Rijksoverheid
20 december 2010
Trendrapport 2010 bij de jeugdmonitor
Geachte voorzitter,
Hierbij ontvangt u het trendrapport 2010 over de jeugd in Nederland. Het
trendrapport is een publicatie bij de landelijke jeugdmonitor met (cijfermatige)
trends en ontwikkelingen op het brede terrein van jeugd. Het rapport geeft inzicht
in de situatie van kinderen en jongeren op de thema's gezondheid, onderwijs,
maatschappelijke participatie, arbeidsmarkt en veiligheid. De verschillende
hoofdstukken starten met een kerncijfertabel en schetsen de voornaamste
ontwikkelingen voor het betreffende domein. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met
een verdiepende bijdrage van een hoogleraar die een bespiegeling geeft op de
cijfers.
Wat blijkt uit de trends die in dit rapport zijn beschreven? De jeugd in Nederland
doet het op veel terreinen goed. Op het terrein van gezondheid en welbevinden
zien we een verbetering over vrijwel de gehele linie; roken en cannabisgebruik
nemen af, er is minder babysterfte en de vaccinatiegraad van zuigelingen is al
jaren hoog (tussen 90 en 95 %). Ook blijkt uit onderzoek dat de Nederlandse
jongeren overwegend positief zijn over de eigen ervaren gezondheid.
In het onderwijs gaat het over het algemeen goed; het kwalificatieniveau onder
jongeren stijgt. Deze ontwikkeling is waarschijnlijk mede versterkt door de, met
ingang van het schooljaar 2007/2008 ingevoerde, kwalificatieplicht. De deelname
aan havo/ vwo is duidelijk gestegen, ten koste van het vmbo, waar het aantal
leerlingen is afgenomen. Jongeren volgen langer onderwijs en halen vaker hogere
diploma's. De verschillen tussen allochtone en autochtone leerlingen nemen
bovendien af. Zo halen allochtone leerlingen steeds vaker een diploma in het
hoger onderwijs.
In de toeleiding naar de arbeidsmarkt is een gunstige ontwikkeling
waarneembaar. Ondanks de tijdelijke dip als gevolg van de economische crisis,
vinden de jongeren met een startkwalificatie meestal wel werk. Voor een klein
deel van de jongeren is dat lastiger, bijvoorbeeld voor de alleenstaande jonge
moeders in de bijstand, voor de jongeren zonder startkwalificatie en voor de
jongeren met een beperking. Zij komen moeilijker aan het werk. Om gemeenten
beter in staat te stellen meer mensen te laten participeren op de arbeidsmarkt, wil
het kabinet de komende jaren toe naar een hervorming van de WWB, WSW en
Wajong. Het kabinet streeft naar de tot standkoming van één regeling voor de
onderkant van de arbeidsmarkt (regeling Werken naar Vermogen). Jongeren
zullen daar evenredig van profiteren.
Het algemene positieve beeld wordt bevestigd in het rapport 'The children left
behind' van VN-kinderfonds Unicef (3 december 2010). Dit onderzoek naar de
maatschappelijke ongelijkheid van kinderen is uitgevoerd onder de vierentwintig
rijkste landen, die ook lid zijn van de OESO. De onderzoekers hebben naar drie
factoren gekeken: materieel welzijn, onderwijs en gezondheid. Nederland doet het
samen met de landen Denemarken, Zwitserland en Finland het beste.
Uit het HBSC (Health Behaviour in School-aged Children, 14 december 2010) van
het Trimbos Instituut blijkt eveneens dat het goed gaat met de Nederlandse
jeugd. De onderzoekers concluderen dat de meeste 11- tot en met 16-jarigen een
heel positief beeld geven over hoe zij zich voelen, hoe zij omgaan met hun ouders
en vrienden, en hoe zij hun sociale situatie beoordelen. Er valt nog wel winst te
behalen in het verminderen van het risicogedrag (roken, drinken en gezond eten).
Gaat het dan alleen maar goed met de jongeren in Nederland? Voor de meeste
jongeren is dit zeker het geval. Maar een deel van de jongeren heeft wel speciale
aandacht nodig in de vorm van jeugdbescherming of jeugdzorg. Het aantal
jongeren met een onder toezichtsstelling of een plaatsing onder voogdij is de
afgelopen jaren toegenomen (zie paragraaf 6.4). Dit geldt ook voor het aantal
jongeren dat gebruik maakt van allerlei vormen van gespecialiseerde jeugdzorg
(zie paragraaf 2.4). Het kabinet heeft, in aansluiting op het rapport van de
parlementaire werkgroep toekomstverkenning jeugdzorg, vastgesteld dat
fundamentele wijzigingen in het huidige stelsel noodzakelijk zijn.
In het regeerakkoord is een brede herziening van het stelsel van jeugdzorg
aangekondigd. Daarbij zal een nieuw wettelijk kader worden ontwikkeld met een
daarbijbehorende financieringssystematiek. Tevens zal geïnvesteerd worden in de
kwaliteit van de uitvoering van de jeugdzorg, waarbij de verantwoordelijkheid van
de zorg en de ondersteuning voor de jeugdigen en hun ouders in de nieuwe
situatie bij de gemeenten zal worden belegd.
Gemeenten zullen een belangrijke rol gaan spelen bij de uitvoering en
ontwikkeling van het jeugdbeleid. Vandaar dat het belangrijk wordt om meer en
beter zicht te krijgen op de ontwikkelingen die spelen op het gemeentelijk domein.
Gelijktijdig met de publicatie van dit trendrapport wordt ook de vernieuwde
website van de jeugdmonitor opgeleverd. Aan de website is de lokale jeugdspiegel
toegevoegd, waarmee vergelijkende informatie over jeugd tussen gemeenten
beschikbaar komt. De toepassing biedt naast de informatie op het niveau van de
gemeenten, voor elke gemeente in Nederland, een lokaal jeugdrapport met veel
specifieke informatie over jeugd. Voor meer informatie en meer statistische
gegevens verwijs ik u naar de site van de landelijke jeugdmonitor:
http://www.landelijkejeugdmonitor.nl.
Hoogachtend,
de Staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
mw. drs. M.L.L.E. Veldhuijzen van Zanten-Hyllner