Rapport kredietcrisis met overzicht maatregelen landencrisis
14/12/2010 10:00
Algemene Rekenkamer
De Nederlandse staat heeft eind 2010 naar verwachting voor ongeveer 40,9 miljard euro aan aandelen, leningen en securities uitstaan bij diverse financiële instellingen. Eind 2009 was dat nog 43,8 miljard euro. Daarnaast heeft de staat garanties verstrekt en participaties genomen in (de verliezen op) portefeuilles. In totaal loopt de staat eind 2010 vermoedelijk over 95,1 miljard euro financieel risico. Dat was eind 2009 nog 139,3 miljard euro. De looptijd van de meeste interventies die het Ministerie van Financiën ten tijde van de kredietcrisis in de financiële sector deed is nog onbepaald of onbekend.
Deze bedragen staan los van het risico dat Nederland loopt door de financiële steun aan staten die vanwege de landencrisis in problemen zijn geraakt. Dit blijkt uit het rapport Kredietcrisis en EU-landencrisis: Interventies en vervolg dat de Algemene Rekenkamer op 14 december 2010 publiceert. Deze vierde rapportage op rij gaat over het tweede en derde kwartaal van 2010, waar mogelijk aangevuld met ontwikkelingen over het vierde kwartaal 2010.
De Algemene Rekenkamer wijst in dit rapport op enkele aandachtspunten rond de ontwikkeling en afwikkeling van de interventies, zoals de herstructurering van financiële instellingen, de afwikkeling van geschillen en/of beroepsprocedures, de hervorming van het depositogarantiestelsel en de totstandkoming van een leenovereenkomst met IJsland.
De Algemene Rekenkamer heeft eerder in mei 2009, januari en mei 2010 rapporten gepubliceerd over de interventies en arrangementen van het Ministerie van Financiën vanwege de kredietcrisis. Hieronder vallen uiteenlopende maatregelen, zoals de deelneming van de staat in Fortis/ABN AMRO, de kapitaalverstrekkingen aan ING, AEGON en SNS REAAL, de garantiefaciliteit voor bancaire leningen, de voorfinanciering van de uitkering van het depositogarantiestelsel IJsland (vanwege Icesave) en de back-upfaciliteit voor ING.
Financiële steun aan Griekenland
In dit rapport is voor het eerst een hoofdstuk opgenomen over de financiële risico's die de Nederlandse staat loopt als gevolg van getroffen maatregelen in Europees verband door de zogenoemde landencrisis. Hieronder valt ook de financiële steun in de vorm van leningen voor Griekenland van maximaal 110 miljard euro voor de periode 2010-2014. Hiervan wordt 80 miljard euro door de landen in de eurozone beschikbaar gesteld; het Nederlands aandeel is maximaal 4,7 miljard euro. Naast de steun aan Griekenland zijn Europese stabiliseringsmechanismen tot stand gebracht, bedoeld om landen uit de eurozone die in moeilijkheden geraken van leningen te voorzien. Nederland participeert in totaal voor maximaal 28,8 miljard euro hierin.
De Europese steun aan Ierland, waarover de minister van Financiën in zijn reactie op dit Rekenkamerrapport enige toelichting geeft, en het aandeel van Nederland hierin is niet in dit vierde rapport meegenomen omdat deze publicatie over het tweede en derde kwartaal 2010 gaat. Evenmin is de recent bekendgemaakte overeenstemming over terugbetaling door IJsland hierin te vinden. In de volgende voortgangsrapportage van de Algemene Rekenkamer over de kredietcrisis en landencrisis, die de zes maanden van oktober 2010 tot en met maart 2011 behandelt, zal hier wel op ingegaan worden. Dit rapport verschijnt rond Verantwoordingsdag in mei 2011.