Nivel
Projecten Agenda International A-Z
Domotica nog geen alternatief voor fixatie verpleeghuisbewoners
NIVEL: domotica 14 december 2010 | Ouderen in verpleeghuizen worden
nogal eens vastgebonden om onveilige situaties te voorkomen.
Verpleeghuizen zoeken naar oplossingen voor dit probleem. Onderzoekers
van het EMGO+ en het NIVEL onderzochten of zogenoemde domotica slimme
technologie zoals cameras, GPS of infraroodsensoren een alternatief
kunnen zijn voor vrijheidsbeperkende maatregelen zoals onrustbanden of
bedhekken.
Domotica is een samentrekking van het Latijnse domus huis en robotica.
Het staat onder meer voor technologie die bewoners in de gaten houdt en
de verzorgenden een seintje geeft als een bewoner bijvoorbeeld het bed
uitgaat of gaat dwalen. Daarmee voorkom je dat dus niet, je signaleert
het alleen, stelt prof. Cees Hertogh van EMGO+ die samen met prof.
Anneke Francke van het NIVEL en EMGO+ projectleider was bij dit
onderzoek. Domotica lijken daardoor eerder een welkome aanvulling om
onveilige situaties te signaleren dan een werkelijk alternatief voor
fixatie. Het is wel zo dat in verpleeghuizen met veel domotica minder
fixatie wordt toegepast. Maar het kan zijn dat deze verpleeg- en
verzorgingshuizen voorop lopen in zowel het terugdringen van fixaties
als met de introductie van domotica.
Aanvulling
Domotica hebben deels een andere functie dan andere vrijheidsbeperkende
maatregelen. Ze signaleren mogelijk gevaarlijke situaties. Domotica
worden bij een veel grotere groep bewoners toegepast en vaak bij
bewoners met minder ernstige problemen. Ze worden dus ook ingezet in
situaties waarin geen sprake is van direct gevaar. Uit het onderzoek
blijkt verder dat verzorgenden en familieleden niet onder alle
omstandigheden moeite hebben met vrijheidsbeperkende maatregelen. Ze
geven aan dat bewoners het vaak nauwelijks merken, het niet vervelend
lijken te vinden en soms zelfs prettig. Ze keuren vrijheidsbeperkende
maatregelen wél af als een bewoner er last van heeft en de maatregel
niet in het belang van de bewoner wordt ingezet, maar louter om diens
vrijheid te beperken.
Onderzoek
De onderzoekers keken in zeven verpleeghuizen die meer en minder ver
gevorderd zijn met het invoeren van domotica, zoals cameras, chips in
kleding, GPS-dwaaldetectie, inactiviteitsregistratie en
infraroodsensoren. Voor het onderzoek vulden 271 verzorgenden een
vragenlijst in. Daarnaast zijn er zes focusgroepgesprekken gehouden met
verzorgenden en twee met een multidisciplinair team. Verder voerden de
onderzoekers individuele gesprekken met zeven naasten van
vrijheidsbeperkte bewoners en negen sleutelfiguren uit de instellingen
die betrokken zijn bij het beleid rond vrijheidsbeperking en domotica.