UMC Utrecht
Eetpatroon draagt bij aan diabetes
Mensen met overgewicht en een eetpatroon dat vooral bestaat uit friet,
snacks en frisdrank hebben meer kans op diabetes dan mensen met
overgewicht die weinig van deze producten eten en drinken. Die
conclusie trekt Florianne Bauer uit het eetgedrag en de gezondheid van
20.000 Nederlanders. Zij promoveert op 16 december aan het UMC Utrecht.
Via vragenlijsten analyseerde Bauer het eetgedrag van ruim 20.000
Nederlanders met overgewicht (een BMI van 25 of meer). Op basis hiervan
maakte ze twee eetpatronen. Een patroon bestaande uit voornamelijk vis,
wijn, rauwe groenten en kip; en een ander patroon bestaande uit
voornamelijk friet, snacks en frisdrank. De vragenlijsten zijn
halverwege de jaren negentig afgenomen, in de tien jaar erna volgden
onderzoekers de gezondheid van de deelnemers. In totaal kregen 831
personen diabetes.
De personen met overgewicht en het eetpatroon met friet, snacks en
frisdrank blijken vaker te roken en minder te bewegen. Bovendien hebben
mensen met dit eetpatroon een grotere kans op diabetes type II dan de
groep met het andere eetpatroon, ondanks dat beide groepen kampen met
overgewicht. Het betekent dat het eetpatroon, los van te dik zijn, een
risicofactor vormt voor het ontstaan van diabetes. Daarnaast hebben
deze personen een nog hoger risico op type II diabetes als ze ook
weinig bewegen. Bauer concludeert dat het voorkómen van diabetes dus
niet alleen gericht moet zijn op afvallen, maar ook op een goed dieet
en voldoende beweging.
De gegevens zijn afkomstig van het EPIC-NL-cohort. Onderzoekers onder
leiding van het UMC Utrecht en het RIVM volgen daarin bijna ruim 40.000
Nederlanders om leefstijlfactoren op te sporen die de kans op ziekte
vergroten.
Genen en eten
Bauer bestudeerde ook genen die samenhangen met lichaamsgewicht. Zij
zocht in het DNA van 1.700 gezonde vrouwen naar een verband tussen
lichaamsgewicht en twaalf genen (waarvan eerder genetisch onderzoek al
een verband met overgewicht had aangetoond). Bij zeven genvarianten
vond ze inderdaad een verband met overgewicht.
Bovendien zag ze een verband tussen sommige genen en eetgedrag.
Veranderingen in het SH2B1-gen gaan samen met een vetrijk eetpatroon.
Van het SH2B1-gen is bekend dat het betrokken is bij de energiebalans.
Daarnaast blijken vrouwen met een variant van het KCTD15-gen meer
koolhydraten te eten, ongeveer 2,5 gram per dag meer. De functie van
dit gen is onbekend. Het is een eerste aanwijzing dat overgewicht-genen
een rol kunnen spelen in eetgedrag.
woensdag 15 december 2010