CIDI - Centrum Informatie en Documentatie Israël
De toekomst van bewuste Joden in Nederland
ma 27-12-2010
CIDI onderzoek naar emigratiegedrag
Oud-VVD voorman Frits Bolkestein heeft met zijn opmerkingen over
antisemitisme in het nieuwe boek van Manfred Gerstenfeld `Het Verval'
een flinke steen in de vijver gegooid. Mede daardoor zal op 2 februari
de Tweede Kamer voor de tweede keer in korte tijd een plenair debat
houden over het antisemitisme en mogelijke maatregelen ertegen.
Die maatregelen zijn hard nodig, zowel op educatief gebied als op het
vlak van opsporing en vervolging. Antisemitisme is in onze samenleving
een steeds groter probleem geworden. Vooral voor orthodoxe Joden die
vaak op straat uitgejouwd en bespuugd worden. Is het te laat om deze
wantoestand aan te pakken, zoals Bolkestein welgemeend maar
pessimistisch gesuggereerd heeft? Is er nog toekomst voor bewuste Joden
in Nederland, of zijn ze al aan het vertrekken?
Niet te laat
Naar aanleiding van het `reisadvies' dat Bolkestein aan bewuste Joden
gaf, heeft CIDI onderzoek ingesteld naar het aantal Nederlandse Joden
dat de afgelopen 10 jaar naar Israel is geëmigreerd. Die gegevens
werden vergeleken met de emigratie van andere Europese Joden naar
Israel. Dit geeft natuurlijk niet het volledige beeld, omdat Joden ook
naar andere landen zijn vertrokken, maar biedt wel genoeg inzicht om er
enige conclusies uit te kunnen trekken. De belangrijkste is dat
antisemitisme voor de Joodse gemeenschap een reëel probleem vormt, maar
dat het niet te laat is om er wat aan te doen.
Gestegen
Parallel aan de groei van het antisemitisme is de Joodse emigratie naar
Israel in de laatste 10 jaar, niet alleen in Nederland met zijn ca
50.000 Joden, maar ook in de rest van Europa, opvallend gestegen. En
dat geldt zeker voor orthodoxe Joden. Tegelijkertijd blijkt dat de
Joodse emigratie naar Israel vanuit Nederland significant lager ligt
dan bij onze buurstaten. Daaruit kan zou men kunnen afleiden dat, als
de Nederlandse samenleving zich inspant, het tij, meer dan bij onze
buren, nog gekeerd kan worden.
400 orthodoxe Joden
Het CIDI onderzoek laat zien dat in de laatste 15 jaar ongeveer 400
orthodoxe Joden uit Nederland naar Israel zijn vertrokken. Dat is ca
20% van de totale orthodox Joodse gemeenschap. Het aandeel van de
orthodoxen binnen het Nederlandse Jodendom is nu nog 3%, een groep van
1500 mensen. Toch maken ze maar liefst 40% uit van de 1061 Nederlanders
die op basis van de Wet op de Terugkeer sinds 1995 naar Israel zijn
vertrokken. In het laatste decennium zijn gemiddeld 54 Joden per jaar
naar Israel geëmigreerd. Het aantal Joden dat vertrok, was in het
tweede deel van het decennium hoger dan in het eerste deel: van
gemiddeld 47 personen per jaar in de periode 2000-2005 tot 61 personen
in de periode 2005-2009.
Buurstaten
Bovenstaande cijfers laten zien dat gemiddeld slechts 0,11% van de
Nederlandse joden op aliya gaat. Voor de buurstaten is dit cijfer veel
hoger. Voor België met een iets kleinere joodse gemeenschap is het
percentage 0,28%, oftewel gemiddeld 114 personen per jaar.
Deze gegevens zijn afkomstig van het Ministerie van Absorptie in
Israel, de Irgun Oleh Holland (Nederlandse immigranten organisatie) en
het Joods Agentschap. De cijfers van het Nederlandse CBS waren niet
bruikbaar, ondermeer omdat daar geen onderscheid wordt gemaakt in de
emigratie naar Israel en de Palestijnse gebieden.
In Frankrijk is een emigratiepercentage van 0,43 % per jaar. In
Groot-Brittannië is dat 0,31% en in Zwitserland en Italië
respectievelijk 0,36% en 0,32%.
Stijging antisemitisme
Al deze landen, inclusief Nederland, laten een toename van
antisemitisme zien en in alle landen, met uitzondering van Zwitserland,
is de emigratie van Joden naar Israel in de laatste 10 jaar gestegen.
Overigens wordt niet alle emigratie veroorzaakt door antisemitisme.
Familie en fiscale redenen kunnen daar ook toe bijdragen. Maar als je
deze Europese cijfers vergelijkt met die van de VS, waar de ADL
afgelopen jaar een daling van 10% aan antisemitische incidenten
constateerde, zie je opvallende verschillen. Slechts 0,04 % van de
Joodse bevolking van de VS emigreert jaarlijks naar Israel: een
gemiddelde van 2.613 per jaar op een gemeenschap van ca 6 miljoen
mensen.
Deze statistieken laten zien dat sommige Europese Joden dezelfde
sombere conclusies trekken als Frits Bolkestein. Maar ze tonen ook aan
dat meer dan in andere Europese landen de Nederlandse Joden vertrouwen
blijven hebben in hun toekomst hier en in het vermogen het
antisemitisme de baas te blijven.
Geen fatalisme
Om dit vertrouwen in de Nederlandse samenleving te rechtvaardigen,
moeten burgers en vooral politici zich niet overgeven aan fatalisme,
dat gemakkelijk kan eindigen in een self-fulfilling prophecy. Meer dan
ooit moeten politiek en samenleving hard ageren tegen racistisch geweld
en discriminatie tegen alle minderheden, Joden en anderen, terugdringen
Respect en tolerantie moeten terugkeren in ons land.