Nederlandse Vereniging van Journalisten
Freelancer in 2020: marketeer en mini-uitgever?
donderdag 3 maart 2011 | In het jaar 2020 zullen uitgevers nog steeds
nodig zijn - maar zullen freelancers ook zelf uitgeven. In het jaar
2020 zal content in een veelvoud worden hergebruikt en is het werk van
freelancers in veel gevallen afgekocht. In het jaar 2020 worden
journalisten niet enkel per click betaald. In het jaar 2020 is de
journalistieke taak niet verdwenen. Na een avondje debatteren over de
toekomst van de freelancer, afgelopen dinsdag 1 maart, kwam een
goedgevulde zaal met freelance journalisten tot bovenstaand
eindoordeel.
4 stellingen, 6 debaters en 1 presentator. Tijdens de bijeenkomst
Eerlijk deel voor freelancers: De toekomst van freelancers, werd
discussie gevoerd over de vraag hoe freelance journalisten in 2020 hun
geld verdienen en welke freelance praktijken overeind blijven staan.
Deelnemers aan het debat waren: Arda Gerkens (oud-Tweede Kamerlid SP),
Erwin Angad Gaur (voorzitter Platform Makers), Edie Peters (PhotoQ,
Zilveren Camera), Alex Beishuizen (Intermediair), Natasja Oosterloo
((eLinea) en Sanne ter Lingen (freelancer van Bureau Wibaut). De
presentatie was in handen van Frederique de Jong.
Stelling 1: Pay per click is de meest eerlijke manier van betalen voor
werk en zal in 2020 de enige manier zijn om te verdienen.
`Dat hangt af van de omgeving', zegt Alex Beishuizen. `Ik geloof wel in
de mogelijkheden van een uitgevers platform, zoals eLinea. Maar je moet
wel bedenken wat een dergelijk betalingssysteem doet met
kwaliteitsjournalistiek. Als het alleen om de clickscore gaat, dan ligt
platheid op de loer.'
De stelling zoals die is geformuleerd, impliceert dat er geen andere
verdienmodellen bestaan, aldus Erwin Angad Gaur. `Dat geloof ik niet.
Ik denk dat je toe moet naar meerdere vergoedingssystemen.'
Freelance journalist Sanne ter Lingen ziet betalen per click niet
zitten. `Ik vind onderzoeksjournalistiek interessant, maar daar is veel
tijd mee gemoeid en ik zou het er nooit uithalen.' Maar, reageert Arda
Gerkens, je zou ondertussen ook artikelen kunnen publiceren waar
gebruikers wel per click kunnen betalen. `Misschien biedt dit ook
kansen. Je hoeft niet te voldoen aan de voorwaarden van een
opdrachtgever en via social media kun je je werk promoten.'
Het gevaar zit er echter in dat nieuws weglekt en dan is jouw bericht
niet meer interessant voor een betalende gebruiker, vindt Erwin Angad
Gaur. Volgens Arda Gerkens moet je je niet beperken tot alleen nieuws
op het web. `Kies voor online én print. Nieuws op het web en
achtergrond op papier, waarvoor je gewoon betaald wordt.'
Het is nog wel de vraag hoe gebruikers je weten te vinden op het web.
`Daarom zullen journalisten te maken krijgen met marketing', zegt Alex
Beishuizen. `Ik zie het wel voor me dat journalisten samenwerken en
zich via kanalen aanbieden. Ze worden mini-uitgevers. Dan moet je wel
een naam opbouwen, een merk worden.'
Stelling 2: Door opkomst van fora en blogs, heeft de freelancer in 2020
geen uitgever meer nodig, maar publiceert zelf en verdient daar genoeg
aan.
Arda Gerkens: `Dat geloof ik niet, maar we moeten wel heel goed
nadenken over waar het naar toe gaat, want het vak zal beslist anders
worden.'
Natasja Oosterloo gelooft wel in de kracht van freelancers. `Niet alle,
maar een aantal freelancers zijn sterk genoeg om zich als merk te
profileren. Een merk ontstaat door wat je levert.' Maar freelancers
zijn ook onzichtbaar, meent Sanne ter Lingen. `Lezers abonneren zich op
een titel vanwege de naam, maar hoe word je als startende journalist
nou een merk?'
Dat zou moeten komen uit het specialisme waarvoor de freelancer kiest.
`Een niche kan veel krachtiger zijn dan een massaproduct', aldus
Natasja Oosterloo.
Volgens Erwin Angad Gaur, zelf muzikant geweest, kunnen we veel leren
van de muziekbranche die al jaren in een overgangsfase zit. Een
zangeres als Caro Emerald heeft een groep mensen om zich heen verzameld
die in eigen beheer muziek uitgeeft. De rol van de platenmaatschappij
verandert.'
Met de komst van Google en Apple is het de vraag wie de uitgevers zijn,
aldus Alex Beishuizen. `De grootste concurrenten van uitgevers zijn
geen uitgevers meer.' Desalniettemin ziet hij wel een belangrijke
functie voor de uitgever - of platenmaatschappij - en dat is het merk
opbouwen. `Zonder uitgever zul je dat zelf moeten doen.'
Stelling 3: Eenmaal afgekocht, is het werk geleverd en mag iedereen er
mee doen wat men wil. Alleen door goede onderhandelingen zorgt de
freelancer er zelf voor dat hij een goede afkoopprijs bedingt.
Omdat herplaatsingen en hergebruik in 2020 niet meer te overzien zullen
zijn, kunnen de hergebruikvergoedingen beter worden losgelaten.
Journalisten maken hun werk, ontvangen daarvoor een afkoop bedrag en
lopen het risico dat ook in het geval van een bestseller het daarbij
blijft. De freelancer moet zich ontwikkelen als ondernemer die in staat
is om zo goed mogelijke onderhandelingen over dit afkooptarief te
voeren.
`Een heel belangrijke stelling', vindt Arda Gerkens en daar past
misschien maar één antwoord bij: `Een goede prijs bedingen.'
Stelling 4: In 2020 is de journalistieke taak verdwenen.
Freelancers hebben zich als ondernemer aangepast aan wat de
opdrachtgever wil: snel beeld, snel verhalen. Zij kunnen zo een goede
boterham verdienen. Maar waar is de journalistieke taak gebleven?
Die blijft, aldus Alex Beishuizen. `Maar', zegt Erwin Angad Gaur, `ik
maak me wel zorgen over onderzoeksjournalistiek en de controlerende
taak van de journalist.' Arda Gerkens valt hem bij: `Als we zo doorgaan
bestaat de onderzoeksjournalistiek niet eens meer in 2020, omdat er
geen geld is, geen interesse en geen tijd.'
Toch hebben mensen behoefte aan achtergronden bij het nieuws, aldus
Natasja Oosterloo. `Vluchtig nieuws wil nog niet zeggen dat er geen
behoefte is aan kwaliteitsjournalistiek waar bronnen worden gecheckt.'