ChristenUnie
Bijdrage ChristenUnie aan BTW-debat
Foto woensdag 22 december 2010 13:22 Dinsdag vergaderde de Eerste Kamer
over het belastingplan. Het ging o.a. over de verhoging van de BTW op
podiumkunsten. Lees hieronder de bijdrage aan dat debat van
ChristenUnie-senator Remmelt de Boer
32504 en 32505. Belastingplan 2011 en Overige Fiscale Maatregelen 2011.
R. de Boer.
Mijnheer de voorzitter,
Deze bijdrage is namens de fracties van ChristenUnie en S.G.P.
Onze fracties hebben met belangstelling kennisgenomen van de antwoorden
die de staatssecretaris gegeven heeft op de gestelde vragen. Wij
waarderen de snelheid waarmee de Memorie van Antwoord ons werd
toegestuurd en ook de uitgebreidheid van de beantwoording. Toch
blijven er, wat niet ongebruikelijk is, nog enkele zaken over, die we
graag ook thans aan de orde willen stellen. We willen starten met
enkele algemene opmerkingen. Zoals we onlangs al aangaven bij de
Algemene Financiële Beschouwingen zijn onze fracties het met de
regering eens, dat er fors moet worden bezuinigd op de Rijksbegroting.
De situatie is er wat dat betreft de laatste weken ook niet beter op
geworden. Recente financiële ontwikkelingen in andere landen binnen de
EU en de gevolgen daarvan voor ons land, baren de regering terecht
zorgen. Maar ook andere ontwikkelingen, als de bescheiden resultaten op
de klimaatconferentie in Cancun geven te denken, bijv. als het gaat
over het belang van de verdere vergroening van ons belastingstelsel. We
geven daarmee al aan, dat het inderdaad een goede zaak kan zijn, indien
het instrument van belastingen wordt ingezet om negatieve
ontwikkelingen positief te beïnvloeden. Maar daarbij blijft ook
overeind, dat het instrument van de belastingen gebruikt kan en moet
worden voor het tegengaan van ongewenste ontwikkelingen inzake de
koopkracht van burgers, zeker van hen, die het financieel gezien
moeilijk hebben. Bij de beoordeling van het Belastingplan 2011 en de
Overige Fiscale Maatregelen 2011 zullen we dan ook de genoemde aspecten
betrekken.
De wetten die we nu bespreken vallen eigenlijk uiteen in de
maatregelen, die reeds zijn voorbereid door het kabinet
Balkenende/Rouvoet en de maatregelen die daaraan zijn toegevoegd als
gevolg van het regeerakkoord van het kabinet Rutte/Verhagen. Het zal
dan ook niet vreemd zijn, dat we een flink aantal delen van het
belastingplan positief benaderen. Niet in de laatste plaats denken we
daarbij aan de mogelijkheden voor verdere stimulering van het name het
midden- en kleinbedrijf. Ook het gegeven, dat dit kabinet meer
verantwoordelijkheid bij de samenleving wil leggen en daarom het
particulier initiatief, ook wat betreft financiële verantwoordelijkheid
wil vergroten, is in principe een goede zaak. En dan geldt ook voor het
vooruit willen zien wat betreft financiële ontwikkelingen, zoals een
mogelijke herziening en daarbij vereenvoudiging van het
belastingstelsel mogen interessant worden genoemd. Maar dan beginnen zo
langzamerhand toch wel de vragen en opmerkingen te komen.
Om te beginnen de herziening van het belastingstelsel. We vroegen daar
ook al schriftelijk naar. Opvallend is dan de o.i. defensieve reactie
van de staatssecretaris. Bij motie is in de Tweede Kamer gevraagd om
bij een visie op het toekomstig belastingstelsel ook de draagkracht van
gezinnen te betrekken als we het hebben over de effecten ervan. Die
motie is met algemene stemmen aanvaard door de Tweede Kamer. En bij de
AFB in deze kamer vroegen onze fracties hoe de visie op de woningmarkt
die ontwikkeld wordt van invloed is op de herziening van het
belastingstelsel. Het antwoord van de staatssecretaris is klip en
klaar: die wordt er niet bij betrokken. Daarbij perkt de
staatssecretaris de woningmarkt meteen in tot de hypotheekrenteaftrek.
