16 december 2010
Grote vuurvlinder: uniek, maar hoe lang nog?
De grote vuurvlinder die in Nederland leeft is heel bijzonder. Het gaat
om de ondersoort batava, die elders in de wereld niet voorkomt. Helaas
dreigt deze opvallende maar zeldzame vlinder uit te sterven.
De grote vuurvlinder komt in Nederland voornamelijk voor in
uitgestrekte laagveenmoerassen met daarin waterzuring, de plant waar de
rupsen van deze soort van eten. De vlinder vliegt nog maar op een paar
plekken. De grootste populatie bevindt zich in De Weerribben en verder
is er een populatie in De Rottige Meenthe. In de Wieden zijn er steeds
minder grote vuurvlinders en het is onduidelijk of de soort daar nog
populaties heeft. Deze gebieden in de kop van Overijssel en in
Zuidoost-Friesland waren vroeger onderdeel van een uitgestrekt
moerasgebied. Door onder andere ontginning en verdroging is er echter
veel leefgebied van de grote vuurvlinder verloren gegaan. De
soortenrijke rietlanden waar deze vlinder vliegt, zijn nagenoeg
verdwenen. Nieuw leefgebied wordt gemaakt door verlanding van
'petgaten', langgerekte stroken water waar het veen afgegraven is.
Rups grote vuurvlinder (foto: Gerben de Graaf)
Om de soort voor uitsterven te behoeden is een goed beheer van het
grootste belang. Hierin speelt maaien een belangrijke rol, net als het
creëren van een goede waterkwaliteit. Maaien in de zomer, wanneer de
eitjes en rupsjes zich nog op de waterzuring bevinden, leidt tot grote
sterfte onder deze eitjes en rupsen. Dit kan voorkomen worden door
later, vanaf eind september te maaien, als de rupsjes zich al onderaan
de plant in de strooisellaag hebben laten zakken om te overwinteren.
Oorzaken van achteruitgang zijn naast vernietiging ook versnippering
van het leefgebied van de soort. Andere mogelijkheden om de
overlevingskansen van de grote vuurvlinder in Nederland te vergroten
zijn het verbinden van de huidige vliegplaatsen door middel van
corridors, het uitzetten van vlinders of eitjes in lege, maar wel
geschikte, gebieden en het vergroten van het leefgebied.
Foto: Ab Baas
De grote vuurvlinder is speerpuntsoort in de campagne tien voor 12 die
De Vlinderstichting is gestart. Binnen tien jaar moet ook deze soort
weer meer dan 10 vliegplaatsen hebben. Kijk voor meer informatie op
Tien voor 12.