Interventie # 16 - Lonnie van Brummelen & Siebren de Haan The Embed and the Shadow of the Horse
18 december 2010 - 13 februari 2011
Het kunstenaarsduo Lonnie van Brummelen & Siebren de Haan toont een nieuw werk in Museum Boijmans Van Beuningen. Onder de overkoepelende titel 'The Embed and the Shadow of the Horse', wordt een zestiende-eeuwse overzeese interventie in Tunis verbonden aan andere militaire operaties, waaronder de huidige in Afghanistan.
In de tentoonstelling 'The Embed and the Shadow of the Horse' onderzoeken Van Brummelen & De Haan representaties van historische en hedendaagse interventies. Aan de hand van een 16mm film tweeluik van zestiende-eeuwse wandtapijten en tapijtpatronen, enkele historische prenten uit de collecties van het museum en de Koninklijke Bibliotheek en een videowerk op basis van diverse actuele krantenberichten, onderzoeken de kunstenaars hoe het beeld van de 'ander' wordt geconstrueerd, gereproduceerd en gedistribueerd.
Beeldvorming
Al tijdens de Nederlandse Opstand in de zestiende eeuw tegen de Spanjaarden werden afbeeldingen ingezet als wapen. Tekeningen van Spaanse wreedheden werden met behulp van nieuwe druktechnieken wijd verspreid. De prenten droegen bij tot een negatieve beeldvorming over de Spanjaarden (de zogeheten 'Zwarte Legende') en dit leidde tot een wereldwijde Hispanofobie. Ook de huidige krijgsmacht is zich bewust van de impact van beeldvorming. Tijdens de NAVO-missie in Afghanistan zijn uitgebreide 'embed'-programma's gelanceerd: verslaggevers van diverse pluimage kunnen zich aanmelden voor inkwartiering bij de troepen. Zo is de krijgsmacht verzekerd van dagelijkse berichtgeving over 'onze jongens en meisjes'. Maar de 'ander', de Afghaan, Taliban of sympathisant, komt nauwelijks aan het woord, en als deze al wordt geportretteerd blijft het beeld oppervlakkig. Wie zijn zij, die 'onze' troepen bestrijden, of claimen te bevrijden?
Omkering, kijken en vergelijken
In het filmtweeluik 'subi dura a rudibus' worden opnames van wandtapijten en gespiegelde cartons (tapijtpatronen) naast elkaar geprojecteerd, die de verovering van Tunis door Karel de Vijfde verbeelden. De Nederlandse schilder Jan Cornelisz Vermeijen reisde als 'embed' avant la lettre met Karels troepen mee en maakte ter plekke schetsen van de strijd tussen de Europese troepen en een samengesteld leger van Turken, Arabieren en Berbers. Deze schetsen zette een wever vervolgens om naar een reeks wandtapijten. Door de interpretatie van de wever zijn verschillen ontstaan tussen de voorstellingen op de patronen en de wandtapijten. Kleuren en vormen werden aangepast, maar er blijken ook figuren toegevoegd. Is er sprake van censuur? De titel 'subi dura a rudibus', een Latijnse palindroom, kan net als het filmtweeluik in twee richtingen worden gelezen en betekent zoiets als: 'Ik onderga ruwe behandelingen door onbeschaafden'. Als gevolg van deze en andere inhoudelijke en visuele omkeringen, blijft het gissen wie de vriend is en wie de vijand.
Dit spel van omkeren, kijken en vergelijken wordt geactualiseerd met het videowerk 'Friends, Foes and Hybrids' waarin bespiegeld wordt op de positie van de 'embed' in de huidige interventie in Afghanistan, en de figurantenrol die de andere kant krijgt toebedeeld.
Lonnie van Brummelen & Siebren de Haan
Lonnie van Brummelen (Soest, 1969) en Siebren de Haan (Dordrecht, 1966) werken sinds 2004 samen. Hun werk is opgenomen in diverse collecties, waaronder het MoMA in New York, Hoffmann Sammlung in Berlijn en Julia Stoschek Collection in Düsseldorf. Recentelijk was hun werk te zien in The Cooper Union (New York), Project Art Centre (Dublin), Palais de Tokyo (Parijs) en op de biënnales van Shanghai en Gwangju. Zij worden vertegenwoordigd door Galerie Wilfried Lentz. Ter gelegenheid van de tentoonstelling verschijnt een kunstenaarspublicatie in gelimiteerde oplage en is te koop in de museumwinkel. Deze interventie, samengesteld door de conservator Stadscollectie, maakt deel uit van een reeks presentaties waarin hedendaagse kunstenaars reflecteren op de collectie of het museum.
Museum Boijmans Van Beuningen
Museumpark 18-20
3015 CX Rotterdam
Postbus 2277
3000 CG Rotterdam
010 44 19 561