Toch lijkt ons dat defensief struisvogelgedrag. Want hoe je het ook
wendt of keert: nog deze maand gaf het SCP in het dikke rapport
Wisseling van de wacht" aan, onderbouwd met gegevens, dat "De
massaliteit van het eigenwoningbezit onder jong en oud en de toenemende
financiering daarvan met vreemd vermogen betekent dat in de toekomst de
aanspraak op hypotheekrenteaftrek nog verder zal toenemen". Als je dus
de hypotheekrenteaftrek niet ter discussie wilt stellen, dan moet je
toch zeker bij een herziening van het belastingstelsel wel aangeven,
waar je de financiële gevolgen van die te verwachten hogere aftrek neer
wilt leggen. Oftewel: hoe wil je dan de middelen verkrijgen? Verhoging
van belasting elders, bijvoorbeeld en zo ja, waar denkt de
staatsecretaris dan aan. Toch geen verder aantasting van de draagkracht
van gezinnen? Het is goed, op dit punt zo spoedig mogelijk transparant
te zijn naar de burger toe.
We begrepen overigens, dat herziening van het belastingstelsel wel
gebruikt kan worden om naar onze mening oneigenlijke belastingen, als
de drinkwaterbelasting, te beëindigen. Hebben we dat goed begrepen?
(Wat betreft de afvalstoffenheffing vroegen we naar de gevolgen daarvan
voor de bijdragen die gemeenten vragen voor de
afvalstoffenverwijdering. We hebben onze vraag waarschijnlijk niet
helder genoeg gesteld. We bedoelden: heeft de afvalstoffenheffing al
geleid tot lagere kosten voor de burger die door gescheiden aanleveren
van afval immers minder kosten zou kunnen hebben. En aanvullend, heeft
de afvalstoffenheffing al geleid tot het minder produceren van afval?
En zo nee, is er dan reden om deze belasting voor bedrijven fors te
verhogen, zoals bijv. in Scandinavische landen het geval is, met succes
van minder afval. Dan heeft deze maatregel immers pas echt een
vergroenend effect. )
Met genoegen lazen we de beantwoording van vragen van de CDA-fractie
inzake het nieuwe partnerbegrip. Daarbij komt nu immers het criterium
van scheiding van tafel en bed als objectief criterium. Terecht
verwijst de regering daarbij naar situaties waarbij echtgenoten om
principiële redenen geen definitieve scheiding willen aangaan.
In antwoord op onze vragen stelt de regering, dat men het standpunt van
Eurocommissaris Semeta om het huidige BTW- stelsel te moderniseren
ondersteunt. Wat is daarbij dan de inzet van de regering bij die z.g.
modernisering? En wat moeten we ons voorstellen bij de opmerking, dat
een modernisering van de BTW kan zorgen voor een steviger
belastinggrondslag? Betekent dat, dat de regering via de modernisering
van de BTW in Europees verband de belastingdruk wil verhogen? Dat zal
toch niet het geval zijn? Graag ontvangen we op dit punt een duidelijk
antwoord. De actualiteit van dit onderwerp wordt overigens nog
onderstreept door de SC-mail van vorige week, van 17 december, getiteld
Europese discussie over de toekomst van de BTW. Daarin wordt zelfs al
een sluitingsdatum voor een publieke raadpleging genoemd, nl. 31 mei
2012. Graag horen we van de staatssecretaris een reactie op de inhoud
van deze SC-mail.
