Rijksvoorlichtingsdienst
Rob: Geef burgers centrale rol bij veiligheid
De verantwoordelijkheidsverdeling tussen burgers, bedrijven en overheid als het gaat om veiligheid in de samenleving is onduidelijk. De minister van Veiligheid en Justitie zou het initiatief moeten nemen voor een betekenisvolle discussie hierover. Daarnaast dienen politiek en bestuur het goede voorbeeld te geven door moreel leiderschap. Harde maatregelen alleen en het steeds benadrukken van onveiligheid zijn niet productief. Dat schrijft de Raad voor het openbaar bestuur in zijn advies 'Veiligheid en vertrouwen. Kernen van een democratische rechtsstaat' dat is aangeboden aan de minister van Veiligheid en Justitie.
In zijn advies onderzoekt de Raad de kloof tussen objectieve en subjectieve veiligheid, tussen beleid en beleving en tussen verschillen in waardering van concrete veiligheidskwesties. Het dichten van die kloven is van belang om het vertrouwen van burgers in hun bestuur te (her)winnen. En daarvoor is het nodig dat over en weer reële verwachtingen gaan bestaan. In de ogen van de Raad zijn burgers de eerstverantwoordelijken op veiligheidsgebied, met name als het gaat om preventie. Maatschappelijke instellingen en bedrijven vormen de tweede linie. Politie en justitie zijn het sluitstuk.
Betrek burgers meer bij veiligheidsaanpak
De mate waarin mensen zich onveilig voelen, is gerelateerd aan hun directe woonomgeving. Daaruit vloeit logisch voort burgers veel meer te betrekken bij veiligheidskwesties. In de veiligheidsbeleving bijvoorbeeld speelt verkeersveiligheid een prominente rol, terwijl de veiligheidsaanpak vooral gericht is op risicojongeren, veelplegers en radicalisering. Zowel bij de beleidsvorming als de uitvoering kunnen burgers veel meer betekenen dan nu het geval is. Het zijn primair de gemeenten die dit gestalte kunnen geven.
Overlast en verloedering zijn volgens de Raad van grote invloed op het veiligheidsgevoel. Het tegengaan daarvan is alleen succesvol als het wordt gezien als een opgave voor de hele samenleving. Als goed voorbeeld van een gezamenlijke aanpak noemt de Raad het succesvolle project in de Haagse wijk Escamp, waarbij burgers en maatschappelijke instellingen samen met de overheid de overlast bij grote evenementen wisten in te perken.
Moreel leiderschap
Bestuurders moeten zich niet laten leiden door "scoren", media moeten niet "dramatiseren" en burgers moeten zich niet laten meeslepen. Rust brengen en door het eigen gedrag het goede voorbeeld geven vindt de Raad een minstens zo krachtig signaal als het afkondigen van harde maatregelen en het alsmaar benadrukken van onveiligheid.