in de politiek - vindt
dat het strafrecht te weinig rekening houdt met de slachtoffers. Ik
deel die opvatting, het is een van mijn drijfveren om politiek actief
te worden. Ik wil een strafrechtspleging die - meer dan nu -
slachtoffers erkent als slachtoffers, die hun schade compenseert, die
hen in staat stelt hun rechten te realiseren en die hen daarbij helpt.
Slachtoffers hebben niet gevraagd om het leed dat hen is aangedaan. Ze
verdienen aandacht en daadwerkelijke steun. Niet alleen in deze week
van het slachtoffer, maar elke dag.
Verantwoordelijk ministerie
* Ministerie van Veiligheid en Justitie
Voor vragen aan de Rijksoverheid bel Postbus51: 0800-8051
Rijksoverheid