We vroegen ook naar de gevolgen van het amendement dat in de Tweede
Kamer is aangenomen met de nobele bedoeling de z.g. Edelweissroute
onmogelijk te maken. Ook de staatssecretaris geeft gemotiveerd aan, dat
door dit amendement de uitvoeringspraktijk ingewikkelder wordt. De
staatssecretaris spreekt zelfs over het in belangrijke mate compliceren
van de uitvoeringspraktijk door aanname van dit amendement. We zijn dat
met hem eens. Onze vervolgvraag is dan ook, op welke wijze hij de
negatieve gevolgen van dit amendement denkt te voorkomen en hoe hij het
werkelijke probleem van de Edelweissroute denkt op te lossen. Want er
moet natuurlijk wel wat worden gedaan.
Een zaak die we ook al eerder aan de orde stelden betreft de
heffingskorting in box 3 voor zowel maatschappelijke als culturele
beleggingen. De geleidelijke afbouw daarvan die overeengekomen is met
de Tweede Kamer is een goede stap. We vroegen de regering om de
ontwikkeling van deze fondsen te willen monitoren. Geantwoord wordt,
dat de regering wel wil optreden als postbode door nl. door anderen
gedane monitoring toe te zenden aan de Kamer. Dat is voor onze fracties
toch wel een erg eenvoudig antwoord. Monitoring betekent immers ook:
gevolgen van ingezet beleid aan de hand van concrete gegevens
beoordelen en zo nodig aanvullende of corrigerende maatregelen treffen.
We vragen daarom nogmaals om monitoring van deze maatregel. Want het
moge waar zijn, dat de Triodosbank op de web-site een positief verhaal
heeft gezet, de werkelijkheid is toch, dat de grote banken, die 80% van
het volume in groenfinancieringen voor hun rekening nemen aangeven, dat
zij op basis van deze maatregel zullen besluiten om de groenfondsen te
gaan sluiten, omdat er onvoldoende fiscaal voordeel is om een
significant lagere financiering aan groenprojecten te kunnen aanbieden.
Vandaar dat in samenwerking tussen Min. van Fin. en betrokken
organisaties een monitoring vanaf 2011 gewenst is, teneinde conclusies
te betrekken bij het Belastingplan 2012. Wil de staatssecretaris dit
toezeggen?
Tenslotte komen onze fracties bij een onderwerp dat ons zeer bezig
houdt. Het betreft de beoogde bezuinigingen op cultuur. In de
publiciteit springt daarbij de BTW-verhoginging van 6 naar 19% voor
podiumkunsten met name in het oog. We stelden daarover al schriftelijke
vragen. We willen het onderwerp, zoals we al eerder deden, echter in
een breder perspectief zien, nl. in dat van de bezuinigingen op
cultuur komende jaren. We merkten immers al op, dat niet ontkomen kan
worden aan bezuinigingen. En dat geldt naar de mening van onze fracties
voor veel beleidsterreinen, waaronder ook cultuur. Bekijken we echter
de bezuinigingen op cultuur,dan komt ook de vraag naar boven, of deze
evenwichtig zijn. Of deze bezuinigingen, om de woorden van de
fractievoorzitter van de V.V.D. bij de A.P.B. te gebruiken, niet "de
bijl zetten aan de wortels van onze culturele infrastructuur". Immers,
deze regering wil op veel culturele terreinen bezuinigen. We noemen het
volgende: vorige week is in de Tweede Kamer gesproken over een
bezuiniging van EUR 200 miljoen. Bij het belastingplan hebben we te
maken met beperkingen tot afschaffing van de heffingskorting op
culturele beleggingen. Verder hebben we in het belastingplan te maken
met de BTW- verhoging op podiumkunsten van 6 naar 19 % nota bene reeds
met ingang van 1 januari 2011, met 12 dagen dus al. En als klap op de
