ChristenUnie
Bijdrage André Rouvoet spoeddebat Hoger Onderwijs
Bijdrage André Rouvoet spoeddebat Hoger Onderwijs
dinsdag 18 januari 2011 10:00
De heer Rouvoet (ChristenUnie): Voorzitter. Drie minuten spreektijd
voor het hoger onderwijs; misschien komt het hoger onderwijs er hier
net zo bekaaid af als in het regeerakkoord. Daar ligt de kern van het
probleem. Dit debat gaat speciaal over de bezuinigingen en de effecten
daarvan. De onderwijswereld maakt zich daar grote zorgen over. Je kunt
wel stellen dat er echt iets aan de hand is als zelfs hoogleraren gaan
protesteren. Dat komt niet zo vaak voor. Overigens geeft het feit dat
zij dat in toga gaan doen een heel nieuwe lading aan het woord
"betogen", heb ik mij gerealiseerd.
Het gaat wel ergens over. Onderwijs, onderzoek en innovatie
zijn voor Nederland van levensbelang, niet alleen als de motor van de
economie. Het hoger onderwijs ontwikkelt jongeren, onderzoekt de
werkelijkheid en reflecteert op de samenleving. Wij mogen trots zijn op
het hoger onderwijs in Nederland, maar er zijn extra inspanningen
nodig. In de kern gaat het erom dat wij investeren in onderwijs en
onderzoek om Nederland toekomstbestendig te maken. Dat is ook de reden
dat wij als ChristenUnie er in ons programma voor hebben gekozen om,
naast het slimmer uitgeven van geld, bijna 800 mln. te investeren in
het onderwijs in de brede zin van het woord. Dan gaat het om zaken als
behoud van de basisbeurs, het verhogen van de onderwijsintensiteit,
goede matching tussen studenten en studie -- dat staat voor ons
overigens voorop, daar is nog een wereld te winnen -- en universiteiten
die zich concentreren op hun sterke kanten. Minder van hetzelfde, meer
van het beste.
Ook de commissie-Veerman, die advies gaf over een
toekomstbestendig hoger onderwijsstelsel, stelt dat substantiële
investeringen noodzakelijk zijn. Een ombuigingsoperatie voor het hoger
onderwijs staat op gespannen voet met de ambities voor de toekomst, zo
stelt zij. Nu schrijft de staatssecretaris nogal verhullend in antwoord
op schriftelijke vragen: "Tot 2015 is er sprake van een netto terugloop
van de rijksmiddelen." Daar staat gewoon dat er vanaf volgend jaar
keihard wordt bezuinigd gedurende de hele kabinetsperiode. Pas na deze
periode zijn eventuele investeringen en bezuinigingen weer in evenwicht
als het meezit.
Instellingen worden gekort voor langstudeerders. Dat moet
per 2012 al 190 mln. opleveren. Nou weet ik dat de commissie-Veerman al
als aanbeveling had dat het aandeel van studentgebonden financiering
bij universiteiten moest afnemen, maar ik heb een donkerbruin vermoeden
dat zij iets anders bedoelde dan wat hier gebeurt. De gevolgen zijn
fors. 2500 hoogleraren en docenten dreigen hun baan te verliezen, zo
stelt de VSNU. Volgens minister-president Rutte komt het te weinig voor
dat de beste hoogleraar college aan eerstejaarsstudenten geeft. Te veel
studenten zijn klaar met negen of tien uur college in de week. Als ik
de VSNU mag geloven, mogen eerstejaarsstudenten straks blij zijn als
zij überhaupt nog een docent treffen. Graag krijg ik een reactie van de
staatssecretaris op die cijfers van de VSNU.
Ik heb één vraag op dit punt. In zijn eerste reactie zei de
staatssecretaris dat de VSNU voorbijgaat aan de investeringen in het
hoger onderwijs, maar iedere keer als er in de stukken sprake is van
investeringen, staat er een voetnoot bij, namelijk: de bezuinigingen
zijn ingeboekt en de eventuele investeringen staan op de aanvullende
post bij financiën. Ik vraag de staatssecretaris te garanderen dat dat
geld van jaar tot jaar vrijkomt. Daar kun je niet op wachten. Dat heeft
alles te maken met de planning: huisvesting, personeelsbeleid en
investeringen, die voor de toekomst bestendig moeten zijn.
Over matching heb ik al iets gezegd. Ik ga trouwens
afronden. Ik zie dat ik aan het eind van mijn spreektijd ben. Graag
krijg ik van de staatssecretaris nadere informatie over hoe hij de
matching tussen student en studie wil verbeteren.
Dat heeft volgens mij ook alles te maken met de juiste
bekostigingsprikkels: niet afrekenen achteraf, maar samen ervoor zorgen
dat de student op de juiste plek begint. De alomvattende kernvraag is,
ook gehoord de minister-president in zijn reacties via Twitter en
anderszins, hoe de staatssecretaris het hoger onderwijs naar een hoger
plan gaat tillen met minder geld.
André Rouvoet