Veni-winaar Susanna de Beer over het gebruik van cultureel erfgoed
Wat als erfgoed wordt beschouwd, bepaalt een samenleving zelf. Susanna
de Beer onderzocht hoe erfgoed blijvend wordt door het voor het heden
in te zetten. Lars de Kruijf, student Nederlands en Journalistiek &
Nieuwe Media, laat Susanne de Beer aan het woord.
Susanna de Beer
Susanna de Beer
Dat de Verenigde Staten zichzelf graag als wereldmacht zien, bewijst
Capitol Hill in Washington. Dit gebouw â waarin het Congres zetelt â
verwijst direct naar het roemruchte verleden van het antieke Rome. Het
waren de humanisten van de Renaissance die ervoor hebben gezorgd dat
het Romeinse culturele en literaire erfgoed weer op de kaart kwam en
kon worden ingezet om bijvoorbeeld macht te legitimeren. Wetenschapster
Susanna de Beer kreeg een Veni-subsidie toegekend waarmee zij wil gaan
onderzoeken hoe dit precies in zijn werk ging en welke motieven hierbij
een rol speelden.
---
---------------
Over de Veni-subsidie
De Veni is één van de subsidies van de Nederlandse Organisatie voor
Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) voor jonge, recent gepromoveerde
onderzoekers. Zij krijgen elk 250.000 euro om drie jaar onderzoek te
doen. Dit jaar werden er 161 toegekend, waarvan één aan Susanna de
Beer. Negentien Leidse onderzoekers verwierven een Veni-subsidie.
---
---------------
Terug naar het klassieke Rome
Tijdens haar promotieonderzoek hield De Beer zich bezig met Neolatijnse
poëzie uit de 15e eeuw en vooral met de maatschappelijke functie
ervan. âJe ziet dat dichters uit die tijd volop reclame maakten voor de
cultuurmecenassen die hen financieel ondersteunden. Opvallend hierbij
is dat ze steeds in vorm en inhoud teruggrepen naar bronnen uit het
klassieke Rome. Dat was een manier om betekenis te geven aan
gebeurtenissen en personen uit hun eigen tijd. Zo werd menig vorst
vergeleken met een antieke heerser als Augustus, ter bevestiging van
zijn reputatie als cultuurvorst en ter legitimatie van zijn machtâ.
Concurrentiestrijd
Voor haar huidige onderzoek verzamelde De Beer een grote hoeveelheid
gedichten waarin telkens wordt terugverwezen naar het oude Rome. Ze wil
gaan onderzoeken hoe deze verwijzingen functioneren op verschillende
plaatsen in Europa . Een aardig voorbeeld hiervan is hoe de in de
Vroegmoderne Tijd zichtbare Romeinse ruïnes werden ingezet in een
concurrentiestrijd tussen twee steden. De Beer: âDe inwoners van Rome
zagen de ruïnes als het bewijs dat hun stad een wereldstad was die als
een feniks uit de as zou verrijzen. In Florence concludeerde men juist
het tegenovergestelde: de afgebrokkelde ruïnes stonden symbool voor de
macht die Rome aan Florence was kwijtgeraaktâ.
Erfgoed vormen
Ook in onze huidige samenleving wordt er nog volop strategisch
omgesprongen met zaken uit het verleden. De Beer: âErfgoed vorm je. Zo
kan Geert Wilders bijvoorbeeld molens inzetten als symbool voor een
Nederland waarnaar we zouden moeten terugkeren, terwijl de tolerantie
uit de Gouden Eeuw voor hem minder bruikbaar is.â
Combinatie onderzoeksmethoden
De combinatie van verschillende onderzoeksmethoden vindt De Beer
boeiend. âBij het kijken naar de poëzie zelf ben je bezig met de
kleinste literaire details. Ik probeer dat altijd te verbinden met
grotere, maatschappelijke vragenâ. Daarnaast vindt ze vanuit haar
vakgebied gezien de Renaissance een fascinerende periode : âEr bestaat
in dat tijdperk zoân enorm enthousiasme om het klassieke Rome weer tot
leven te brengen. Het idee dat de geschiedenis niet dood is, vind ik
heel bijzonderâ.
Work in progress
Komend semester staat er een MA-werkgroep gepland waarin verschillende
gedichten zullen worden vergeleken met hun klassieke bronnen. Studenten
kunnen zo ook hun bijdrage leveren. De Beer: âIk zie mijn onderzoek als
een work in progress: ideeën van studenten vormen gaandeweg ook mijn
ideeën.â
Congres en boek
Naast de werkgroep wil De Beer ook graag een internationaal congres
houden om met collegaâs uit binnen- en buitenland over het onderwerp te
praten. âHopelijk komt daar dan ook een congresbundel uit voort. Ook
zal ik verspreid losse artikelen gaan publiceren. Maar het
eindresultaat van mijn onderzoek zal een boek worden waarin ik
waarschijnlijk drie case studyâs zal gaan behandelenâ.
---
---------------
Wetenschapsportret Susanna de Beer
1994-2000 Studie Klassieke Talen, specialisatie (Neo-) Latijnse
literatuur, Universiteit Leiden
2000-2006 Verscheidene onderzoeksbeurzen, KNIR in Rome en NIKI in
Florence
2001-2008 Medewerker boekhandel, antiquariaat en veilinghuis
Burgersdijk & Niermans, Leiden
2002-2007 Doctoraat (cum laude), Universiteit van Amsterdam
2009 Universitair docent Griekse en Latijnse taal en cultuur,
Universiteit Leiden
2009 Postdoc Griekse en Latijnse taal en cultuur, Universiteit Leiden
2010 Veni-subsidie NWO voor het onderzoek: âVisions of Rome. Strategic
Appropriation of the Roman Heritage in Humanist Latin Poetryâ
---
---------------
Universiteit Leiden