vuurpijl wil het regeerakkoord in 2013 een streep zitten door de
giftenaftrek voor de SBBI's, de Sociaal Belang Behartigende
Instellingen. In het Regeerakkoord, stuk 32 417, nr. 15 wordt immers op
pag. 63 gemeld dat m.i.v. 2013 alleen nog maar belastingaftrek zal
gelden voor ANBI's met renseigneringsplicht, wat vanaf 2013 EUR 40
miljoen moet opleveren. Weg SBBI's. Ook daarover stelden we trouwens
reeds schriftelijke vragen. Overzien we dit hele palet van deze vier
bezuinigingen bij cultuur, dan begrijpen onze fracties deze regering op
dit punt niet meer. De regering wil immers meer verantwoordelijkheden
bij de burger leggen, prima. De regering wil daartoe het particulier
initiatief stimuleren. Uitstekend. De feiten zijn echter dat direct of
indirect dat particulier initiatief wordt geblokkeerd of wordt
tegengewerkt. Geblokkeerd als het gaat om de BTW- verhoging: die zal
onherroepelijk leiden tot minder bezoek aan voorstellingen en het in
problemen brengen van zeker kleinere schouwburgen. Want als je uit
ervaring weet hoe met name kleinere en middelgrote schouwburgen moeten
woekeren met hun financiële mogelijkheden zal zijn hart vasthouden over
de gevolgen van deze maatregel. We verwachten dan ook dat de
staatssecretaris nader ingaat op de mogelijkheden die er zijn om deze
maatregel in ieder geval te mitigeren. En het particulier initiatief
wordt tegengewerkt bij de beoogde afschaffing van de heffingskorting op
culturele beleggingen. Daarover hebben we hiervoor al om monitoring
gevraagd. Zowel het particulier initiatief als de betrokkenheid van de
burger sterk tegenwerken komt echter aan de orde bij het afschaffen van
de giftenaftrek voor SBBI's. Dat betekent dat voor bijv. zangkoren en
muziek- en harmonieverenigingen, en dan hebben we het nog niet over
andere SBBI's als kinderboerderijen, giftenaftrek vanaf 2013 voorbij
is.
Mijnheer de voorzitter, op 2 december schreef het kabinet via de
staatsecretaris voor OCW nog: "Het regeerakkoord onderstreept het
belang van amateurkunst". (stuk 32500 VIII,nr. 74, pag.) Uit het
beoogde omgaan met SBBI's spreekt het omgekeerde. Natuurlijk, ook wij
weten dat de aftrekregeling van giften voor ANBI's en SBBi's verkeerd
kan worden gebruikt. Als misbruik kan worden tegengaan. Prima, graag
zelfs. En levert dat geld op, mooi meegenomen. Maar deze bezuiniging op
amateurkunst zomaar laten meeliften, gaat o.i. te ver. We horen graag
van de staatssecretaris of hij bereid is deze maatregel t.a.v. de
SBBI's te heroverwegen. Hij heeft genoeg tijd om zo nodig een andere
dekking te vinden voor de in het regeerakkoord opgenomen bezuiniging
Onze fracties hebben dus een 4-tal bezuinigingen op kunst genoemd.
Alles bij elkaar genomen moeten we stellen: dit pakket is niet
evenwichtig. We verwachten een meedenkend antwoord van de
staatssecretaris op dit voor ons aangelegen punt.
Mijnheer de voorzitter, we hebben ons in onze bijdrage beperkt tot een
aantal punten. Inderdaad, het Belastingplan 2011 omvat, zoals we reeds
stelden, een aantal goede maatregelen. Met name de aanvullingen op het
oorspronkelijke Belastingplan en de door ons genoemde maatregelen uit
het Regeerakkoord die een relatie hebben met maatregelen in het
Belastingplan 2011, wegen bij onze fracties echter zwaar. We verwachten
dan ook dat de staatssecretaris onze bezwaren nauwkeurig zal wegen en
zal trachten ze weg te nemen.
R. de Boer, namens ChristenUnie en S.G.P.
20-21 december 2010.
Eerste Kamer