VU medisch centrum
Nieuwe kijk op MS
20 december 2010
Hoe kunnen we de hersencellen van MS-patiënten beschermen? Rond die
vraag startte het MS Centrum Amsterdam een grootschalig
multidisciplinair onderzoeksprogramma. Tot dusver werd multiple
sclerose (MS) vooral als een ontstekingsziekte van het centraal
zenuwstelsel gezien. Dit onderzoeksprogramma verlegt de aandacht naar
de beschadiging van de hersencellen.
'Zenuwcellen in de hersenen sturen met hun uitlopers
onze spieren aan. Deze zenuwuitlopers hebben een beschermlaagje dat
zorgt voor een goede overdracht van signalen. Bij MS zijn dit
beschermlaagje en de zenuwuitloper zelf aangedaan door
ontstekingscellen.' Aan het woord is Elga de Vries, onderzoeker en
hoofddocent van het MS Centrum. 'Omdat MS begint met een ontsteking in
de hersenen ging onze aandacht altijd uit naar het remmen van de
ontsteking. De ontstekingsremmers waarmee patiënten worden behandeld,
verlichten wel de symptomen maar kunnen de ziekte alleen vertragen. Op
een gegeven moment kunnen uitvalsverschijnselen blijven bestaan. Dit
bracht ons bij de vraag: hoe komt het dat de zenuwcellen (de
hersencellen) blijven verslechteren en zelfs verloren raken?'
'Voorheen voerden we vooral immunologisch onderzoek uit.
Nu kijken we breder'
Geheugenverlies
'Ons onderzoek richt zich op het begrijpen van neurodegeneratie,
oftewel de afbraak en verslechtering van hersencellen bij MS. Als we
dat snappen, kunnen we mogelijk nieuwe manieren vinden om de
hersencellen te beschermen.' Binnen het multidisciplinaire programma
worden klinisch onderzoek, fundamenteel labonderzoek, pathologisch en
radiologisch onderzoek gecombineerd. 'Met behulp van innovatieve cel-
en weefselkweekmodellen onderzoeken we bijvoorbeeld tot in detail hoe
het proces van celschade en celverlies verloopt.'
'Voorheen voerden we vooral immunologisch onderzoek uit. Nu kijken we
breder. De motorische klachten springen bij MS-patiënten het meest in
het oog, maar zij kunnen ook last hebben van geheugenverlies en
concentratieproblemen. Het effect van MS is dus niet alleen dat de
spieren niet goed worden aangestuurd vanuit de hersenen. De schade aan
de zenuwcellen heeft ook gevolgen voor de werking van de hersenen. We
werken dan ook nauw samen met de experts in de neurowetenschappen,
zoals de wetenschappers die verbonden zijn aan Neuroscience Campus
Amsterdam.
Combinatietherapie
'Ons onderzoek leidt tot een breder inzicht in de ziekte en tot meer
begrip voor de patiënt. Voor het echter tot nieuwe toepasbare
behandelingen leidt, zijn we wel zo'n vijftien jaar verder. Ik verwacht
dat we in de toekomst op een combinatietherapie uitkomen: naast
geneesmiddelen om de ontsteking te remmen, geven we dan geneesmiddelen
die de zenuwcellen beschermen of verbeteren.'
Het MS Centrum Amsterdam van VUmc richt zich op onderzoek naar de
vroege opsporing van MS en behandeling op maat met als doel: een betere
kwaliteit van leven voor mensen met MS. Doordat binnen het centrum
fundamenteel en klinisch onderzoek gecombineerd worden, kunnen
onderzoeksbevindingen snel worden toegepast bij het stellen van de
diagnose en de behandeling van MS. Naast zorg en onderzoek is ook
scholing van zorgverleners, zoals neurologen, een belangrijke pijler
van het MS Centrum Amsterdam. Kijk voor meer informatie op
www.mscentrumamsterdam.nl
Tekst Laura Jansma
bron: Synaps